Η βία σημαδεύει τα παιδιά

Λίζα Βάρβογλη διδάκτωρ Ψυχολογίας, ψυχολόγος και ερευνήτρια στο Children’s Hospital της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ.

Με ποια συμπτώματα εμφανίζεται στους ενηλίκους η κακοποίηση στη νεαρή ηλικία

Η σκηνή εκτυλίσσεται στον 10ο όροφο του Children’s Hospital της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ στη Βοστόνη. Στο γραφείο μου βρίσκεται ένα επτάχρονο αγοράκι, οχυρωμένο πίσω από τον καναπέ, που φωνάζει εκτός εαυτού να μην το πλησιάσω.

Διαβάζοντας το ιστορικό του, διαπιστώνω ότι αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που το παιδάκι βρίσκεται για εξετάσεις στα εξωτερικά ιατρεία του νοσοκομείου: επιθετική συμπεριφορά στο σπίτι και στο σχολείο, υπερβολική συναισθηματική αντίδραση σε μικροπράγματα αλλά και βιαιοπραγίες όπως να δαγκώνει ή να χτυπάει τους συμμαθητές του.

Μόλις δύο ημέρες πριν από αυτή τη συνάντηση βρισκόταν στο γραφείο μου ένα 14χρονο κορίτσι το οποίο έτρωγε και μάτωνε τα νύχια του, είχε καρφωμένα τα μάτια του στο πάτωμα και πεταγόταν πάνω κάθε φορά που ακουγόταν κάποιος θόρυβος από τον διάδρομο μια πόρτα που έκλεινε με δύναμη, τα βήματα ή ο βήχας κάποιου…

Το ιστορικό του κοριτσιού αυτού συμπεριλαμβάνει άγχος, ξεσπάσματα κλάματος, δυσκολία προσοχής και συγκέντρωσης, δυσκολία συναισθηματικής επικοινωνίας με τους γύρω του και χαμηλή σχολική απόδοση.

Ακόμη μια 40χρονη ασθενής μου που υπέφερε από μελαγχολία και αγοραφοβία δηλαδή φοβόταν υπερβολικά να βγει από το σπίτι της και να πάει μόνη της στην αγορά, σε εξωτερικές δουλειές ή σε φιλικά σπίτια μου εκμυστηρεύθηκε ότι όταν ήταν παιδί οι γονείς της την έδερναν και της μιλούσαν πολύ άσχημα, «εμπειρίες που θαρρείς και έχουν βγάλει ρίζες μέσα μου και δεν λένε να ξεριζωθούν από τη σκέψη και τη ζωή μου», όπως χαρακτηριστικά δήλωσε.

Τι κοινό έχουν αυτές οι τρεις περιπτώσεις;

Πρόκειται για άτομα τα οποία σε μικρή ηλικία υπέστησαν κακομεταχείριση, τόσο σωματική (οι γονείς τους τα έδερναν) όσο και συναισθηματική (τα έβριζαν και τους μιλούσαν άσχημα).

Συμπεριφορές σαν αυτές που περιέγραψα είναι συχνές στην κλινική πρακτική και συνήθως συνοδεύονται από ιστορικό κακής μεταχείρισης στη βρεφική και παιδική ηλικία.

Μια πολύ πρόσφατη έρευνα έρχεται να επιβεβαιώσει τις κλινικές αυτές παρατηρήσεις με χειροπιαστές αποδείξεις.

Ο δόκτωρ Martin Teicher και οι συνεργάτες του στο νοσοκομείο McLean της Βοστόνης διαπίστωσαν ότι το συναισθηματικό τραύμα στην παιδική ηλικία μπορεί να προκαλέσει παραμόρφωση σε σημαντικά τμήματα του εγκεφάλου με αποτέλεσμα συναισθηματικές διαταραχές όπως μελαγχολία ή άγχος.

Οι διαταραχές αυτές δεν είναι όμως αποκλειστικά ψυχολογικές, αλλά φαίνεται ότι έχουν φυσιολογική βάση, καθώς σχετίζονται με αλλαγές που συμβαίνουν στα νευρωνικά μονοπάτια του εγκεφάλου.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Ο εγκέφαλος διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό από τις εμπειρίες μας, οι οποίες, καθώς επαναλαμβάνονται, χαράζουν «μονοπάτια» και συνδέσεις ανάμεσα στους νευρώνες. Οι αντίξοες εμπειρίες δημιουργούν εγγραφές στον εγκέφαλο, διαμορφώνοντάς τον με διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι οι κανονικές εμπειρίες. Έτσι το ερέθισμα που προκαλούν τα άσχημα λόγια και οι βρισιές που προέρχονται από τους γονείς προς το παιδί τους έχουν έναν μόνιμο αντίκτυπο στη διαμόρφωση του εγκεφάλου του παιδιού τους, πολύ διαφορετικό από αυτόν που έχουν τα ωραία λόγια και η τρυφερότητα των γονιών προς το παιδί.

Ο δόκτωρ Martin Teicher δήλωσε ότι ο αντίκτυπος της λεκτικής και συναισθηματικής κακομεταχείρισης είναι μόνιμος και δύσκολα αντιστρέψιμος και δεν πρόκειται για μια εμπειρία την οποία ο άνθρωπος μπορεί εύκολα και ανώδυνα να ξεπεράσει.

Τα συμπεράσματα των ερευνητών

Ο δόκτωρ Martin Teicher και οι συνεργάτες του κατέληξαν σε αυτά τα συμπεράσματα αφού εξέτασαν εκατοντάδες εγκεφάλους από παιδιά που είχαν εισαχθεί στο νοσοκομείο λόγω σεξουαλικής, φυσικής ή συναισθηματικής κακοποίησης.

Οι εικόνες των εγκεφάλων αυτών των παιδιών συγκρίθηκαν στη συνέχεια με τις εικόνες των εγκεφάλων παιδιών που δεν είχαν υποστεί τέτοιου είδους κακομεταχείριση. Η σύγκριση των εγκεφαλικών εικόνων έδειξε ότι τα παραμελημένα ή κακοποιημένα παιδιά σαφώς υστερούσαν σε εγκεφαλική μάζα σε σχέση με τα μη κακοποιημένα παιδιά.

Έτσι βρέθηκε ότι η δεσμίδα των νεύρων που συνδέει τα δύο εγκεφαλικά ημισφαίρια και η οποία λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ τους ήταν ως και 40% μικρότερη στα παραμελημένα ή στα κακοποιημένα παιδιά.

Τι σημαίνει όμως από πρακτική άποψη μια τέτοια συρρίκνωση της εγκεφαλικής αυτής δομής;

Ένα υπανάπτυκτο μεσολόβιο, δηλαδή η δεσμίδα των νεύρων που συνδέει τα δύο εγκεφαλικά ημισφαίρια, παρακωλύει την ανταλλαγή πληροφοριών ανάμεσα στα δύο ημισφαίρια. Το αποτέλεσμα είναι ότι τα παραμελημένα και κακοποιημένα παιδιά λειτουργούν κυρίως βάσει του ενός ημισφαιρίου αντί να έχουν την ευελιξία να μετακινούνται από το ένα στο άλλο με γρήγορο ρυθμό, όπως είναι φυσιολογικό και χρήσιμο.

Η έρευνα του καθηγητή Seth Pollak πάνω στην ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου κακοποιημένων και μη παιδιών έδωσε παρόμοια αποτελέσματα σε σχέση με τη συναισθηματική ένταση. Ο κ. Pollak δημιούργησε ένα ανώδυνο πείραμα σαν παιχνίδι, στο οποίο ζητούσε από τα παιδιά να κοιτάξουν μια σειρά προσώπων και να βρουν τα χαρούμενα, φοβισμένα ή θυμωμένα πρόσωπα, πατώντας ένα κουμπί κάθε φορά. Κατά τη διάρκεια του πειράματος τα παιδιά φορούσαν μια κάσκα με ηλεκτρόδια ώστε να μπορεί να μετρηθεί η ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου. Το ζητούμενο ήταν να μετρηθεί μια έντονη αύξηση της ηλεκτρικής δραστηριότητας στον εγκέφαλο, ως αποτέλεσμα ενός συγκεκριμένου ερεθίσματος. Η ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου ήταν ίδια τόσο για τα κακοποιημένα όσο και για τα μη κακοποιημένα παιδιά όταν επρόκειτο για χαρούμενα ή φοβισμένα πρόσωπα. Υπήρξε όμως μια δραματική αύξηση της ηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου των κακοποιημένων παιδιών όταν βρέθηκαν αντιμέτωπα με τις εικόνες των θυμωμένων προσώπων.

Οι επιπτώσεις του θυμού

Η ηλεκτρική αντίδραση του εγκεφάλου τους στο ερέθισμα του θυμωμένου προσώπου ήταν πολύ έντονη και μακράς διάρκειας. Ο λόγος γι’ αυτή την έντονη αλλαγή είναι, σύμφωνα με τον καθηγητή Pollak, ότι ο θυμός των γονιών είναι ένα πολύ έντονο στοιχείο, ότι κάτι πρόκειται να συμβεί στο οικογενειακό περιβάλλον, και η επιβίωση του παιδιού ουσιαστικά εξαρτάται από τη γρήγορη και άμεση ικανότητά του να αναγνωρίσει το σήμα του θυμού και τις επερχόμενες αλλαγές. Αυτή η εγρήγορση προς τον θυμό γίνεται μια αυτόματη συναισθηματική αντίδραση για το άτομο, που ως ενήλικος τείνει να ερμηνεύει ακόμη και ουδέτερα ή ασαφή ερεθίσματα ως απειλητικά, πράγμα το οποίο εμποδίζει τη σύναψη υγιών σχέσεων με άλλους ενηλίκους.

Πώς ερμηνεύονται όμως από φυσιολογική άποψη αυτά τα ευρήματα;

Το κάθε εγκεφαλικό ημισφαίριο έχει μια σειρά εξειδικευμένων λειτουργιών, με το αριστερό ημισφαίριο να ελέγχει τη λογική σκέψη και τη γλώσσα, ενώ το δεξί έχει τον έλεγχο της δημιουργικότητας και της συναισθηματικής σκέψης. Όταν δεν υπάρχει άνετη ροή από το ένα ημισφαίριο στο άλλο παρά εμμονή στις λειτουργίες του ενός, τότε μπορεί να προκύψουν διάφορα προβλήματα. Για παράδειγμα, ενήλικοι που είχαν υποστεί κακομεταχείριση στην παιδική τους ηλικία χρησιμοποιούν το αριστερό τους ημισφαίριο στην καθημερινή τους ζωή όταν δεν έχουν δυσκολίες. Όταν όμως οι τραυματικές σκέψεις ξαναβγούν στην επιφάνεια ή κάποιο γεγονός που συναισθηματικά τους θυμίζει την κακομεταχείριση της παιδικής τους ηλικίας έρθει στο προσκήνιο, τότε τα ίδια αυτά άτομα καταφεύγουν στο δεξί τους ημισφαίριο, με αποτέλεσμα να γίνονται υπερβολικά συναισθηματικά και να άγονται και να φέρονται από πάθη και συγκινήσεις χωρίς να τιθασεύει αυτή την ένταση το χαλινάρι της λογικής.

ΕΡΕΥΝΕΣ

Κακομεταχείριση και ιδιοφυΐα

Μεμονωμένοι ερευνητές έκαναν μια τολμηρή σύνδεση ανάμεσα στην κακομεταχείριση κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και στην ιδιοφυΐα, βασισμένοι στα παραδείγματα από τη ζωή του Μπετόβεν και του D. Η. Lawrence.

Ο Μπετόβεν είχε δύσκολη παιδική ηλικία καθώς ο πατέρας του τον κακομεταχειριζόταν, τον τραβούσε από το κρεβάτι και τον υποχρέωνε να κάνει εξάσκηση στο πιάνο μέσα στη νύχτα, χτυπώντας τον όποτε έκανε λάθος.

Ο Lawrence είχε μια πολύ άσχημη σχέση με τον αλκοολικό πατέρα του. Σύγχρονοι καλλιτέχνες έχουν επίσης ομολογήσει επεισόδια κακομεταχείρισής τους όταν ήταν παιδιά, όπως η τραγουδίστρια Sinead Ο’ Connor , η οποία εκμυστηρεύθηκε πως όταν ήταν μικρή την κλείδωναν γυμνή για μέρες σε ένα παγωμένο δωμάτιο και τη χτυπούσαν.

Η σύγχρονη ψυχιατρική άποψη υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει αιτιακή σχέση ανάμεσα στις ψυχικές ασθένειες ή στην κακομεταχείριση και στην ιδιοφυΐα.

Τελικά φαίνεται να ισχύει το αντίθετο, δηλαδή ότι η κακομεταχείριση οδηγεί σε μαθησιακά προβλήματα και χαμηλή σχολική απόδοση.

Πηγή: Special education

Το ξύλο στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού

Υπάρχει κάποιος ασφαλής, γρήγορος και εύκολος τρόπος να απομακρύνω το παιδί μου από μένα, να το κάνω να αισθάνεται ανασφάλεια και να του δημιουργήσω φόβο;  Υπάρχει κάποιος σίγουρος τρόπος που θα εμφυσήσω στο παιδί μου τη βία και θα του καλλιεργήσω μια χαμηλή αυτοεκτίμηση; Υπάρχει κάποιος τρόπος που μπορεί να επιφέρει άμεσα αποτελέσματα υπακοής εκ μέρους του παιδιού αλλά μακροπρόθεσμα θα φέρει πολλά προβλήματα; Υπάρχει κάποιος τρόπος που να διδάξει στο παιδί μου το «νόμο του δυνατότερου»; Υπάρχει κάποιος τρόπος που να δείχνει ότι,  επιφανειακά «έχω το πάνω χέρι» στη σχέση μου με το παιδί μου αλλά ταυτόχρονα υποσκάπτει αυτή τη σχέση; Υπάρχει κάποιος τρόπος όπου να καλλιεργείται ένας μόνιμος θυμός ανάμεσα σε μένα και στο παιδί μου; Υπάρχει κάποιος τρόπος να κάνω το παιδί μου λιγότερο έξυπνο από ότι είναι;

Φυσικά και υπάρχει: Αυτός ο τρόπος είναι,  το να του ρίχνω «ένα χέρι ξύλο» κάθε φορά που δεν με υπακούει. Όσο σκληρή και παράδοξη μπορεί να φαίνεται η παραπάνω παράγραφος, είναι μια πραγματικότητα (έπειτα από σειρά ερευνών και μελετών με παιδιά) ότι η διαπαιδαγώγηση ενός παιδιού που περιλαμβάνει το ξύλο οδηγεί το παιδί και τη σχέση του με τους γονείς σε πολλαπλά και σοβαρά προβλήματα.

Η σωματική τιμωρία του παιδιού του διδάσκει μια σειρά από μαθήματα. Μερικά από αυτά είναι:
o    Αυτός που είναι πιο δυνατός – επιβάλλεται
o    Η βία φέρνει λύσεις
o    Είναι δικαίωμα μου να χρησιμοποιώ το ξύλο
o    Ο θυμός μου θα εκφράζεται με επιθετικότητα

Το παιδί μαθαίνει να αντιλαμβάνεται τον εαυτό του,  από τη μόνη σταθερή πηγή πληροφόρησης που έχει στη διάθεση του:  Τους γονείς του. Εάν οι γονείς χρησιμοποιούν το ξύλο στη διαπαιδαγώγησή του το μήνυμα το οποίο το παιδί λαμβάνει είναι : «Πραγματικά πρέπει να μου αξίζει αυτή η συμπεριφορά».

Ως φορέας εξουσίας όμως, ένας γονιός θα έπρεπε να εμπνέει σεβασμό, αγάπη και εμπιστοσύνη. Πολλοί γονείς το γνωρίζουν αυτό για αυτό και αισθάνονται ενοχές όταν καταφεύγουν στο ξύλο. Γνωρίζουν ότι το παιδί ναι μεν μπορεί να υπακούσει αλλά η υπακοή αυτή θα είναι προϊόν φόβου και όχι σεβασμού ή αναγνώρισης των ορίων. Κάποιοι γονείς χρησιμοποιούν το ξύλο για διαφορετικούς λόγους. Ορισμένοι πιστεύουν πραγματικά ότι «δεν βλάπτει», κάποιοι άλλοι το χρησιμοποιούν περιστασιακά και «μόνο σε σοβαρές περιπτώσεις» και κάποιοι άλλοι ενώ γνωρίζουν ότι είναι βλαπτικό καταλήγουν εκεί μόνο όταν όλα τα άλλα μέσα δεν έχουν επιφέρει αποτέλεσμα. Ορισμένοι γονείς αισθάνονται ενοχές και κάποιοι πιστεύουν ότι «αυτή είναι η λύση».

Τι να κάνετε για να αλλάξετε τον τρόπο διαπαιδαγώγησης του παιδιού σας

    Ενημερωθείτε όσο πιο πολύ μπορείτε για τις συνέπειες του ξύλου στα παιδιά. Χρησιμοποιήστε το internet, τα βιβλία ή ότι άλλο μπορείτε για να διαμορφώσετε τη δ ι κ ή σας άποψη για το θέμα αυτό. Μάθετε για τους νέους τρόπους οριοθέτησης των παιδιών  (όρια αντί για τιμωρία) και προσπαθήστε να εφαρμόσετε αυτούς τους τρόπους.

    Ξεκουραστείτε. Χαλαρώστε. Διασκεδάστε. Όσο παράδοξο και αν ακούγετε αυτό,  η αλήθεια είναι ότι όταν ένας γονέας είναι κουρασμένος είναι πιο πιθανό να καταφύγει σε μία συμπεριφορά που θα μετανιώσει για αυτήν αργότερα. Ένας γονέας είναι  πάνω από όλα,  άνθρωπος. Οι άνθρωποι χρειάζονται να εκπληρώνουν τις βασικές σωματικές και ψυχολογικές τους ανάγκες. Αν για μεγάλο χρονικό διάστημα αυτές οι ανάγκες δεν εκπληρώνονται τότε δημιουργούνται πολλά και ποίκιλα προβλήματα που καθρεφτίζονται στη συμπεριφορά μας.
    Εξετάστε τη σχέση σας με το θυμό σας. Τι κάνετε όταν θυμώνετε; Που διοχετεύεται αυτήν την ενέργεια; Μήπως τι μετάθετε στα παιδιά σας; Τι άλλες επιλογές θα μπορούσατε να βάλετε σε εφαρμογή;
    Μην εκλογικεύετε ή μη μειώνεται την αξία της σωματικής βίας. Το «ήταν μόνο ένα χαστούκι και μάλιστα το χρειαζόταν» μπορεί να οδηγήσει κλιμακωτά και σε άλλες πράξεις «δικαιολογημένης» βίας.
    Ζητήστε βοήθεια. Αν βλέπετε ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει εκτός ελέγχου, μη διστάσετε να ζητήσετε επαγγελματική βοήθεια. Είναι πολλοί οι γονείς εκείνοι που καταφεύγουν σε κάποια πηγή ενημέρωσης και στήριξης ώστε να αλλάξουν δυσλειτουργικές συμπεριφορές.

Το παραπάνω άρθρο δεν έχει σκοπό να φορτώσει ενοχές τους γονείς. Έχει ως σκοπό να βάλει ακόμα ένα μικρό λιθαράκι στην επί χρόνια δομημένη αντίληψη ότι το «ξύλο βγήκε από τον παράδεισο». Η παραπάνω ρήση μόνο συμβολικά μπορεί να εξηγηθεί και όχι επί της ουσίας. Τα παραδείγματα γενεών ολόκληρων που μεγάλωσαν με τη βία στη ζωή τους φαίνονται σήμερα, πιο εμφανή από ποτέ.
Το παραπάνω άρθρο έχει σκοπό να ενημερώσει, να γνωστοποιήσει, να ενθαρρύνει τους γονείς να ψάξουν νέους θετικούς και παραγωγικούς τρόπους για το μεγάλωμα των παιδιών τους.

Νάνσυ Ψημενάτου
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
www.understanding-self.gr

Εκπαιδεύοντας τα παιδιά να αντιστέκονται στη βία: Τρόποι να το επιτύχουμε

Συγγραφέας:

Χαρά Γ. Νομικού, Κλινικός Ψυχολόγος –Παιδοψυχολόγος

Το σύνολο των ερευνών έχει δείξει ότι η βίαιη ή η επιθετική συμπεριφορά συχνά μαθαίνεται στην παιδική ηλικία. Οι γονείς, δάσκαλοι, μέλη της οικογένειας μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά ώστε να μάθουν να ελέγχουν τα συναισθήματα τους χωρίς να χρησιμοποιούν βία.

Παρακάτω θα βρείτε μερικούς χρήσιμους τρόπους συνεργασίας με το παιδί ώστε να αποφευχθούν κρούσματα βίας.

• Δείξτε αγάπη και φροντίδα στο παιδί με σταθερότητα και διάρκεια

Ένα παιδί για να νοιώσει ασφαλές και να αποκτήσει εμπιστοσύνη χρειάζεται να έχει μια δυνατή και γεμάτη αγάπη σχέση με το γονιό ή τον ενήλικα με τον οποίο ζεί. Η έλλειψη ενός σταθερού δεσμού κάνει το παιδί να συμπεριφέρεται εχθρικά και να είναι δύσκολο στη μεταχείρηση. Η υπερβολική ανεξαρτησία και η διαπαιδαγώγηση χωρίς όρια τα οδηγεί μερικές φορές να συμπεριφέρονται με τρόπο που απογοητεύει, εξοργίζει ή μπερδεύει εκείνον που τα έχει υπό την εποπτεία του. Στην περίπτωση αυτή καλό θα ήταν να έχετε την υπομονή και τη θέληση να μιλήσετε μαζί του και να δείτε μέσα από το διάλογο πώς μπορείτε να λύσετε με ειρηνικό τρόπο τις διαφωνίες. Προσπαθήστε να αποφεύγετε τις εντάσεις και τις βίαιες συμπεριφορές σας μπροστά του.

• Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας είναι υπό την εποπτεία κάποιου

Τα παιδιά εξαρτώνται από τους γονείς και τα κοντινά μέλη της ευρύτερης οικογένειας από τα οποία επιζητούν τη συμπαράσταση, την εμψύχωση και τη στήριξη καθώς μαθαίνουν τα βήματα προς την ανεξαρτησία. Χωρίς την κατάλληλη επιτήρηση τα παιδιά κινδυνεύουν να αναπτύξουν ακατάλληλες συμπεριφορές.

• Επιμείνετε στο να ξέρετε που βρίσκεται το παιδί σας ανά πάσα ώρα και στιγμή ή ζητείστε από κάποιον της εμπιστοσύνης σας να το προσέχει για εσάς.

• Παρακινείστε το παιδί σας να λαμβάνει μέρος σε εξωσχολικές δραστηριότητες όπως αθλήματα.

Συνοδεύστε το παιδί σας στις δραστηριότητες του και παρατηρείστε πώς συμπεριφέρεται στα άλλα παιδιά. Μάθετέ του πώς να αντιδρά στις βίαιες συμπεριφορές των άλλων παιδιών, εξηγώντας του πως μπορούμε να λύνουμε τα προβλήματα χωρίς τη χρήση βίας χρησιμοποιώντας το μυαλό μας.

• Εξηγήστε τι συνέπειες μπορεί να έχει μια βίαιη συμπεριφορά του στο άλλο παιδί αλλά και σε αυτό το ίδιο.

• Δώστε το καλό παράδειγμα στα παιδιά σας

Η συμπεριφορά και οι αξίες των γονιών και των άλλων ατόμων στην οικογένεια μπορούν να επηρεάσουν τα παιδιά. Στην περίπτωση που το παιδί σας είναι επιθετικό προς άλλα παιδιά να είστε σαφείς για τις επιπτώσεις της συμπεριφοράς του. Τα παιδιά έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι υπάκουα όταν επιβραυβεύονται από γονείς που ξέρουν ότι έχουν την προσοχή και το έμπρακτο ενδιαφέρον τους.

Μερικοί από τους ειρηνικούς τρόπους με τους οποίους θα μπορούσατε να μάθετε στο παιδί να αντιμετωπίζει διάφορα θέματα είναι οι εξής:

1) Συζητήστε τα προβλήματα μαζί του

2) Ρωτήστε το να σας πεί τι θα μπορούσε να συμβεί αν χρησιμοποιούσε βία για να λύσει κάποιο πρόβλημα

3)Συζητήστε για το πως θα ήταν χωρίς να χρησιμοποιήσει βία.

Η εξωτερίκευση των σκέψεων του παιδιού σε συνδυασμό με το διάλογο βοηθούν ώστε το παιδί να συνειδητοποιήσει ότι η βία δεν είναι η λύση.

4) Μη χειροδικείτε.

Αποφύγετε να χαστουκίζετε ή γενικότερα να χτυπάτε το παιδί σας με σκοπό να το πειθαρχήσετε. Η σωματική βία μπορεί να σταματήσει πρόσκαιρα  κάποια ανεπιθύμητη συμπεριφορά του παιδιού σας ενώ η συνεχής βία (φωνές, ξύλο) μαθαίνει το παιδί να είναι απαθές, ανθεκτικό και τελικά δεν αποφέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ο τρόπος της βίας θα μάθει στο παιδί σας πως να την χρησιμοποιεί για να λύνει διαφωνίες, να τιμωρεί ή να φοβίζει τους άλλους. Αντίθετα μπορείτε να του δώσετε να καταλάβει το λάθος του η την αταξία χρησιμοποιώντας τις συνέπειες. Π.χ αφαιρώντας του για μικρό χρονικό διάστημα π.χ κάποιες ελευθερίες ή αγαπημένα του αντικείμενα. Δείξτε του πώς να μαθαίνει από τα λάθη του και πώς να τα διορθώνει πάντα μέσα από το διάλογο μαζί του. Τα παιδιά χρειάζεται να νοιώθουν ότι έχουν το περιθώριο να διορθώσουν τα λάθη τους. Είναι εξαιρετικά σημαντικό επίσης να νοιώθει το παιδί σας ότι το σέβεστε και ότι το αγαπάτε και ότι σε καμία περίπτωση δεν θα το ντροπιάζατε ή θα το μειώνατε.

5)Να είστε σταθεροί στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού

Προσπαθήστε να τηρείτε με συνέπεια τους κανόνες που βάζετε. Τα παιδιά χρειάζεται να γνωρίζουν εκ των προτέρων τι θα συμβεί όταν δεν τους τηρήσουν. Χρειάζεται επίσης να ξέρουν τις συνέπειες των πράξεών τους. Αν μπαίνουν κανόνες που δεν τηρούνται τα παιδιά μπερδεύονται και έχουν το περιθώριο να επαναλάβουν τα λάθη τους.

6)Μην αντιδικείτε μπροστά τους

Η σωματική αλλά και ψυχολογική βία τρομάζει, στιγματίζει και δίνει στα παιδιά ένα κακό παράδειγμα για να χρησιμοποιούν στις σχέσεις τους με τους άλλους ανθρώπους. Για να μεγαλώσουμε ισορροπημένα παιδιά χρειάζεται να έχουμε ένα σταθερά ήρεμο και στοργικό περιβάλλον. Προσπαθείτε να διατηρείτε μια ειρηνική ατμόσφαιρα στο σπίτι και αποτρέψτε ή σταματήστε πιθανούς καβγάδες μεταξύ αδελφών. Στην περίπτωση που η βία είναι συνεχής απευθυνθείτε σε έναν ειδικό.

7) Κρατάτε τα παιδιά μακριά από βίαιες σκηνές

Η βία στην τηλεόραση, στις ταινίες και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια επηρεάζει τα παιδιά και τα οδηγεί στη χρήση βίας για την επίλυση των διαφορών τους. Γι’αυτό:

• Περιορίστε την τηλεθέαση σε 1 με 2 ώρες.
• Βεβαιωθείτε ότι γνωρίζετε ποια προγράμματα παρακολουθούν τα παδιά σας ή τι είδους παιχνίδια παίζουν στον υπολογιστή.
• Μιλήστε στο παιδί σας για τις εικόνες βίας που βλέπει και προσπαθήστε να του εξηγήσετε τις πραγματικές συνέπειες τέτοιων συμπεριφορών

8 ) Μάθετε στα παιδιά σας πώς να μην πέφτουν θύματα βίας

Μάθετε στο παιδί να μην πηγαίνει η/και να μην γυρίζει από σκοτεινούς και άδειους δρόμους αλλά αντίθετα από κεντρικούς και καλά φωτισμένους δρόμους πάντα με τη συνοδεία ενός φίλου/ης.

Πείτε του πόσο σημαντικό είναι να αναφέρει πιθανές ύποπτες κινήσεις που θα δει στην αστυνομία, στο δάσκαλο ή σε έναν έμπιστο ενήλικα. Μάθετέ του πώς να καλεί την άμεσο δράση (100).9)Τονίστε τους κινδύνους να μιλά σε άγνωστα άτομα

Πείτε του ότι ποτέ δεν ανοίγουμε την πόρτα σε αγνώστους ούτε ακολουθούμε κάποιον που δε γνωρίζουμε και δεν εμπιστευόμαστε ότι και να μας τάξει.

Σημεία Κινδύνου

1. Έχει δυσκολία στην αυτοσυγκέντρωση
2. Εκφράζει θυμό πολλές φορές μέσα στη μέρα, κάποιες από αυτές χωρίς λόγο.
3. Είναι υπερκινητικό
4. Είναι απόμακρο με τους γονείς ακόμα και σε ξένο περιβάλλον
5. Βλέπει συχνά σκηνές και ταινίες βίας στην τηλεόραση
6. Οι επιδόσεις του στο σχολείο είναι μειωμένες
7. Μπλέκει συχνά σε καυγάδες
8. Είναι βίαιο με τα ζώα
9. Δε δείχνει ευαισθησία στα συναισθήματα των άλλων
10. Δύσκολα υπακούει

Σε περίπτωση που το παιδί σας παρουσιάσει βίαιη συμπεριφορά μη διστάσετε να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ειδικού ο οποίος θα σας βοηθήσει να καταλάβετε τη συμπεριφορά του παιδιού σας ενώ παράλληλα θα σας προτείνει τρόπους να την αντιμετωπίστε.

Πηγή: healthview.gr