Έλλειψη θηλασμού ένα από τα κύρια αίτια της επιδημίας της παιδικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα

Δρ. Αντώνης Καφάτος, Καθηγητής Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης

Η παχυσαρκία έχει πάρει επιδημικές διαστάσεις τις τελευταίες δεκαετίες στη χώρα μας. Το αυξημένο σωματικό βάρος και η παχυσαρκία συνοδεύονται από πολλούς παράγοντες που οδηγούν σε καρδιαγγειακά νοσήματα, καρκίνους, σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ, οστεοαρθρίτιδες, θρομβοφλεβίτιδες και άλλα χρόνια νοσήματα. Σε πρόσφατη μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από τη Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση Ηρακλείου σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 505 ατόμων ηλικίας 20 με 65 χρόνων στην περιοχή της Μεσσαράς (6 δήμοι με 42,000 πληθυσμό) διαπιστώθηκε ότι το 87% του πληθυσμού αυτού ήταν υπέρβαροι και παχύσαρκοι. Το ποσοστό αυτό υπερβαίνει ακόμη και τις ΗΠΑ και τη Δυτική Ευρώπη. Σε αντιπροσωπευτικό δείγμα παιδιών ηλικίας 9-17 χρόνων από όλο το νομό Ηρακλείου που εξετάστηκε το 1982 το ποσοστό των υπέρβαρων και παχύσαρκων ήταν 20%. Εξέταση παιδιών της ίδιας ηλικίας το 2002 έδειξε ότι το ποσοστό αυτό διπλασιάστηκε (40%).

Χωρίς αμφιβολία η υπερκατανάλωση τροφίμων με μεγάλη ενεργειακή πυκνότητα όπως μπισκότα, σοκολάτες, πατατάκια, πίτσες, παγωτά, φαγητό ταχυεστιατορίων, μαζί με την καθιστική ζωή και την έλλειψη επαρκούς σωματικής άσκησης έχει οδηγήσει σε αυτή την κατάσταση. Πολλοί άλλοι παράγοντες συμβάλλουν στη γρήγορη διόγκωση της επιδημίας αυτής όπως η έλλειψη ποδηλατοδρόμων ακόμα και πεζοδρομίων, η έλλειψη επαρκών αθλητικών εγκαταστάσεων, τα προγράμματα τηλεόρασης με διαφήμιση ακατάλληλων τροφίμων και αναψυκτικών και γενικά η έλλειψη εθνικής πολιτικής για την πρόληψη, τη διατροφή και τη σωματική άσκηση. Ένας σοβαρός παράγων που συμβάλει στην αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας είναι η έλλειψη θηλασμού. Η σύνθεση του αγελαδινού γάλακτος είναι τέτοια ώστε να εξασφαλίζει ταχεία ανάπτυξη στα μοσχάρια που συμπληρώνουν την ανάπτυξη τους την ηλικία των 18 μηνών. Αντίθετα το γάλα της μητέρας έχει διαφορετική σύνθεση για την ανάπτυξη του παιδιού που συμπληρώνεται στα 18 χρόνια.

Όπως διαπιστώθηκε πρόσφατα το 80% των μητέρων που γεννούν σε δημόσια και ιδιωτικά μαιευτήρια του Ηρακλείου ούτε καν προσπαθούν να θηλάσουν. Το αντίθετο ακριβώς συμβαίνει στις Σκανδιναβικές χώρες όπου το 80% των μητέρων θηλάζουν αποκλειστικά για 6 μήνες και συνεχίζουν το θηλασμό παράλληλα με άλλες τροφές μέχρι τον 12ο μήνα.

Ένας από τους κυριότερους λόγους που δεν θηλάζουν οι μητέρες στη χώρα μας είναι οι εταιρίες παιδικών τροφών που έχουν δικτυωθεί σε όλα τα ιδιωτικά και δημόσια μαιευτήρια της χώρας και πλησιάζουν τις μητέρες με δώρα μπιμπερό και γάλα αγελάδας αλλά και το νοσηλευτικό προσωπικό των μαιευτικών κλινικών που χωρίς καν να ρωτήσουν τη μητέρα δίνουν γάλα με μπιμπερό στο νεογέννητο. Αυτό είναι η αιτία που αποτυγχάνει κάθε προσπάθεια θηλασμού. Ο λόγος είναι ότι το νεογέννητο παίρνει το γάλα πολύ πιο εύκολα από το μπιμπερό ενώ από το μαστό χρειάζεται προσπάθεια για να θηλάσει. Επιπρόσθετα το ξένο γάλα είναι πιο γλυκό και έτσι το βρέφος αρνείται να πάρει το γάλα της μητέρας αφού έχει δοκιμάσει πρώτα το γάλα με το μπιμπερό.

Στις σπάνιες περιπτώσεις που καταφέρνει η μητέρα να θηλάσει, το βρέφος δεν αυξάνει το βάρος του με τόσο γρήγορο ρυθμό όσο αυξάνεται με το ξένο γάλα. Αυτό όμως είναι το σωστό για αυτό τα θηλάζονται βρέφη έχουν χαμηλότερο βάρος από τα μη θηλάζοντα και ο κίνδυνος παχυσαρκίας είναι μικρότερος. Δυστυχώς αυτό το εκμεταλλεύονται οι εταιρίες παιδικών τροφών και με διάφορους τρόπους στέλνουν μηνύματα ότι το γάλα της μητέρας είναι «αδύνατο» και πρέπει να το αντικαταστήσουν με το γάλα της εταιρίας τους.

Φθάνουν ακόμα και στο σημείο να διαφημίζουν ότι τα παιδιά που παίρνουν ξένο γάλα θα γίνουν πιο έξυπνα απ’ αυτά που θηλάζουν γιατί ορισμένες εταιρίες προσθέτουν ω-3 λιπαρά οξέα. Αυτό όμως είναι τελείως παράλογο και χωρίς καμία επιστημονική βάση γιατί το γάλα της μητέρας έχει την ιδανική σύνθεση και με την απαραίτητη ποσότητα ω-3 λιπαρών οξέων που εξασφαλίζει την άριστη ανάπτυξη του εγκεφάλου. Υπερβολική ποσότητα ω-3 λιπαρών οξέων είναι βλαπτική γιατί είναι ευαίσθητα στις οξειδώσεις με αποτέλεσμα να σχηματίζονται ελεύθερες ρίζες υπεροξειδίων των λιπαρών οξέων που αυξάνουν το οξειδωτικό stress από πολύ νωρίς στη ζωή. Το οξειδωτικό stress ευθύνεται για όλα τα χρόνια νοσήματα όπως του νευρικού και καρδιαγγειακού συστήματος, τους διάφορους καρκίνους, λευχαιμία κ.α. Γι αυτό όλες οι μητέρες που πρόκειται να γεννήσουν πρέπει να απαιτούν να έχουν το νεογέννητο δίπλα τους εφόσον είναι υγιές και δεν παρουσιάζει προβλήματα και να μην επιτρέψουν στο νοσηλευτικό προσωπικό να δώσει γάλα με μπιμπερό στο βρέφος τους. Φυσικά δεν θα πρέπει να δεχθούν τα δώρα των εταιριών παιδικών τροφών. Για να γίνουν όμως αυτά πρέπει η μητέρα να έχει προετοιμαστεί στο τελευταίο τρίμηνο της εγκυμοσύνης ότι θα θηλάσει αποκλειστικά το βρέφος της για ένα εξάμηνο χωρίς άλλες τροφές. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος διατροφής του βρέφους της άριστη σωματική και νοητική ανάπτυξη. Εφόσον η μητέρα έχει ισχυρή θέληση και είναι αποφασισμένη να θηλάσει δεν υπάρχει περίπτωση αποτυχίας του θηλασμού. Εξάλλου πριν από τη δεκαετία του 50 και 60 όλες οι μητέρες θήλαζαν τα βρέφη τους. Στις σπανιότατες περιπτώσεις που δεν μπορούσαν να θηλάσουν η μητέρα έβρισκε κάποια άλλη γυναίκα να θηλάσει το παιδί της.

Τελευταία διαπιστώθηκε ότι η έλλειψη θηλασμού και η χρήση αγελαδινού γάλακτος με μπιμπερό συνεχίζεται και μετά τον 12ο μήνα, ακόμη και στο νηπιαγωγείο και στις πρώτες τάξεις του δημοτικού.

Πρόσφατη μελέτη του Παν/μίου Κρήτης σε συνεργασία με την Παιδιατρική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Χανίων και τη Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση Χανίων έδειξε ότι ποσοστό 40% των παιδιών ηλικίας 4 με 7 χρόνων που φοιτούν στους βρεφονηπιακούς σταθμούς και τα νηπιαγωγεία του νομού Χανίων συνεχίζουν να παίρνουν το γάλα τους με το μπιμπερό.

Αυτό έχει πολύ άσχημες συνέπειες για τα δόντια ενώ τα παιδιά παίρνουν μεγάλη ποσότητα ενέργειας από το γάλα με αποτέλεσμα μεγαλύτερα ποσοστά παχυσαρκίας. Τα ποσοστά παχυσαρκίας είναι ακόμα μεγαλύτερα στα παιδιά που παίρνουν πολύ γάλα με το μπιμπερό και με το ποτήρι.

Ενώ τα παιδιά αυτά έχουν αυξημένο βάρος ή είναι παχύσαρκα έχουν παράλληλα ανεπάρκειες από πολλά θρεπτικά συστατικά γιατί δεν παίρνουν επαρκή ποσότητα τροφής από τις υπόλοιπες κατηγορίες τροφίμων (εκτός των γαλακτοκομικών).

Οι άλλες κατηγορίες τροφίμων είναι:

1. Κρέας, ψάρι, αυγό, όσπρια
2. Δημητριακά, ψωμί-ρύζι-μακαρόνια-καλαμπόκι-αρακάς κ.α.
3. Λαχανικά ωμά και μαγειρεμένα
4. Φρούτα
5. Το αγνό παρθένο ελαιόλαδο που πρέπει να είναι η μοναδική λιπαρή ουσία. Αν αυτό είναι βιολογικό είναι ακόμη καλύτερο.

Στις περιπτώσεις που το βρέφος πήρε τεχνητή διατροφή το μπιμπερό πρέπει να διακοπεί στους 12 μήνες. Μετά την ηλικία αυτή αν το παιδί αρνείται να πάρει γάλα με ποτήρι η μητέρα δεν πρέπει να επιμείνει. Το γάλα δεν είναι απαραίτητη τροφή μετά την ηλικία των 12 μηνών αφού το παιδί μπορεί να πάρει κάλλιστα γιαούρτι ή τυρί. Η διαμάχη που έχουν συνήθως οι μητέρες με τα παιδιά τους για να πιουν γάλα πριν φύγουν για το νηπιαγωγείο ή το σχολείο πρέπει να σταματήσει.

Το παιδί όπως και όλη η οικογένεια χρειάζεται να έχουν μαζί ένα πλήρες πρωινό. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει δημητριακά με όλο το πίτουρο όπως ο χόνδρος (αλεσμένο σιτάρι) ή νιφάδες βρώμης με λίγο γάλα, γιαούρτι ή ρυζόγαλο, ένα με δύο φρούτα και ένα αυγό 4-5 φορές την εβδομάδα. Τα corn flakes δεν συνιστώνται γιατί έχουν πολύ ζάχαρη και καθόλου διαιτητικές ίνες. Οι γονείς μπορούν να έχουν καφέ ή τσάι.

Εναλλακτικό πρωινό μπορεί να είναι ελιές με μαύρο ψωμί ή παξιμάδι με ελαιόλαδο και ντομάτα ή ομελέτα με λαχανικά.

Το Παν/μιο Κρήτης και η Κλινική Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής έχει εκδώσει δύο βιβλία:

Ένα για την υγεία και διατροφή στην εγκυμοσύνη που περιλαμβάνει οδηγίες για επιτυχή θηλασμό.

Το δεύτερο αφορά στην υγεία και διατροφή του βρέφους και του παιδιού προσχολικής ηλικίας και έχει πρόσφατα επανεκδοθεί με βελτιωμένες καμπύλες ανάπτυξης από τη Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση Χανίων.

Επίσης πρόσφατα το Υπουργείο Υγεία ανέθεσε στο Παν/μιο Κρήτης και στην Κλινική Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής την αναβάθμιση του βιβλιαρίου υγείας του παιδιού που δίνεται μετά τον τοκετό. Το έργο αυτό ολοκληρώθηκε και παραδόθηκε στο Υπουργείο Υγείας ενώ αναμένεται να εκδοθεί και να διανεμηθεί στις μητέρες.

Στο νέο αυτό βιβλιάριο δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο θηλασμό, στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας με αποφυγή τροφίμων με μεγάλη ενεργειακή πυκνότητα, αυξημένη περιεκτικότητα σε κορεσμένο λίπος, αλάτι και ζάχαρη, ενώ δίδονται οδηγίες για σωστή διατροφή βασισμένες σε μεγάλο βαθμό στην παραδοσιακή ελληνική διατροφή.

Επίσης τονίζεται η σημασία της σωματικής άσκησης και η αποφυγή του παθητικού και ενεργητικού καπνίσματος ιδιαίτερα μέσα στο σπίτι παρουσία των παιδιών. Επιπλέον περιλαμβάνει έγχρωμες απεικονίσεις των καμπύλων ανάπτυξης συμπεριλαμβανομένων της περιμέτρου μέσης και του δείκτη μάζας σώματος ώστε να είναι εύκολο για της μητέρες να διακρίνουν παρεκκλίσεις από τη φυσιολογική ανάπτυξη.

Το Υπουργείο Υγείας είναι άξιο συγχαρητηρίων που αποφάσισε να βελτιώσει το βιβλιάριο υγείας του παιδιού. Στην επόμενη φάση θα είναι εξαιρετικά χρήσιμο το Υπουργείο Υγείας να αναλάβει την έκδοση του βιβλίου για την υγεία και διατροφή στην εγκυμοσύνη που θα δίνεται δωρεάν σε όλες τις έγκυες γυναίκες της χώρας.

Δρ. Αντώνης Καφάτος
Καθηγητής Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης
Διευθυντής Τομέα Κοινωνικής Ιατρικής

Πηγή

Θηλασμός κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης

Υπάρχουν πολλές δοξασίες για το αν είναι ασφαλές να θηλάζει η μητέρα ένα μωρό ενώ είναι έγκυος σ’ενα άλλο. Πολλοί γυναικολόγοι συμβουλεύουν τις μητέρες να μην θηλάζουν κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αυτό είναι σωστό ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ. Ο θηλασμός ενεργοποιεί την έκκριση στο αίμα της ορμόνης ωκυτοκίνης. Αυτή η ορμόνη βοηθάει στις συσπάσεις της μήτρας και το γεγονός αυτό δυνητικά μπορεί να οδηγήσει σε αποβολή. Στην πραγματικότητα η πείρα δείχνει οτι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Ρωτήσαμε γυναικολόγους που γνωρίζουν καλά το ορμονικό σύστημα της μητέρας κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Φαίνεται ότι η μήτρα δεν είναι δεκτική στην ορμονική διέγερση από την ωκυκίνη παρά μόνο περίπου της 24η εβδομάδα της κύησης, έτσι είναι ασφαλές η μητέρα να θηλάζει τουλάχιστον μέχρι την 20η εβδομάδα. Τελευταία δεδομένα δείχουν οτι ο θηλασμός κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι πράγματι ασφαλής, εκτός εάν υπάρχει κίνδυνος για πρόωρο τοκετό.

Πολλές μητέρες θηλάζουν με επιτυχία κατά την διάρκεια κάποιων μηνών ή σε όλη την εγκυμοσύνη, χωρίς να προκαλείται κανένα πρόβλημα στη μητέρα ή στο μωρό. Εάν έχεις ένα ιστορικό αποβολών ή εαν έχεις συσπάσεις της μήτρας κατά την διάρκεια του θηλασμού, συμβουλεύσου το γυναικολόγο σου, πιθανόν να είναι σωστό να σταματήσεις τον θηλασμό. Το καλύτερο είναι να συζητήσεις με το γιατρό σου εάν είναι ασφαλές να θηλάζεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σου.

Οι περισσότερες μητέρες αισθάνονται ευαισθησία στη θηλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, γεγονός που κάνει το θηλασμό δυσάρεστο. Επίσης, πρέπει να περιμένεις ότι το γάλα σου θα αλλάξει σε γεύση κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών μηνών της εγκυμοσύνης, είναι συνηθισμένο για ένα νήπιο που θηλάζει να μη θέλει πλέον  να θηλάσει κατά τη διάρκεια αυτού του διαστήματος και να σταματήσει τον θηλασμό από μόνο του. Επίσης, είναι συνηθισμένο να μειώνεται η παραγωγή γάλακτος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Εάν έχεις ένα μωρό κάτω από την ηλικία του ενός έτους που ακόμα θέλει να θηλάζει, πρέπει να του προσθέσεις περισσότερες στερεές τροφές στη διατροφή του ή ακόμη και κάποιο «ξένο» γάλα.

Η εγκυμοσύνη είναι μια φυσιολογική περίοδος αποθηλασμού για τα περισσότερα μωρά και αυτό οφείλεται στις αλλαγές του χαρακτήρα και της ποσότητας του μητρικού γάλακτος. Επίσης, η ευαισθησία της θηλής κάνει πολλές μητέρες, που σε άλλη περίπτωση θα ήθελαν να θηλάσουν περισσότερο, να σταματάνε το θηλασμού του μωρού κατά την περίοδο αυτή.

Εάν το μωρό σου είναι πολύ δεμένο με το θηλασμό και φαίνεται ανέτοιμο να αποθηλάσει πλήρως, μπορείς να συνεχίσεις να θηλάζεις στο επίπεδο που είναι δυνατόν. Θήλαζε λιγότερη ώρε σε κάθε μαστό και περιόρισε τις ώρες θηλασμού, ίσως να το θηλάζεις κατά τη διάρκεια του ύπνου ή όποτε σας βολεύει και τους δύο. Μία σημαντιή ευκολία του θηλασμού κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι ότι η άφιξη του νέου μωρού είναι λιγότερο απειλητική όταν το μεγαλύτερο παιδί έχει ακόμα θέση στο μαστό. Οικογένειες που είχαν την εμπειρία αυτού του μοιράσματος στο μαστό λένε ότι μειώνεται σε μεγάλο βαθμό η ζήλια μεταξύ των παιδιών.

Dr. William Sears.

Ο συνήθης περίγυρος!!

Οταν είδα αυτήν την γελοιογραφία, χαμογέλασα 🙂 🙂 ….. Τελικά ο κόσμος παντού είναι ο ίδιος…

Πόσες φορές τα έχουμε ακούσει αυτά (και άλλα τόσα) από τους γύρω μας?

Bιβλία για τον θηλασμό.

ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΜΙΑ ΥΠΕΡΟΧΗ ΣΧΕΣΗ

της παιδιάτρου, σύμβουλου θηλασμού ICBLC Aννας Πατσούρου

Τόμος Α΄ «Ολες οι γυναίκες μπορούν να θηλάσουν»

Μητρικός θηλασμός: Μια εμπειρία καταπληκτική για μητέρες και μωρά. Το γεννάς και μετά, αν το βάλεις στο στήθος εγκαίρως, κολλάει εκεί σαν όλη του η ύπαρξη να εξαρτιέται απ αυτό κι εσύ αισθάνεσαι να λιώνεις σταγόνα σταγόνα μέσα του. Μια εμπειρία καθηλωτική: κουράζεσαι, πιάνεσαι σ όλο σου το σώμα, κλαις, λες «μπα, αποκλείεται να τα καταφέρω», κι αυτό μεγαλώνει, παχαίνουν τα δαχτυλάκια, τα μπουτάκια, μακραίνει, αρχίζουν τα χαμόγελα, οι φωνούλες, οι λοξές ματιές ευγνωμοσύνης καθώς περνούν οι μήνες κι αυτό παραμένει γαντζωμένο στο σώμα σου. Κι έρχονται δυσκολίες, μυξούλες, πόνοι, δοντάκια κι άλλα διάφορα. Κι αυτό γαντζωμένο. Και σιγά σιγά δε θέλει να θηλάζει όλη την ώρα. Βρίσκει άλλα ενδιαφέροντα, το στήθος γίνεται πια προσωρινό καταφύγιο, μετά μόνο λίγες γλυκές σταγόνες ζωής. Και έπειτα δε θέλει άλλο να θηλάσει. Εκείνο πάει για άλλες περιπέτειες, με την καρδιά γεμάτη από τη σιγουριά πως αγαπήθηκε στο έπακρο. Κι η μαμά καμαρώνει, αγανακτεί, διαλύεται, φροντίζει, αγαπά. Καλώς ήλθατε στη μητρότητα. Στον πρώτο τόμο αυτού του βιβλίου θα διαβάσετε πώς να καταφέρετε να θηλάσετε για όσο καιρό θέλετε, παρά τις δυσκολίες της καθημερινότητας, την απίστευτη κούραση, τα ξενύχτια και τις αντικρουόμενες γνώμες όλων όσων έχουν άποψη για το μωρό σας, και να το απολαύσετε. Καλώς ήλθατε στο θηλασμό.

Τόμος Β’ «Ειδικές περιπτώσεις και προβλήματα θηλασμού»

Το κουβαλάς μέσα σου, το γεννάς ή το υιοθετείς, εδώ και καιρό ονειρευόσουν ένα απαλό πλάσμα κουρνιασμένο στην αγκαλιά σου, να ησυχάζει με τη φωνή σου, να μοσχοβολάει, να πίνει το γάλα σου και να γαληνεύει, να του δίνεις ό,τι θα ήθελες να έχεις πάρει ή ό,τι πήρες και τώρα περισσεύει απ την καρδιά σου, ό,τι δικαιούται κάθε μωρό: αγάπη άνευ όρων και το γάλα της μαμάς του. Όμως το δικό σου μωρό μόνο κλαίει, σου πληγώνει το στήθος, δε βάζει βάρος παρά τις απίστευτες προσπάθειες σου ή πνίγεται απ το πολύ γάλα που έχεις και αρνείται το στήθος, γεννήθηκε με παρέα και δεν έχεις αρκετές θηλές κι αρκετά χέρια να τα πάρεις όλα τους αγκαλιά, είναι πρόωρο κι εσύ έμεινες με μια πληγή στην κοιλιά, με ωκεανούς αγωνίας στην ψυχή και την αγγαρεία του να αντλείς, τσακώνεσαι με τον πατέρα του και δε σε καταλαβαίνει κανείς. Στο δεύτερο τόμο του βιβλίου, οι μητέρες βρίσκουν απαντήσεις για όλα τα προβλήματα θηλασμού, όσο ιδιαίτερη και περίεργη κι αν είναι η δική τους περίπτωση. Οι δυσκολίες και τα προβλήματα του θηλασμού είναι προκλήσεις για καθεμιά από εμάς που ξεπερνά τον εαυτό της για να προσφέρει στο παιδί της γάλα, σιγουριά και μια παρακαταθήκη επαφής ώστε να είναι ικανό να νιώθει χαρά και αρμονία όποτε του δίνεται η ευκαιρία, σ όλη την υπόλοιπη ζωή του.

Εκδόσεις Σύγχρονοι Ορίζοντες

Συμβουλές θηλασμού για νέες μανούλες. Η σωστή στάση θηλασμού.

Η σωστή στάση θηλασμού είναι το άλφα και το ωμέγα για έναν επιτυχημένο θηλασμό. Είναι πολύ σημαντικό αυτό το βίντεο, δείχνει πως ακριβώς πρέπει να “πιάνει” (latch on) το βρέφος το στήθος ετσι ώστε και να μην πληγώνονται οι θηλές (συνιθησμένο φαινόμενο όταν το μωρό δεν πιάνει σωστά) και η μανούλα να είναι πάντα άνετη.

Κλασική θέση θηλασμού

από την παιδίατρο Μαρία-Αδαμαντία Μαλλιαρού

Το μωρό μπορεί να θηλάζει τη μητέρα του είτε όταν η μητέρα είναι καθιστή είτε όταν είναι ξαπλωμένη. Η μητέρα πρέπει να ενθαρρύνεται να παίρνει το μωρό της στο κρεβάτι διότι αυτό θα την ξεκουράζει και θα μπορεί να θηλάζει πιο άνετα τη νύχτα. Στην κλασική θέση:

• η μητέρα είναι καθιστή
• η κοιλιά του μωρού ακουμπά την κοιλιά της μητέρας
• κράτημα του στήθους με τα τέσσερα δάκτυλα από κάτω και τον αντίχειρα από πάνω, κοντά στη θηλαία άλω (και όχι όπως το κράτημα του τσιγάρου, ανάμεσα στο δείκτη και τον μέσο δάκτυλο)
• δεν δίνουμε το στήθος στο μωρό αλλά σπρώχνουμε το κεφαλάκι του μωρού στο στήθος. Με αυτόν τον τρόπο, το μωρό πιάνει τη θηλαία άλω και όχι τη θηλή
• το μωρό πρέπει να θηλάζει τη θηλαία άλω και όχι τη θηλή. Με τον τρόπο αυτό θηλάζει πιο αποτελεσματικά και δεν πληγώνονται οι θηλές του μαστού. Κάτω από τη θηλαία άλω βρίσκονται οι γαλακτοφόροι λήκυθοι, η άμελξη των οποίων θα δώσει την εκροή του γάλακτος από τη θηλή.

Και κάποιες συμβουλές ως προς την σωστή στάση του θηλασμού του Δρ. Θ. Ζάχου & Δρ. Ι. Σοφατζή

4. Την ώρα του θηλασμού η θέση σας να είναι αναπαυτική. Εσείς θα βρείτε την κατάλληλη θέση.

Αν θηλάζετε καθιστή, ένα μαξιλάρι στα γόνατά σας θα σας βοηθήσει Το μωρό σας πρέπει να είναι ξαπλωμένο στο πλάι και γυρισμένο προς το στήθος σας. Με το ένα χέρι κρατάτε το στήθος σας από κάτω και με την παλάμη του άλλου χεριού σας κρατάτε το κεφαλάκι του από τον αυχένα. Όταν το μωρό σας ψάχνοντας ανοίξει καλά το στόμα του, φροντίζετε το κάτω χείλος του να βρίσκεται κάτω από τη βάση της θηλής σας και τότε σπρώχνετε ελαφρά το κεφαλάκι του προς το στήθος σας. Με την κίνηση αυτή το μωρό παίρνει στο στόμα του τμήμα της θηλαίας άλω, σε ίση απόσταση πάνω και κάτω από τη θηλή σας. Ακριβώς σ’ αυτήν την περιοχή αντιστοιχούν οι γαλακτοφόροι λήκυθοιl (βλ. σελ. 14) που με το θήλασμα πιέzovται και το μωρό παίρνει μεγαλύτερη ποσότητα γάλακτος και δεν τραυματίζονται οι θηλές. Ακόμη αφού τοποθετηθεί το μωρό καλά στο στήθος σας φροντίζετε να κρατάτε το κεφαλάκι του σε μικρή κλίση προς τα πίσω έτσι ώστε το πηγουνάκι του να ακουμπά στο στήθος σας.

Για να πετύχετε τη σωστή θέση θηλασμού, κρατάτε το στήθος σας με τα τέσσερα δάχτυλα από κάτω και τον αντίχειρα επάνω, κοντά στη θηλαία άλω, για να την πιέζετε ελαφρά κατά τη διάρκεια του θηλασμού και έτσι να μη κλείνεται η μυτούλα του μωρού.

Δεν δίνετε το στήθος στο μωρό αλλά, επαναλαμβάνουμε,σπρώχνετε ελαφρά με την παλάμη του άλλου σας Χεριού, το κεφαλάκι του μωρού προς το στήθος σας. Έτσι το μωρό αρπάζει τη θηλαία άλω και δεν πιπιλίζει τη θηλή. Με τη σωστή θέση θηλασμού πετυχαίνετε: Να παίρνει το μωρό περισσότερη ποσότητα γάλακτος. Να μη μένει συνέχεια στο στήθος σας. Αποφεύγεται ο τραυματισμός της θηλής σας, που είναι αιτία αποτυχίας του θηλασμού καιπρο λαμβάνετε το σπάργωμα των μαστών σας και το πέτρωμα του γάλακτος.

Αν δεν καταφέρατε τη σωστή θέση θηλασμού και τραυματίστηκαν οι θηλές σας, μην απελπίζεστε, Ζητείστε από τα υπεύθυνα πρόσωπα να σας βοηθήσουν.

Μη διακόπτετε το θηλασμό. Μη βάζετε αλοιφές στη θηλή. Όσες αλοιφές κι αν βάλετε, αν δεν θηλάζετε σωστά, οι θηλές θα ξανατραυματισθούν. Ενώ αν δε γίνει καινούργιο τραύμα, το παλαιό θα επουλωθεί μόνο του. Αν θηλάζετε σωστά, δεν πονάτε. Τότε έχετε τη σωστή θέση θηλασμού (Βλέπε σελίδα 24).

Σωστό κράτημα στήθους.

Τι δεν πρέπει να ξεχνάτε.

1. Αναπαυτική θέση την ώρα του θηλασμού, με τον κορμό σας κάθετο.

2. Σωστό κράτημα του στήθους.

3. Το μωρό ξαπλωμένο στο πλάι Όχι ανάσκελα, με γυρισμένο το κεφάλι προς το στήθος σας.

4. Σωστό κράτημα του μωρού από τον αυχένα.

5. Όταν το μωρό ψάχνει να βρει το στήθος σας, το κάτω χείλος του να βρίσκεται σε κάποια απόσταση κάτω από την βάση της θηλής σας. 6. Όταν το στόμα του είναι καλά ανοιχτό σπρώχνετε ελαφρά το κεφαλάκι του προς το στήθος σας. Ποτέ το στήθος σας προς το στόμα του μωρού.

6. Ο θηλασμός είναι ελεύθερος και απεριόριστος. Δηλαδή το μωρό θηλάζει μέρα, νύχτα, όποτε θέλει και όσο θέλει Δεν το διακόπτετε. Το μωρό μόνο του θα αφήσει το στήθος σας. Αν κοιμηθεί στο στήθος σας δε σημαίνει ότι τελείωσε, σε λίγο θα ξυπνήσει και θ ‘αρχίσει να ξαναθηλάζει Όταν αφήσει το μαστό σας, τότε τελείωσε. Το κάθε μωρό είναι διαφορετικό από το άλλο και Την ίδια ποσότητα γάλακτος Την παίρνει σε διαφορετικό χρόνο. Επομένως δε μπορούμε για όλα τα μωρά να ορίσουμε τον ίδιο χρόνο θηλασμού.

Ακόμη το νεογέννητο έχει την ικανότητα να ρυθμίζει μόνο του, την ποσότητα που του χρειάζεται. Μη σας ανησυχήσει αν άλλες φορές θηλάζει περισσότερο χρόνο κι άλλες λιγότερο. Τα γεύματα δεν είναι ποτέ ισόχρονο. Με τη σωστή θέση θηλασμού και τον ελεύθερο και απεριόριστο θηλασμό, θα πετύχετε την επαρκή γαλακτοφορία.

Με απλά λόγια: όσο πιο συχνά και απεριόριστα θηλάζετε, τόσο γρηγορότερα έρχεται το πρωτόγαλα – που αν και λίγο σε ποσότητα, είναι πλουσιότατο σε ουσίες απαραίτητες για το νεογέννητο μωρό σας – και σε συνέχεια το ώριμο γάλο.

7. Είναι πιο σωστό σε κάθε θηλασμό το μωρό σας να θηλάζει μόνο από τον ένα μαστό και στον επόμενο από τον άλλο.

Αν διακόψετε τον θηλασμό από τον ένα μαστό και ξαναρχίσετε από τον άλλο, το μωρό σας θα πάρει μόνο το αρχικό λεπτόρρευστο γάλο, γιατί η ποιότητα του γάλακτός σας είναι διαφορετική κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Στην αρχή του θηλασμού το γάλα είναι λεπτόρρευστο, ενώ προς το τέλος του θηλασμού παχύρευστο, γιατί περιέχει περισσότερο λίπος, που σημαίνει περισσότερες θερμίδες, απαραίτητες για τις ανάγκες του νέου οργανισμού.

Σε μερικές μητέρες το γάλα έρχεται απότομο. Αυτό γίνεται γύρω στο τρίτο με τέταρτο 24ωρο. Τότε μόνο για να προλάβετε το σπάργωμα του μαστού θηλάζετε και από τους δύο μαστούς στο ίδιο γεύμο.

Μόνο το μωρό σας με το σωστό συχνό θηλασμό θα προλάβει το απότομο γέμισμα. Όταν το στήθος ξαναγίνει μαλακό θηλάζετε και πάλι από τον ένα μαστό σε κάθε γεύμο.

8. Αν έχετε δίδυμα μην ανησυΧείτε. Το γάλα σας φθάνει και για τα δύο σας παιδιά. Μπορείτε μάλιστο, αν σας βολεύει, να τα θηλάζετε συγχρόνως. Πάνω σε δυο μαξιλάρια τα κρατάτε με τα πόδια τους προς τη μασχάλη σας και με τα χέρια σας στηρίΖετε τα κεφαλάκια τους. Αν δεν το καταφέρετε θηλάστε πρώτα το ένα και μετά το άλλο, διαθέτοντας ένα μαστό για το καθένα, εν αλλάξ.

Μύθος θηλασμού:Οταν η μητέρα είναι άρρωστη πρέπει να σταματήσει τον θηλασμό.

Πραγματικότητα: Με πολύ πολύ λίγες εξαιρέσεις, οταν ο θηλασμός συνεχίζεται τότε  προστατεύεται το μωρό. Από την στιγμή που η μητέρα είναι άρρωστη (με πυρετό, βήχα, διάρροια, εμετό, εξανθήματα κλπ.) έχει ήδη μεταδώσει την αρρώστια στο μωρό,μιας  και έχει προσβληθεί η ίδια αρκετές ημέρες πριν εμφανίσει τα συμπτώματα και καταλάβει ότι είναι άρρωστη. Η καλύτερη προστασία του μωρού ενάντια στην μόλυνση αυτή της μητέρας είναι να συνεχίσει να θηλάζει. Αν το μωρό αρρωστήσει θα είναι λιγότερο άρρωστο αν συνεχίσει να θηλάζει. Εξαλλου, ισως το μωρό να ήταν αυτό που μετέδωσε την αρρώστια στην μητέρα, ομως να μην εμφάνισε το ίδιο τα συμπτώματα επειδή θήλαζε. Επίσης οι φλεγμονές του μαστού (μαστίτιδα), ακόμα  και το απόστημα, αν και επώδυνο, δεν είναι λόγος να σταματήσει ο θηλασμός. Η φλεγμονή μάλιστα θα υποχωρήσει πιο γρήγορα αν η μητέρα συνεχίσει να θηλάζει από την πλευρά που έχει προσβληθεί.

 

Mετάφραση από το  All about breastfeeding Dr. Jack Newman

Πόστερ προώθησης του θηλασμού στο Βιετνάμ

 

ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ 2009 1 – 7 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ

Πηγή: Unicef

Μητρικός Θηλασμός Παρέμβαση ζωτικής σημασίας Η φετινή Εβδομάδα Μητρικού Θηλασμού, που στην Ελλάδα εορτάζεται από 1-7 Νοεμβρίου, εστιάζεται στο ζωτικό ρόλο που παίζει ο μητρικός θηλασμός στην υγεία και προστασία του βρέφους και της μητέρας. Ιδιαίτερη σημασία δίδεται σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Η UNICEF, μαζί με την Παγκόσμια Συμμαχία για την Προώθηση του Μητρικού Θηλασμού (World Alliance form Breastfeeding Action – WABA), την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (Π.Ο.Υ.) και υποστηρικτές του μητρικού θηλασμού σε περισσότερες από 150 χώρες σ’ όλο τον κόσμο, γιορτάζουν την Εβδομάδα Μητρικού Θηλασμού φέτος για 18η χρονιά. Καταστάσεις έκτακτης ανάγκης μπορεί να ανακύψουν οπουδήποτε στον κόσμο. Σε τέτοιες συνθήκες τα βρέφη και τα νήπια πολύ συχνά υποσιτίζονται, αρρωσταίνουν και πεθαίνουν. Οποιαδήποτε κι αν είναι η κατάσταση, σεισμός, πόλεμος, πλημμύρα η πανδημία, η ουσία είναι πάντα η ίδια: ο μητρικός θηλασμός είναι μια ασπίδα που προστατεύει τα μικρά παιδιά.

Οι στόχοι της φετινής Εβδομάδας Μητρικού Θηλασμού: Να ενισχύσει σ’ όλα τα μέρη του κόσμου, το ζωτικό ρόλο που παίζει ο μητρικός θηλασμός. Να συνηγορήσει υπέρ της αποτελεσματικής προστασίας και της υποστήριξης του μητρικού θηλασμού. Να πληροφορήσει τις μητέρες, τους υποστηρικτές του μητρικού θηλασμού, τις κοινότητες, τους γιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό, τις κυβερνήσεις, τις οργανώσεις παροχής βοήθειας, τους δωρητές και τα ΜΜΕ, για τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να υποστηρίξουν αποτελεσματικά το μητρικό θηλασμό. Να δραστηριοποιήσει και να ενισχύσει την επικοινωνία και τη συνεργασία, ανάμεσα σε αυτούς που μπορούν να διαχειριστούν θέματα μητρικού θηλασμού και σε αυτούς οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Γιατί ο μητρικός θηλασμός είναι σωτήριος; Μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης είναι μια ασυνήθιστη και ακραία κατάσταση, που θέτει άμεσα σε κίνδυνο την υγεία και την επιβίωση πολλών ανθρώπων. Ο μητρικός θηλασμός, σε τέτοιες καταστάσεις, εστιάζει στην προστασία των βρεφών και των νηπίων, αλλά και στην παροχή ασφαλούς και κατάλληλης διατροφής. Κανένας τόπος δεν βρίσκεται στο «απυρόβλητο» όσον αφορά τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Μπορούν να συμβούν οπουδήποτε. Όποια και αν είναι η αιτία – από σεισμό μέχρι πολεμική σύγκρουση, από πλημμύρα μέχρι πανδημία γρίπης – το συμπέρασμα είναι το ίδιο: Ο μητρικός θηλασμός σώζει ζωές.

Ο μητρικός θηλασμός είναι μια ασπίδα που προστατεύει τα βρέφη

Το μητρικό γάλα είναι μια ασφαλής και σίγουρη πηγή τροφής των βρεφών, διαθέσιμο ανά πάσα στιγμή. Τα προστατεύει αποτελεσματικά από τις αρρώστιες και τα διατηρεί ζεστά και κοντά στη μητέρα τους. Η προστασία, η προώθηση και η υποστήριξη της διατροφής του βρέφους από την πρώτη ώρα της ζωής του, αποκλειστικά με μητρικό γάλα για έξι μήνες και η συνέχισή της με μητρικό γάλα, σε συνδυασμό με τη χρήση κατάλληλων συμπληρωμάτων διατροφής, για χρονικό διάστημα 2 ετών ή και περισσότερο, παρέχει την καλύτερη προστασία σε αυτό το γεμάτο κινδύνους περιβάλλον. Ακόμη και κάτω από κανονικές συνθήκες, ο σωστός θηλασμός των βρεφών μπορεί να τους σώσει τη ζωή. Τα οφέλη είναι γενικά, τα σημαντικότερα όμως εμφανίζονται σε περιπτώσεις ευάλωτων πληθυσμών: Εσφαλμένες συνήθειες για το θηλασμό παιδιών κάτω των 5 ετών, προκαλούν 1,4 εκατομμύρια θανάτους στις φτωχές και υπανάπτυκτες χώρες σ’ όλο τον κόσμο. Για τα παιδιά αυτά ο θηλασμός βρίσκεται στην κορυφή των σωτήριων παρεμβάσεων: το 13% των θανάτων παιδιών κάτω των 5 ετών θα μπορούσε να αποφευχθεί, αν διατρέφονταν μέσω αποκλειστικού και συνεχούς θηλασμού ως το πρώτο έτος της ζωής τους. Το 20% των θανάτων των νεογνών θα μπορούσε να αποτραπεί, αν άρχιζαν να θηλάζουν μέσα στην πρώτη ώρα από τη γέννησή τους. Σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης τα βρέφη και τα νήπια κινδυνεύουν ιδιαίτερα από υποσιτισμό και ασθένειες ή και να πεθάνουν. Ας δούμε μερικά στοιχεία: Οι συνολικοί δείκτες θνησιμότητας παιδιών κάτω του ενός έτους σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης είναι πολύ υψηλότεροι από ότι σε κανονικές περιόδους και κυμαίνονται από 12% ως 53%. Σε ένα θεραπευτικό πρόγραμμα θηλασμού ευρείας κλίμακας στη Νιγηρία το 2005, το 95% των 43.529 περιπτώσεων υποσιτισμού που νοσηλεύθηκαν, ήταν παιδιά κάτω των 2 ετών. Σε ένα παρόμοιο πρόγραμμα στο Αφγανιστάν, ο δείκτης θνησιμότητας των βρεφών κάτω των 6 μηνών που νοσηλεύθηκαν ήταν 17,2%. Κατά τη διάρκεια των τριών πρώτων μηνών των συγκρούσεων στη Γουινέα-Μπισάο το 1998, ο δείκτης θνησιμότητας των παιδιών ηλικίας 9-20 μηνών που δεν είχαν θηλάσει, ήταν 6 φορές υψηλότερος από τα παιδιά ίδιας ηλικίας τα οποία είχαν θηλάσει. Ας φανταστούμε για παράδειγμα ένα νεογέννητο, γεννημένο μέσα σε ένα ανασφαλές και ανθυγιεινό περιβάλλον, χωρίς καθαρό νερό, λιγοστό φαγητό και χωρίς καταφύγιο. Κάτω από τέτοιες συνθήκες, η έλλειψη έμπειρου μαιευτικού προσωπικού, ιατρικής φροντίδας και οι πρόωροι τοκετοί αυξάνουν ακόμα περισσότερο τον κίνδυνο. Με τη σωματική επαφή μητέρας-νεογέννητου αμέσως μετά τον τοκετό και την έναρξη του θηλασμού μέσα στην πρώτη ώρα, μειώνονται οι πιθανότητες θανάτου, τρέφοντας και προστατεύοντας αποτελεσματικά το βρέφος και βοηθώντας τη σταθεροποίηση της θερμοκρασίας του σώματός του. Επιπλέον, ο θηλασμός μειώνει τον κίνδυνο επιλόχειας αιμορραγίας της μητέρας – μια σημαντική αιτία μητρικής θνησιμότητας παγκοσμίως. Σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, η λήψη απλών μέτρων μπορεί να αποβεί σωτήρια. Η ετοιμότητα είναι το κλειδί για γρήγορες και κατάλληλες δράσεις. Οι μητέρες έχουν ανάγκη προστασίας και προτεραιότητας στην πρόσβαση σε τροφή και νερό για την οικογένεια, καταλύματος και ασφαλούς μέρους για το θηλασμό.

Η γλώσσα που ευνοεί τα μπουκάλια

Από τα καλύτερα άρθρα που διάβασα ποτέ για τον θηλασμό….

Η αλήθεια είναι πως ο μητρικός θηλασμός δεν είναι τίποτα παραπάνω από το φυσιολογικό. Η τεχνητή διατροφή ενός βρέφους με μπουκάλι δεν είναι ούτε το ίδιο με το μητρικό θηλασμό ούτε καλύτερη, αλλά ανεπαρκής, ατελής και κατώτερη. Αυτές οι λέξεις είναι δύσκολες, αλλά χρειάζεται να ειπωθούν.

Ένας παιδίατρος λέει: ‘έχεις μια καλή ευκαιρία να προσφέρεις στο παιδί σου το καλύτερο δυνατό ξεκίνημα στη ζωή, μέσα από το ειδικό δέσιμο του θηλασμού. Τα εκπληκτικά του πλεονεκτήματα για σένα και το μωρό σου θα διαρκέσουν μια ζωή’. Και η μητέρα δίνει μπουκάλι. Γιατί;

Γιατί έως ένα βαθμό αυτές οι εκφράσεις θα μπορούσαν να προέρχονται από ένα διαφημιστικό φυλλάδιο βρεφικού γάλακτος. Όταν η γλώσσα που χρησιμοποιούν οι υποστηρικτές του θηλασμού δε διαφέρει από εκείνη των γαλακτοβιομηχανιών, μάλλον οι πρώτοι κάνουν χάρη στις δεύτερες.

Αναλυτικότερα:

Το καλύτερο δυνατό, το ιδεώδες, το τέλειο.

Είστε οι ‘καλύτεροι δυνατοί’ γονείς; Είναι η ζωή σας στο σπίτι ‘ιδεώδης’; Φτιάχνετε συνεχώς ‘τέλεια’ γεύματα; Φυσικά και όχι. Αυτά είναι θαυμαστοί στόχοι, όχι τα ελάχιστα στάνταρ. Ας το εκφράσουμε ανάποδα: Είστε ανεπαρκείς γονείς; Είναι η ζωή σας στο σπίτι μη ομαλή; Φτιάχνετε άθλια φαγητά; Ούπς, τώρα πονάει! Μπορεί να μην έχετε απαίτηση να είστε πολύ πάνω από το φυσιολογικό, αλλά με βεβαιότητα δε θέλετε να είσαστε κατώτεροι του φυσιολογικού.

Όταν ο παιδίατρος λέει ότι ο θηλασμός είναι ο καλύτερος δυνατός τρόπος θρέψης για τα μωρά γιατί παρέχει την ιδανική διατροφή, η λογική, αυτόματη απάντηση είναι ‘Ε, και;’. Η δική μας εμπειρία μάς λέει ότι τα ιδανικά πράγματα δεν μας είναι και απαραίτητα. Ο μέσος όρος είναι εντάξει και μια τέτοια γλώσσα τείνει να υπονοεί ότι το ξένο βρεφικό γάλα είναι φυσιολογικό, στο μέσο όρο, ασφαλές και επαρκές. Η αλήθεια είναι πως ο μητρικός θηλασμός δεν είναι τίποτα παραπάνω από το φυσιολογικό. Η τεχνητή διατροφή ενός βρέφους με μπουκάλι δεν είναι ούτε το ίδιο με το μητρικό θηλασμό ούτε καλύτερη, αλλά ανεπαρκής, ατελής και κατώτερη. Αυτές οι λέξεις είναι δύσκολες, αλλά χρειάζεται να ειπωθούν.

Πλεονεκτήματα του θηλασμού.

Όταν μιλάμε για πλεονεκτήματα – τη ‘χαμηλότερη’ πιθανότητα για καρκίνο, το ‘μειωμένο’ κίνδυνο για αλλεργίες, το ‘ενισχυμένο’ δέσιμο της μητέρας με το παιδί, το ‘ισχυρότερο’ σύστημα άμυνας – ενισχύουμε τη διατροφή με μπουκάλι ως το αποδεχόμενο μέτρο του φυσιολογικού.

Επειδή ο μητρικός θηλασμός είναι η φυσιολογική κατάσταση, τα μωρά που θηλάζουν δεν είναι πιο ‘υγιή’ αλλά τα μωρά που παίρνουν μπουκάλι πιο συχνά και πιο σοβαρά άρρωστα. Τα μωρά που θηλάζουν δε ‘μυρίζουν καλύτερα’ αλλά τα μωρά που παίρνουν μπουκάλι μυρίζουν άσχημα και δυσάρεστα. Τα μωρά που θηλάζουν δεν παθαίνουν λιγότερες αλλεργίες αλλά τα μωρά που παίρνουν μπουκάλι παθαίνουν περισσότερες αλλεργίες. Τα μωρά που θηλάζουν δεν είναι πιο προστατευμένα από λοιμώξεις αλλά τα μωρά που παίρνουν μπουκάλι κινδυνεύουν να νοσηλευτούν στο νοσοκομείο με πιο συχνές και πιο βαριές λοιμώξεις.

Όταν οι παιδίατροι αποτυγχάνουν να αρθρώσουν αντίλογο στον τρόπο που τα μέσα ενημέρωσης και οι εταιρίες βρεφικών γαλάτων χρησιμοποιούν ‘αντίστροφη’ φρασεολογία, όταν δεν περιγράφουν τους κινδύνους της τεχνητής διατροφής για τα μωρά, κρύβουν από τη μητέρα κρίσιμες πληροφορίες που θα της χρειαστούν ώστε να πάρει σωστές αποφάσεις. Μια μητέρα που αντιμετωπίζει δυσκολίες στο θηλασμό δε θα το πολεμήσει και πολύ αν ο στόχος είναι απλά να πετύχει ένα ‘σπέσιαλ μπόνους’. Αντίθετα θα τρέξει να βρει κατάλληλη βοήθεια αν ξέρει πόσα πράγματα διακηδεύονται για αυτήν και το παιδί της αν αυτό καταλήξει στο μπουκάλι. Μια άλλη μαμά δε θα έδινε βρεφικό γάλα έτσι ‘για να συνηθίσει το μικρό το μπουκάλι’, αν ήξερε ότι το περιεχόμενο του μπουκαλιού προκαλεί κακό.

Πουθενά δεν είναι η παραπλάνηση ευκολίας για την ομαλότητα της διατροφής με μπουκάλι πιο προσεκτικά διασπαρμένη στην κοινή πεποίθηση από τις συζητήσεις για τη νοητική ανάπτυξη του βρέφους. Αν ρωτήσετε δέκα παιδιάτρους για την σχέση ανάμεσα στο κάπνισμα της μητέρας και το δείκτη νοημοσύνης του παιδιού, κάποιος θα βρεθεί να σας πει:

‘Τα παιδιά των μητέρων που καπνίζουν τείνουν να έχουν χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης’.

Αν ωστόσο ρωτήσετε τους ίδιους παιδιάτρους για την σχέση ανάμεσα στα βρεφικά γάλατα και το δείκτη νοημοσύνης των παιδιών, όλοι θα απαντήσουν:

‘Τα νεότερα ειδικά γάλατα για βρέφη περιέχουν τα ωφέλιμα λιπαρά του μητρικού γάλακτος και βοηθούν στη νοητική ανάπτυξη των βρεφών’(παπαγαλία από προπαγάνδα των φαρμακευτικών αντιπροσώπων),

κάποιοι θα πουν

‘Τα σύγχρονα γάλατα για βρέφη έχουν τέτοια περιεκτικότητα που είναι σχεδόν εφάμιλλα του μητρικού γάλακτος’,

λίγοι θα αναφέρουν

‘Τα μωρά που θηλάζουν τείνουν να έχουν ελαφρά υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης σε σχέση με αυτά που παίρνουν μπουκάλι’,

κανένας όμως δε θα σας πει ότι

‘Τα μωρά που πίνουν τεχνητό γάλα τείνουν να έχουν χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης κατά 3 με 6 μονάδες, σε σχέση με το φυσιολογικό’,

..το οποίο είναι και η απλή αλήθεια.

Αντιστρέφοντας την πραγματικότητα οδηγούμαστε σε ακόμα μεγαλύτερες παραπλανήσεις όταν αναφερόμαστε σε ποσοστά, τα οποία αλλάζουν ανάλογα με την σκοπιά από την οποία τα βλέπει κανείς. Αν μια έρευνα έδειξε 25% μείωση στον καρκίνο μαστού για τις γυναίκες που θήλασαν τα παιδιά τους, αυτόματα και μόνο αλλάζοντας την οπτική της μελέτης συμπεραίνεται πως οι γυναίκες που έδιναν μπουκάλι στα παιδιά τους έχουν 33% αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Είδατε πώς, μόνο και μόνο αντιστρέφοντας τη φρασεολογία, αλλάζουν σημαντικά τα συμπεράσματα, προς όφελος του θηλασμού; Φανταστείτε τις επιπτώσεις που θα είχε στην κοινή γνώμη μια ανακοίνωση αυτής της έρευνας σε δελτίο ειδήσεων, αφού προηγούμενα αντιστραφεί η ορολογία.

Σπέσιαλ. Ιδιαίτερο. ‘

Ο θηλασμός είναι μια ιδιαίτερη σχέση’. ‘Οργανώστε μια ιδιαίτερη γωνία για θηλασμό’. ‘Αφιερώστε ιδιαίτερο χρόνο για θηλασμό’. Σε μια οικογένεια, ‘ιδιαίτερα’ γεύματα παίρνουν έξτρα χρόνο. Ιδιαίτερες περιστάσεις σημαίνουν έξτρα δουλειά. Το ιδιαίτερο είναι καλό, αλλά πολύπλοκο, δεν είναι μέρος της καθημερινότητας, δεν είναι κάτι που θέλεις να κάνεις συχνά. Για τις περισσότερες γυναίκες η διατροφή του βρέφους πρέπει να ταιριάξει με μια ζωή γεμάτη ασχολίες – και φυσικά ταιριάζει. Η αναφορά στο ‘ιδιαίτερο’ του θηλασμού αποθαρρύνει τις γυναίκες, δεν τις προτρέπει να θηλάσουν.

Κάποιοι παιδίατροι θα πουν:

‘Δε θέλουμε να κάνουμε τις μητέρες που δίνουν μπουκάλι να νιώσουν ένοχες’. ‘Θέλουμε να αφήσουμε στις γυναίκες το δικαίωμα επιλογής ανάμεσα στο θηλασμό και το μπουκάλι’. Σκέφτονται σωστά;

Δοκιμάστε αυτό: Υπήρξατε θύμα σε ένα σοβαρό δυστύχημα. Οι γιατροί, φυσιοθεραπευτές και υπόλοιποι ‘ειδικοί’ σας εξήγησαν ότι είναι πολύ δύσκολο να περπατήσετε ξανά. Αν το προσπαθήσετε θα περάσετε πολλούς μήνες πόνου και δυσκολίας χωρίς εγγύηση για οποιαδήποτε επιτυχία. Σας προτείνουν να συμβιβαστείτε στην ιδέα της αναπηρικής καρέκλας και σας βοηθούν να ζήσετε με αυτήν. Είκοσι χρόνια μετά, όταν τα πόδια σας έχουν ατροφήσει πέρα από κάθε ελπίδα, συναντάτε κάποιον που πέρασε το ίδιο ατύχημα με εσάς είκοσι χρόνια πριν. ‘Ήταν δύσκολο’, λέει. ‘Για τρεις μήνες πέρασα από την κόλαση. Αλλά από τότε μπορώ και περπατάω’. Πως θα αισθανόσασταν; Ένοχος;

Οι περισσότερες γυναίκες, στο άκουσμα αυτού του σεναρίου δε θα ένιωθαν ένοχες αλλά θυμωμένες, προδομένες, εξαπατημένες. Θα ήθελαν να είχαν μια δεύτερη ευκαιρία για να επανορθώσουν. Θα μετάνιωναν για την ευκαιρία που χάθηκε. Δεν αισθανόμαστε ένοχοι όταν μας στερούν από κάτι ευχάριστο ή σημαντικό. Η μητέρα που δε θηλάζει προσβάλλει τη δικιά της υγεία, αυξάνει τις δυσκολίες και τα έξοδα στο μεγάλωμα του παιδιού της και χάνει την ευκαιρία να βιώσει μια από τις μεγάλες απολαύσεις της ζωής. Χάνει κάτι βασικό για την ίδια της την ύπαρξη.

Αν μια γυναίκα είναι καλά ενημερωμένη για τα θέματα του θηλασμού, προετοιμασμένη όχι απλά με λόγια του αέρα όπως ‘ο θηλασμός είναι το ιδεώδες για το παιδί σου’, απολαμβάνει βοήθεια από επαγγελματίες υγείας ώστε να βελτιώσει τις δεξιότητές της στο θηλασμό κι όμως δεν καταφέρνει να τον εγκαταστήσει, συνήθως καταλήγει στο μπουκάλι με μια αίσθηση αποδοχής γιατί ξέρει πως έκανε το καλύτερο που μπορούσε. Από την άλλη, το κατά πολύ συνηθέστερο σενάριο είναι εκείνο της λεχώνας που δεν έχει καμία πληροφόρηση και βοήθεια για το θηλασμό, αντιμετωπίζει ένα περιβάλλον που συστηματικά αμφισβητεί την ικανότητά της να θηλάσει το μωρό της και της δίνει έτοιμο το μπουκάλι δίπλα σε κάθε ευκαιρία. Αυτή η μητέρα θα θυμώσει πολύ για το σύστημα που της πρόσφερε μόνο εμπόδια κι όχι τη βοήθεια που αργότερα ανακάλυψε ότι τη χρειαζόταν. Αυτή η μητέρα μπορεί να αισθανθεί και ενοχή, αλλά είναι κυρίως οργή.

Ας επιστρέψουμε τώρα στα λόγια του παιδιάτρου, χρησιμοποιώντας αυτήν τη φορά τις πραγματικές λέξεις.

‘Δε θέλω να κάνω τις μητέρες που δίνουν μπουκάλι να αισθανθούν θυμό. Δε θέλω να τις κάνω να αισθανθούν προδομένες. Δε θέλω να τις κάνω να αισθανθούν παραπλανημένες’. Κάτω από τη δήλωση ‘δε θέλω να τις κάνω να αισθανθούν ένοχες’ κρύβεται ένα σύστημα που προσπαθεί να καλύψει τα ίδια του τα λάθη. Δεν προσπαθεί να προστατεύσει τις γυναίκες. Προσπαθεί να προστατεύσει τον εαυτό του. Προσπαθεί να τις εκφοβίσει ώστε να μην στραφούν εναντίον του.

Θετικά και αρνητικά, πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.

Ο θηλασμός είναι ένα ζωτικό ζήτημα υγείας, όχι μία επιλογή από δύο ίσες επιλογές. ‘Ένα μειονέκτημα του να μην καπνίζεις είναι ότι μπαίνεις πιο δύσκολα σε παρέες ως έφηβος. Ένα πλεονέκτημα του καπνίσματος είναι ότι χάνεις βάρος ως έφηβος.’ Έτσι σκεφτόμαστε; Δεν είναι το πραγματικό ζήτημα ο καρκίνος και ο θάνατος; Τα υπόλοιπα – είτε μιλούμε για καπνό είτε για τα βρεφικά γάλατα – είναι απλώς καπνός.

Είναι μειονέκτημα του θηλασμού το γεγονός ότι μπορεί να λερώσει τα ρούχα της γυναίκας; Ή ότι δε μπορούμε να δούμε πόσο γάλα παίρνει το παιδί; Ή ότι είναι πιο συχνός από τη διατροφή με μπουκάλι; Ή ότι το μωρό κακομαθαίνει στην αγκαλιά της μαμάς; Είναι πλεονέκτημα του μπουκαλιού ότι δε φέρνει στη μητέρα αισθήματα ντροπής; Ότι χρειάζονται μόνο 5-6 μπουκάλια την ημέρα (γιατί είναι τόσο δυσκολοχώνευτα για το μωρό όσο πέντε σουβλάκια τη φορά για έναν ενήλικα); Ας σοβαρευτούμε. Θα πάρει μια γυναίκα μια σοβαρή απόφαση που αφορά τη μακροπρόθεσμη υγεία τη δική της και του μωρού της στηριζόμενη στο πως μυρίζουν οι πάνες και πόσο δέρμα φαίνεται κατά το φαγητό; Αυτά δεν είναι τα πραγματικά ζητήματα, είναι τεχνητά και αποτέλεσμα μιας λογικής και μιας  γλώσσας που έχει επιβληθεί στον δυτικό κόσμο κατά τα τελευταία 50-60 χρόνια από τη βιομηχανία του μπουκαλιού.

Γιατί προσφέρουν οι βιομηχανίες βρεφικών γαλάτων λίστες με υπέρ και κατά και αναγνωρίζουν κάποιες ανεπάρκειες των προιόντων τους; Διότι οποιαδήποτε ‘ισορροπημένη’ προσέγγιση που παρουσιάζεται σε μια ισχυρά προκατειλημμένη κουλτούρα αυτόματα υποστηρίζει την προκατάληψη. Επιπλέον ακούγεται πολύ ‘επιστημονική’. Αν το Α και το Β αποτελούν σχεδόν ίσες επιλογές και περισσότερες από 90% των γυναικών (και των γιατρών τους) διαλέγουν το Β, είναι λογικό μια γυναίκα να ακολουθήσει την πλειοψηφία. Σε μια κουλτούρα κυριαρχούμενη από τα μπουκάλια, ‘ελευθερία επιλογής’, ‘ελεύθερη απόφαση’ με ζύγισμα των υπέρ και κατά σημαίνει αναγκαστικά μπουκάλι.

Μα είναι κάτι που μόνο οι γονείς μπορούν να αποφασίσουν.

Αλήθεια. Αλλά αν δεν αρθρώνεις λέξη κατά τη διαδικασία σημαίνει ότι πιστεύεις η λίστα των ‘υπέρ και κατά’ είναι ακριβής. Ένας παιδίατρος μπορεί να πεί:

‘Όταν μια γυναίκα έρχεται στο ιατρείο μου με το μωρό της για πρώτη φορά μετά το μαιευτήριο τη ρωτάω αν θηλάζει ή αν δίνει μπουκάλι. Αν απαντά πως δίνει μπουκάλι συγκατανεύω και προχωράω στις υπόλοιπες ερωτήσεις. Σέβομαι την απόφασή της και δεν της λέω πόσο λάθος έκανε.’

Ωστόσο αν η ίδια γυναίκα ερχόταν στον ίδιο παιδίατρο λέγοντας ότι ξεκίνησε το κάπνισμα μερικές μέρες μετά τον τοκετό, ο γιατρός θα επισήμανε όλους τους κινδύνους για εκείνη και το μωρό της, με στόχο να αλλάξει την απόφασή της όσο είναι ακόμα νωρίς και εύκολο. Θα ήταν ανεύθυνο απλώς να ‘άφηνε τη μητέρα να αποφασίσει’. Είναι υποκριτικό να είναι οι γιατροί τόσο ξεκάθαροι σε άλλα θέματα όπως το κάπνισμα και κατά τα άλλα να ‘σέβονται’ την απόφαση μιας μητέρας να μη θηλάσει, χωρίς προηγουμένως να βεβαιωθούν πως αυτή γνωρίζει όλη την αλήθεια και τις συνέπειες αυτής της στάσης. Γνωρίζοντας ταυτόχρονα πολύ καλά την πορεία που ακολούθησε αυτή η γυναίκα έως ότου φτάσει στην πόρτα του ιατρείου: παντελής έλλειψη ενημέρωσης για το θηλασμό προγεννητικά, εχθρικές του θηλασμού ενέργειες στο μαιευτήριο, δωρεάν μπουκάλια έτοιμα στο σπίτι και πλανεμένες απόψεις συγγενών και φίλων.

Αν ρωτήσετε γυναίκες που θηλάζουν τα μικρά τους μετά τους πρώτους μήνες της ζωής, θα διαπιστώσετε ότι θέματα όπως η διάρκεια του κάθε θηλασμού, οι ώρες και τα μεσοδιαστήματα, κατά πόσο το παιδί παίρνει τα κατάλληλα στοιχεία, τις σωστές ποσότητες, το αν το παιδί χρησιμοποιεί το στήθος για να φάει ή για να παρηγορηθεί, όλα αυτά κι άλλα τόσα ανούσια ζητήματα που εντυπώνονται στο μυαλό κάθε νέας μητέρας εξαιτίας της κυρίαρχης κουλτούρας του μπουκαλιού δεν αφορούν, δεν απασχολούν πλέον τις γυναίκες εκείνες που συνεχίζουν να βάζουν το μωρό τους για πολύ καιρό στο στήθος. Οι μάσκες τότε πέφτουν, οι ψεύτικες ανησυχίες και οι εσφαλμένες αντιλήψεις εξανεμίζονται. Απομένει αυτό που πραγματικά είναι ο θηλασμός, δηλαδή

μητρότητα στο στήθος,

χαρά,

σχέση,

αγάπη,

ζωή.

Στέλιος Παπαβέντσης Παιδίατρος MRCPCH DCH IBCLC

Διαβάστε επίσης

The language of breastfeeding

Μύθος θηλασμού: Ο θηλασμός μετά τον 1ο χρόνο δεν προσφέρει τίποτα

Η πραγματικότητα: Η σύνθεση του (ζωντανού) μητρικού γάλακτος αλλάζει συνεχώς και προσαρμόζεται στις ανάγκες του παιδιού καθώς αυτό μεγαλώνει. Ακόμα κι αν το παιδάκι τρέφεται με άλλες τροφές, το μητρικό γάλα παραμένει η κύρια πηγή τροφής κατά τον πρώτο έτος. Ο ρόλος του αντιστρέφεται, γίνεται δηλαδή συμπληρωματική τροφή στα στερεά κατά  το δεύτερο έτος. Το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού ωριμάζει στα 2 με 6 χρόνια της ζωής του, έτσι όσο προσφέρεται στο παιδί  μητρικό γάλα συνεχίζετε  να συμπληρώνετε και να  ενισχύετε το ανοσοποιητικό του σύστημα με τον καλύτερο τρόπο!(Το μητρικό γάλα περιέχει βιολογικούς παράγοντες αντισώματα,ανοσοσφαιρίνες, λευκοκύτταρα, ιντερφερόνη, και λυσοζύμη που προσδίδουν στο γάλα ανοσολογικές ιδιότητες)

Βιβλιογραφία

American Academy of Pediatrics Policy Statement on Breastfeeding and the Use of Human Milk. Pediatrics 1997; 100(6):1035-39.

Goldman, A. Immunologic components in human milk during the second year of lactation. Acta Paediatr Scand 1983; 72:461-62.

Gulick, E. The effects of breastfeeding on toddler health. Ped Nursing1986; 12:51-54.

Innocenti Declaration on the protection, promotion and support of breastfeeding. Ecology of Food and Nutrition 1991; 26:271-73.

Mohrbacher, N., Stock, J. BREASTFEEDING ANSWER BOOK. Schaumburg, Illinois: LLLI, 1997; 164-68.

Saarinen, U. Prolonged breastfeeding as prophylaxis for recurrent Otitis media. Acta Paediatr Scand 1982; 71:567-71.

Την μεταφραση την έκανα απο την ιστοσελίδα της LalecheLeague

Αν ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ θέλεις να θηλάσεις….

Είναι απλά τα πράγματα….

1) Ενημερώσου όσο είσαι έγκυος ακόμα. Διάβασε βιβλία οπως «Ο θηλασμός, μια υπέροχη σχέση» τόμος Α’ και Β), ψάξε στο ιντερνετ, παρακολούθησε συναντήσεις της La Leche League (το ιδανικότερο).

2) Αφού ενημερωθείς και γνωρίζεις κάποια πράγματα (από τις παραπάνω πηγές) θεωρητικά σε πρώτη φάση, αναρωτήσου αν θέλεις πραγματικά να θηλάσεις.  Αυτό κανείς δεν μπορεί να σου το επιβάλλει, εσύ και μόνο εσύ το αποφασίζεις.

3) Βρες οπωσδήποτε έναν παιδίατρο που να είναι υποστηρικτός με τον θηλασμό.  Οχι στη θεωρία αλλά στην πράξη.  Δες εδώ ποιός ΔΕΝ είναι για να τον αναγνωρίσεις και να ψάξεις κάτι άλλο, διαφορετικά δυστυχώς μόνο εμπόδια και δυσκολίες θα σου δημιουργηθούν.

4) Αν (τελικά πραγματικά θέλεις να θηλάσεις) και  συναντήσεις κάποιες δυσκολίες, θα ζητήσεις βοήθεια ΜΟΝΟ απο ειδικούς οπως  κάποια σύμβουλο θηλασμού, ή κάποια μαία που να υποστηρίζει τον θηλασμό (απευθύνσου στην Ευτοκία , αν βρίσκεσαι στην Αττική), ή στον παιδίατρο που οπως είπαμε θα είναι υποστηρικτός με τον θηλασμό και θα σου βρει την σωστή λύση ωστε να διατηρηθεί η γαλουχία. (Αν δεν υπάρχει καμία απο τις παραπάνω επιλογές διαθέσιμη στον τόπο που μένεις, δοκίμασε κάποιο φόρουμ οπως τα Ονειρα ή το parents. Εκεί σίγουρα θα πάρεις κάποιες απαντήσεις για το πρόβλημά σου)

5) Θα συζητάς και θα ακούς ΜΟΝΟ μανούλες που έχουν εμπειρία με τον θηλασμό (πραγματική οχι τύπου «θήλασα αλλά έδινα και συμπλήρωμα») και θα κλείνεις τα αυτιά σου σε διάφορους καλοθελητές που χωρίς να το θέλουν ισως, τις περισσότερες φορές σαμποτάρουν τον θηλασμό με τα σχόλια και τις συμβουλές τους.

6)Θήλαζε και μη ερεύνα!! 😉

ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΒΡΕΦΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

ΘΗΛΑΣΜΟΣ	ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΓΑΛΑ ΜΕ ΜΠΙΜΠΕΡΟ
ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΗ ΠΗΓΗ	ΜΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΗ ΠΗΓΗ
ΖΩΝΤΑΝΟ ΠΡΟΙΟΝ	ΑΔΡΑΝΗΣ ΟΥΣΙΑ
ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΚΟΡΕΣΜΟΥ (ΟΤΑΝ ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ Η ZΗΤΗΣΗ ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ)	ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΣΠΑΝΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΑΓΑΘΟΥ (ΟΤΑΝ ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ Η ΖΗΤΗΣΗ ΜΕΙΩΝΕΤΑΙ ΤΟ ΑΠΟΘΕΜΑ)
ΜΗ ΜΕΤΡΗΣΙΜΟ (ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ)	ΜΕΤΡΗΣΙΜΟ (ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΣΟΤΗΤΑ)
ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ: ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΓΕΝΝΑ,ΘΗΛΑΣΜΟΣ, ΑΠΟΓΑΛΑΚΤΙΣΜΟΣ)	ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ  ΧΡΟΝΟ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΣΕ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΤΡΗΣΙΜΕΣ
ΚΥΚΛΙΚΟΙ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΟΙ  ΡΥΘΜΟΙ	ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ (ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΤΟΥ  ΠΑΙΔΙΟΥ, ΙΟΥΣ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΚΛΠ	ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΠΡΟΙΟΝ ΦΟΡΜΟΥΛΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΔΙΑΡΚΩΣ ΒΕΛΤΙΟΥΜΕΝΟ ΠΡΟΙΟΝ
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΙ ΔΕΣΜΟΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ (Η ΣΠΑΝΙΑ ΚΑΠΟΙΑ ΑΛΛΗ ΕΝΗΛΙΚΗ ΓΥΝΑΙΚΑ)	ΓΕΝΙΚΟΙ ΔΕΣΜΟΙ ΜΕ ΟΠΟΙΟΔΗΠΟΤΕ ΑΡΣΕΝΙΚΟ Η ΘΗΛΥΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ, ΕΝΗΛΙΚΑ Η ΠΑΙΔΙ
ΤΟ ΒΡΕΦΟΣ ΠΑΙΖΕΙ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΡΟΛΟ ΚΑΙ ΕΧΕΙ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ	ΤΟ ΒΡΕΦΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΑΛΛΟΥΣ.
ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ	ΕΞΑΡΤΗΣΗ (ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΣ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ)
ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ: BEYOND THE BREAST-BOTTLE CONTROVERSY. ΤΗΣ PENY VAN ESTERIK,RUTGERS UNIVERSITY PRESS,NEW JERSEY 1989,σελ.201

Φάρμακα και θηλασμός

Eαν κατά τον θηλασμό χρειαστεί  να ακολουθήσετε κάποια φαρμακευτική αγωγή, υπάρχει  αυτό το πολύ χρήσιμο και ενημερωμένο  site οπου μπορείτε να τσεκάρετε αν το φάρμακο που θα πάρετε ειναι φιλικό προς το θηλασμό και το μωράκι σας.

Κάντε κλικ εδώ είναι πολύ εύκολο να βρείτε αυτό που ζητάτε…

Βρέφη, Νέα Γρίπη και Θηλασμός : τι πρέπει να γνωρίζετε

Τι είναι ο ιός της Νέας Γρίπης ;

Ο ιός της Νέας Γρίπης Η1Ν1 (μερικές φορές αναφέρεται και ως Γρίπη των χοίρων) εντοπίστηκε σε ανθρώπους για πρώτη φορά την άνοιξη του 2009 στο Μεξικό και αργότερα στις ΗΠΑ. Ο ιός μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, πιθανότατα με τον ίδιο τρόπο που μεταδίδεται η γνωστή εποχιακή γρίπη, δηλαδή από μολυσμένα σταγονίδια από άρρωστο που φταρνίζεται ή βήχει και από αντικείμενα μολυσμένα με σταγονίδια πάσχοντος.

Τι μπορώ να κάνω για να προστατεύσω το μωρό μου;

Εφαρμόστε καθημερινές συνήθειες υγιεινής :
• Πλένετε τα χέρια σας με ζεστό νερό και σαπούνι ή με αλκοολούχο αντισηπτικό διάλυμα πριν ταΐσετε το μωρό σας. Πλένετε τακτικά τα χέρια του παιδιού σας και τα παιχνίδια του.
• Καλύψτε τη μύτη και το στόμα σας όταν φταρνίζεστε η βήχετε. Μάθετε στο μεγαλύτερο παιδί να κάνει το ίδιο.
• Αν αισθάνεστε άρρωστοι ή έχετε συμπτώματα κρυολογήματος δείτε έγκαιρα το γιατρό σας. Μείνετε στο σπίτι, αποφύγετε επαφές και φορέστε μάσκα προσώπου όταν είστε κοντά στο μωρό. Αποφεύγετε να τρίβετε τα μάτια και τη μύτη σας πιάνοντας στη συνεχεία αντικείμενα. Μην φέρνετε σε επαφή με το μωρό σας άτομα άρρωστα ή με συμπτώματα.

Επίσης :
• Διασφαλίστε για το παιδί ένα περιβάλλον χωρίς καπνό.
• Σιγουρευτείτε ότι το μικρό σας έχει κάνει έγκαιρα, σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, όλα τα απαραίτητα εμβόλια. Η Νέα Γρίπη μπορεί να επιπλακεί σοβαρά από μια λοίμωξη με Πνευμονόκοκκο, Αιμόφιλο, Μηνιγγιτιδιόκοκο, Ιλαρά, εφόσον το παιδί σας παραμένει ανεμβολίαστο.

Αν είμαι άρρωστη από τη Νέα Γρίπη μπορώ να θηλάσω το μωρό μου;

Τα βρέφη φαίνεται να έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν σοβαρά από τη Νέα Γρίπη Η1Ν1. Μια προσεκτική προσέγγιση για να προστατεύσετε το μωρό από την έκθεση στον ιό είναι:
• Ζητήστε βοήθεια από κάποιον που δε νοσεί ώστε να φροντίσει το μωρό, αν αυτό είναι εφικτό.
• Φορέστε μάσκα στο πρόσωπο όταν ταΐζετε ή φροντίζετε το μικρό σας και πλένετε καλά τα χέρια σας
• Συνεχίστε να θηλάζετε, εκτός εάν μπορεί κάποιος άλλος να ταΐσει το μωρό σας με το δικό σας γάλα, βγαλμένο με το θήλαστρο. Τα μωρά ωφελούνται τα  μέγιστα από το μητρικό γάλα. Περιέχει αντισώματα που μπορεί να παρέχουν προστασία, δηλαδή το μωρό να μην αρρωστήσει καθόλου η να περάσει τη γρίπη ελαφρά. Είναι ασφαλές να πάρετε αντιϊκά φάρμακα ενόσω θηλάζετε.

Προστατεύει ο θηλασμός τα μωρά από τη Νέα Γρίπη ;

Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους ο θηλασμός προστατεύει την υγεία των παιδιών. Το μωρό που λαμβάνει μητρικό γάλα χτίζει καλύτερο αμυντικό σύστημα, δεν γίνεται παχύσαρκο και ωριμάζει ταχύτερα το γαστρεντερικό και αναπνευστικό του σύστημα. Μωρά που δε θηλάζουν αρρωσταίνουν από λοιμώξεις όπως η γρίπη πιο συχνά και βαρύτερα από ο, τι μωρά που θηλάζουν.

Εφόσον πρόκειται για καινούργιο ιό, δεν γνωρίζουμε ακόμα για την ειδική προστασία ενάντια σε αυτόν μέσω του θηλασμού. Είναι όμως γνωστό ότι οι μητέρες δίνουν στο μωρά τους προστατευτικά αντισώματα μέσα από το γάλα τους. Αυτά βοηθούν στην καταπολέμηση της λοίμωξης.

Αν νοσήσετε η ίδια από τη Νέα Γρίπη, κάποιος άλλος που δε νοσεί μπορεί να δώσει το γάλα που βγάλατε με το θήλαστρο στο παιδί.

Να σταματήσω το θηλασμό αν βρεθώ σε επαφή με άτομο που πάσχει από τη Νέα Γρίπη ;

Όχι. Επειδή οι μητέρες φτιάχνουν αντισώματα ανάλογα με τα μικρόβια που έρχονται σε επαφή κάθε μέρα, το γάλα τους είναι προσαρμοσμένο να καταπολεμά τα νοσήματα στα οποία εκτίθεται ταυτόχρονα και το μωρό τους. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για τα βρέφη στα οποία το ανοσοποιητικό σύστημα ακόμα αναπτύσσεται. Είναι ασφαλές να λάβετε αντιϊκά φάρμακα η εμβόλιο για να προλάβετε τη γρίπη ενόσω θηλάζετε. Αν ωστόσο αναπτύξετε συμπτώματα γρίπης, όπως πυρετό, βήχα, πονόλαιμο, κακουχία και πόνους στους μυς και τις αρθρώσεις, θα πρέπει να ζητήσετε από κάποιον που δεν είναι άρρωστος να φροντίσει το μωρό.

Μπορώ να πάρω φάρμακα για να προλάβω ή να θεραπεύσω τη Νέα Γρίπη ενόσω θηλάζω ;

Ναι. Μητέρες που θηλάζουν και παίρνουν φάρμακα για να προλάβουν τη γρίπη γιατί έχουν εκτεθεί στον ιό θα πρέπει να συνεχίζουν να ταΐζουν το μωρό στο στήθος, όσο δεν εκδηλώνουν συμπτώματα όπως πυρετό, βήχα η πονόλαιμο. Αν παίρνουν φάρμακα για να θεραπεύσουν τη γρίπη γιατί αρρώστησαν από αυτήν, θα πρέπει να βγάζουν το γάλα τους με θήλαστρο και αυτό να δίνεται στο παιδί με μπουκάλι από κάποιον που δε νοσεί.

Αν το μωρό μου νοσήσει από τη Νέα Γρίπη, μπορώ να συνεχίσω να το θηλάζω;

Μπορείτε και πρέπει να το κάνετε. Ένα από τα καλύτερα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για το άρρωστο μωρό σας είναι η συνέχιση του θηλασμού.

• Δώστε στο μωρό σας πολλές ευκαιρίες για θηλασμό καθ’ όλη τη διάρκεια της ασθένειας του. Τα μωρά που είναι άρρωστα χρειάζονται περισσότερα υγρά, αντισώματα, παρηγοριά και αγάπη κατά τη διάρκεια των συμπτωμάτων τους, σε σχέση με όταν είναι καλά. Ο θηλασμός και το μητρικό γάλα τα παρέχουν όλα αυτά.
• Αν το μωρό είναι υπερβολικά άρρωστο και επιτρέπεται η εντερική σίτιση, μπορεί να λάβει το μητρικό γάλα με κυπελλάκι, σύριγγα η ρινογαστρικό καθετήρα.

Δώστε το καλύτερο ξεκίνημα στο μωρό σας και θηλάστε, ιδιαίτερα σε καιρούς πανδημίας όπως οι σημερινοί.

Τα παραπάνω είναι σύμφωνα με τις οδηγίες του Κέντρου Έλεγχου Λοιμώξεων των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, αναθεωρημένες τον Ιούλιο του 2009.

Στέλιος Παπαβέντσης Παιδίατρος – Συγγραφέας MRCPCH DCH ΙBCLC
Διπλωματούχος Βασιλικού Κολλεγίου Παιδιατρικής Μεγάλης Βρετανίας

Θηλασμός: Μέγα λάθος η αποφυγή του

Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ Δ. ΓΛΥΝΟΣ, παιδίατρος

Παρά την προσπάθεια που ξεκίνησε στην Ελλάδα στις αρχές του ’80, δεν έχει γίνει ακόμα κατανοητό ότι ο θηλασμός είναι η πρώτη σημαντική προσφορά κάθε μητέρας στο νεογέννητο. Το ποσοστό των Ελληνίδων που θηλάζουν είναι μεγάλο, πέφτει όμως δραστικά μετά τον πρώτο μήνα. Κι αυτό είναι μέγα λάθος.

Τις τελευταίες δεκαετίες γίνεται μια εκστρατεία σ’ όλο τον κόσμο σχετικά με τον μητρικό θηλασμό, με προτάσεις που προωθούν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και η UNICEF. Στη χώρα μας, παρά την προσπάθεια που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’80, δεν έχει γίνει ακόμα κατανοητό ότι ο θηλασμός είναι η πρώτη σημαντική προσφορά κάθε μητέρας στο νεογέννητο.

Το ποσοστό των Ελληνίδων μητέρων που αρχίζουν τον θηλασμό είναι μεγάλο, πέφτει όμως δραστικά μετά τον πρώτο μήνα. Ο πιο συχνός λόγος που αναφέρει η μητέρα είναι ότι δεν είχε γάλα και η αντίφαση σ’ αυτό είναι ότι πήρε και κάποια φάρμακα για διακοπή της γαλακτοφορίας.

Τα λάθη αρχίζουν από πολύ νωρίς, αμέσως μετά τον τοκετό, με την απομάκρυνση του νεογέννητου από τη μητέρα του (γίνεται στα πιο πολλά μαιευτήρια), με τη χορήγηση ξένου γάλακτος, γιατί δήθεν η μητέρα δεν έχει ακόμα «γάλα», και με τη χορήγηση κάποιας συνταγής με ξένο γάλα κατά την έξοδό της από το μαιευτήριο, που δίνει στη μητέρα το μήνυμα ότι το γάλα της είναι ανεπαρκές.

Το μητρικό γάλα υπερέχει σημαντικά από τα ξένα τροποποιημένα γάλατα. Η σύστασή του μεταβάλλεται από το πύαρ (πρωτόγαλα) των πρώτων ημερών, εξυπηρετώντας τις ανάγκες του νεογέννητου, στο ώριμο πλέον γάλα περίπου τη 10η ημέρα. Διαφέρει αν το μωρό γεννιέται πρόωρο ή τελειόμηνο. Περιέχει κύτταρα, ανοσοσφαιρίνες και άλλους παράγοντες, που ενισχύουν την άμυνα του βρέφους.

Οι λοιμώξεις του πεπτικού, του αναπνευστικού και η σηψαιμία είναι σπανιότερες στα παιδιά που θηλάζουν. Ο θηλασμός αυξάνει την κινητικότητα του εντέρου (δεν παρατηρείται δυσκοιλιότητα), προφυλάσσει από τις αλλεργίες και προάγει τον δεσμό μητέρας-παιδιού. Υποστηρίζεται ότι απομακρύνει το ενδεχόμενο σακχαρώδους διαβήτη και αιφνίδιου θανάτου και ότι επηρεάζει ευνοϊκά την πνευματική ανάπτυξη του βρέφους.

Τα πλεονεκτήματα, όμως, του θηλασμού δεν σταματούν εδώ. Το μητρικό γάλα προσφέρεται όποτε το θελήσει το βρέφος, χωρίς προετοιμασία, βρίσκεται πάντα στην κατάλληλη θερμοκρασία και δεν έχει μικρόβια. Ο θηλασμός προσφέρει προστασία στη μητέρα από τον καρκίνο του μαστού, μείωση της συχνότητας εμφάνισης καρκίνου του ενδομητρίου, προστατεύει από οστεοπόρωση και σε σημαντικό βαθμό προφυλάσσει από πρόωρη νέα εγκυμοσύνη.

Η Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία συνιστά να διαρκεί ο θηλασμός μέχρι τον 12ο μήνα. Αυτό βέβαια είναι ίσως ανέφικτο και προϋποθέτει σοβαρή στήριξη της μητρότητας. Το διάστημα, όμως, των 4-6 μηνών νομίζω ότι είναι μέσα στις δυνατότητες της κάθε μητέρας, με την ανάλογη πάντα βοήθεια από το περιβάλλον της και την καθοδήγηση από τον παιδίατρό.

Ποια μωρά δεν μπορούν να θηλάσουν

* Μωρά με γαλακτοξαιμία, φαινυλοκετονουρία (προβλήματα σχετικά σπάνια).

* Μωρά με σοβαρό νευρολογικό πρόβλημα.

* Μωρά με σοβαρές ανατομικές ανωμαλίες του προσώπου (μεγάλου βαθμού λαγόχειλος ή λυκόστομα).

* Τα πολύ πρόωρα μωρά (κάτω από 1.500 γραμμ.).

Ο νεογνικός ίκτερος δεν αποτελεί αιτία διακοπής του θηλασμού, με την προϋπόθεση ότι το μωρό είναι τελειόμηνο και υγιές. Θα πρέπει, λοιπόν, να αντιληφθούμε ότι οι περισσότερες μητέρες είναι σε θέση να θηλάσουν τα μωρά τους. Εάν παρατηρήσουμε τη φύση, θα διαπιστώσουμε ότι απ’ όλα τα θηλαστικά ζώα, ο άνθρωπος είναι το μόνο που, παραβιάζοντάς την, χρησιμοποιεί για τη διατροφή του μωρού του γάλα από άλλα είδη θηλαστικών.

Ποιες μητέρες δεν μπορούν να θηλάσουν τα μωρά τους

* Μητέρες με ανατομικές ανωμαλίες ή επεμβάσεις στον μαστό

* Μητέρες με σοβαρή μεταδοτική νόσο (ανοιχτή φυματίωση, AIDS).

* Μητέρες που παίρνουν επικίνδυνα φάρμακα, τα οποία απεκκρίνονται σε σημαντική ποσότητα στο γάλα.

Η γαλακτοφορίτιδα και η μαστίτιδα δεν αποτελούν λόγο, έστω και προσωρινής, διακοπής.

Ελευθεροτυπία,26 Μαίου 2009

Πίνακας για την φυσιολογική αύξηση του βάρους στα αποκλειστικά θηλάζοντα βρέφη

# 1ος – 4ος μήνας: 113-227 γρ. την εβδομάδα δηλαδή 453-906 γρ. το μήνα
# 4ος – 6ος μήνας: 85-142 γρ. την εβδομάδα (περίπου 340-568 γρ. το μήνα)
# 6ος – 12ος μήνας: 42-85 γρ. την εβδομάδα (περίπου 168-340 γρ. το μήνα)

Πηγή: Womanly Art of Breastfeeding (Διεθνής Σύνδεσμος Θηλασμού La Leche League International)