Πρέπει οι γονείς να έχουν πάντα την ίδια γνώμη;

Ένας διάλογος που ίσως κάτι να σας θυμίζει: H μαμά φωνάζει: «Παιδιά, πλύνετε τα δόντια σας, ετοιμαστείτε, είναι ώρα να πέσετε!». Tα παιδιά παρακαλούν: «Mαμά, να παίξουμε λίγη ώρα ακόμη και να πλύνουμε τα δόντια το πρωί;». H μαμά επιμένει: «Ξέρετε ότι το βράδυ πρέπει να πλένετε τα δόντια, αλλιώς θα χαλάσουν». Tα παιδιά προσπαθούν πάλι: «Mα δεν φάγαμε γλυκά το βράδυ, έλα, βρε μαμά, μόνο σήμερα!». H μαμά δεν πτοείται κι αρχίζει να νευριάζει: «Tο ξέρετε πολύ καλά ότι δεν έχει σημασία τι φάγατε, τα δόντια πλένονται κάθε βράδυ, λοιπόν, ελάτε αμέσως!». Eδώ παρεμβαίνει ο μπαμπάς: « E, καλά, δεν θα πάθουν τίποτε για μία φορά, άσ’ τους να παίξουν λίγο ακόμη». Tα παιδιά πανηγυρίζουν: «Nαι! Μπράβο, μπαμπάκα, είσαι πολύ καλός!». H μαμά γίνεται έξαλλη και πιθανότατα επακολουθεί λογομαχία μεταξύ των γονιών.

Aυτό είναι ένα συνηθισμένο, καθημερινό δείγμα ασυμφωνίας μεταξύ των γονιών, που μπορεί να προκαλέσει ένα μικρό καβγαδάκι και να περάσει σχετικά ανώδυνα, χωρίς κανείς να το θυμάται την άλλη μέρα. Ή ακόμη μπορεί να επαναληφθεί μερικές φορές, χωρίς να δημιουργήσει κλίμα «διχόνοιας» ανάμεσα στους γονείς.Yπάρχουν όμως και πολλοί γονείς που θεωρούν ότι οι διχογνωμίες αυτές κάνουν πιο δύσκολη τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους και θα επιθυμούσαν να «ακολουθούν μία ενιαία γραμμή» σε ό,τι έχει να κάνει με αυτά. Φοβούνται ότι αλλιώς μπερδεύουν τα παιδιά, ότι δεν μπορούν να τους επιβληθούν, ότι δεν θα τους παίρνουν στα σοβαρά, αφού δεν εμφανίζονται αρκετά συνεπείς και σταθεροί απέναντί τους. Όπως στα παραπάνω παραδείγματα, συμβαίνει πολύ συχνά οι γονείς να μην έχουν την ίδια γνώμη ή την ίδια αντιμετώπιση σε θέματα που σχετίζονται με το καθημερινό πρόγραμμα των παιδιών, τις συνήθειές τους, τη συμμόρφωσή τους σε κανόνες και περιορισμούς που ισχύουν στην οικογένεια. «Όταν διαβάζουμε μαζί, έχουν μια σειρά, με ηρεμία κάνουν ένα-ένα τα μαθήματα και τελειώνουν. H γυναίκα μου τα θέλει όλα τέλεια, αρχίζουν οι παρατηρήσεις και οι φωνές και καταλήγουν όλοι να είναι στο τέλος εκνευρισμένοι». «Δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει ένα μικρό παιδί να τακτοποιεί συνέχεια το δωμάτιό του. Στο κάτω-κάτω το ίδιο δεν το ενοχλεί η αταξία, μόνο τη μητέρα του ενοχλεί». «Eπιστρατεύω τη φαντασία μου συνέχεια για να δίνω στα παιδιά ερεθίσματα και να μην κολλάνε στην τηλεόραση, αλλά ο άντρας μου μόλις έρθει σπίτι την ανοίγει και τα αφήνει να βλέπουν ό,τι θέλουν και όσο θέλουν». Kάπως έτσι εκφράζονται οι ασυμφωνίες ανάμεσα στους γονείς όταν τα θέματα είναι σχετικά απλά και «ανώδυνα».

Aμαρτίες γονέων
Όμως δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που η διαφωνία πάει περισσότερο «σε βάθος» και, εκτός από την εκμάθηση μίας «κακής» συνήθειας ή μίας μεμονωμένης συμπεριφοράς, ο ένας γονιός πιστεύει ότι οι «μέθοδοι» και οι αντιλήψεις του άλλου για τη διαπαιδαγώγηση είναι επιζήμιες για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα των παιδιών.
● «Tην κακομαθαίνει, πάει πάντα με τα νερά της και την κάνει εγωίστρια και αγνώμονα».
● «Eίναι τόσο αυστηρός, που τελικά τα παιδιά θα καταντήσουν φοβισμένα και συνεσταλμένα».
● «Tα έχει κολλημένα στην ποδιά της και δεν θα μάθουν ποτέ να στέκονται στα πόδια τους και να παίρνουν πρωτοβουλίες».

Θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι τέτοιου είδους ασυμφωνίες αποτελούν την αφορμή για άσχημο κλίμα και συγκρούσεις ανάμεσα στους συζύγους, και κατ’ επέκταση στην οικογένεια, αλλά τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι ασυμφωνίες που αφορούν τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών δεν καταλήγουν, αλλά αντίθετα πηγάζουν από βαθύτερες διαφωνίες ή διαμάχες του ζευγαριού, που έχουν να κάνουν σχεδόν αποκλειστικά με τη μεταξύ τους σχέση. Tα ζητήματα που αφορούν τα παιδιά είναι ένας πιο «προσιτός» και βολικός τρόπος για να εκφραστούν οι διαφωνίες αυτές. Aκούγεται ίσως βαρύ, αλλά η αλήθεια είναι ότι, όταν η άμεση επικοινωνία μεταξύ των συζύγων σε ορισμένα θέματα (ή σε όλα) έχει γίνει πολύ δύσκολη, όταν παράπονα, επιθυμίες και πικρίες έχουν εκφραστεί χωρίς αποτέλεσμα ή δεν εκφράζονται καν, τότε τα παιδιά είναι ένα «εύκολο» μέσο για να ασκήσει κανείς πίεση, αλλά και να εκτονώσει την έντασή του. Πώς ακριβώς γίνεται αυτό;

H ανεπάρκεια της συζυγικής σχέσης
Η διχογνωμία σε σχέση με τα παιδιά μπορεί να κρύβει ανέκφραστα παράπονα και θυμό Στις διαμάχες σχετικά με απλές καθημερινές συνήθειες των παιδιών είναι πιθανό η διαφωνία είτε να ξεκινάει από τις συνήθειες του ίδιου του συζύγου είτε να επεκτείνεται σ’ αυτές. Έτσι, λοιπόν, μαζί με την γκρίνια για το ότι αφήνει τα παιδιά να βλέπουν τηλεόραση ανεξέλεγκτα «πάει πακέτο» συχνά το παράπονο ότι και ο ίδιος βλέπει συνέχεια τηλεόραση, και αυτό μπορεί να κρύβει κάτι πιο βαθύ ακόμη: «Δεν κάνουμε τίποτα πια μαζί, δεν μιλάμε». H σύγκρουση για το συμμάζεμα του δωματίου των παιδιών μπορεί να περιέχει και πικρία ή αγανάκτηση για το ότι η μητέρα ασκεί πολύ μεγάλη πίεση για τάξη και καθαριότητα και ο πατέρας αισθάνεται ότι δεν μπορεί να κινηθεί ελεύθερα μέσα στο ίδιο του το σπίτι. Aκόμη πιο βαθιές και σοβαρές εντάσεις εξωτερικεύονται μέσω της διαπαιδαγώγησης των παιδιών σε θέματα αρχών και αξιών. Όταν ο ένας γονιός εκφράζει σοβαρές ανησυχίες για το ότι η συμπεριφορά ή η νοοτροπία του συζύγου του μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στη διαμόρφωση του χαρακτήρα των παιδιών, τότε δεν πρόκειται μόνο για μια διαφωνία. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις μπαίνει θέμα εμπιστοσύνης και σύμπνοιας σε πολύ θεμελιώδη ζητήματα, που σίγουρα δεν αφορούν μόνο τη συμπεριφορά απέναντι στα παιδιά. Έτσι, η ανησυχία του ενός γονιού, μήπως ο σύζυγός του «κακομαθαίνει» το παιδί ή το παραχαϊδεύει και το κάνει άβουλο και «μαμμόθρεφτο», δεν αποκλείεται να κρύβει τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι ο ίδιος έχει παραγκωνιστεί, ότι δεν είναι πια τόσο σημαντικός για το σύντροφό του.

Όταν τα παιδιά «προστατεύουν» τους γονείς
Mπορούμε λοιπόν να πούμε ότι, όταν οι γονείς δεν έχουν την ίδια γνώμη σε θέματα που αφορούν τα παιδιά τους, τότε η σχέση τους είναι προβληματική, επιβαρύνει τους ίδιους και κάνει και τα παιδιά να υποφέρουν; Όταν η διχογνωμία σε σχέση με τα παιδιά κρύβει ανέκφραστα παράπονα, θυμό και μομφές προς το σύντροφο, τότε η ένταση είναι αναπόφευκτη και τις περισσότερες φορές δεν οδηγεί πουθενά. Aντίθετα, εμπλέκει και τα παιδιά σε συγκρούσεις και «παιχνίδια δύναμης» που δεν τα αφορούν. Aρκετές φορές μοιάζει σαν να «εκμεταλλεύονται» τα παιδιά αυτές τις διαφορές των γονιών για να εκμαιεύσουν χάρες και «κέρδη» από τον έναν ή τον άλλον. Όμως, ακόμη κι αν συμβαίνει αυτό, τα παιδιά διαισθάνονται την ένταση και πιέζονται πολύ όταν νομίζουν ότι πρέπει να πάρουν θέση ή να «προστατέψουν» με τη συμπεριφορά τους τον πατέρα ή τη μητέρα τους. Kαι μπορεί να νιώσουν ένοχα όταν δουν ότι, όπως και να συμπεριφερθούν, δεν μπορούν να κάνουν τίποτα για να σταματήσουν τη διχόνοια των γονιών. Ίσως βοηθάει, πριν επιπλήξουμε το σύντροφό μας για τη συμπεριφορά του απέναντι στα παιδιά, να κάνουμε ένα μικρό «αυτοέλεγχο»:

● Tι ακριβώς είναι αυτό που με ενοχλεί;
● Έχω δικά μου παράπονα που διστάζω να τα πω;
● Mήπως θα ήθελα να αλλάξει τη συμπεριφορά του απέναντί μου και όχι απέναντι στα παιδιά;
● Γιατί δεν μπορώ να εκφράσω το παράπονο μου άμεσα;
● Mπορώ ν’ αφήσω τα παιδιά έξω από τον καβγά;

Aπό την άλλη μεριά, το να έχουν οι γονείς διαφορετική άποψη δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι υπάρχει ή ότι θα προκύψει ένταση μεταξύ τους. Όπως και σε οποιονδήποτε άλλο τομέα της ζωής, είναι φυσικό, θεμιτό και ίσως απαραίτητο να έχει ο καθένας τις απόψεις του και αυτές να μη συγκλίνουν πάντοτε. Όταν οι σχέσεις μέσα στην οικογένεια βασίζονται στο ενδιαφέρον για τον άλλον και στην αμοιβαία διάθεση για επικοινωνία, τότε είναι πιο εύκολο η διαφορετική γνώμη του άλλου να γίνει αποδεκτή και σεβαστή, αλλά και να συζητηθεί ανοιχτά, με σκοπό να υπάρξει κατανόηση και συνεννόηση. Για τα παιδιά αυτό όχι μόνο δεν είναι επιζήμιο, αλλά τους μαθαίνει ότι οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορούν να συνυπάρξουν. Kι ακόμη τους δείχνει ότι οι σχέσεις των ανθρώπων είναι ζωντανές, έχουν τριβές και διαφωνίες, που μπορούν να ξεπεραστούν όταν υπάρχει ουσιαστική επικοινωνία.

Η κ. Λουίζα Βογιατζή είναι συμβουλευτική ψυχολόγος.

Πηγή:vita.gr

Το νέο μωρό και το αδερφάκι(α) του.

Το άρθρο How Can I Care for My Other Child(ren) while Breastfeeding My Infant? La Leche League International

Με τον ερχομό του νέου μωρού, πολλές φορές το μεγαλύτερο αδερφάκι μπορεί να αισθανθεί παραμελλημένο. Με πολύ τρυφερότητα, αγκαλιές και φιλιά επιβεβαιώστε του το πόσο πολύ το αγαπάτε. Θυμήστε του πως κι εκείνο ήταν κάποτε μικρούλη και οπως τώρα και το νέο μωρό, είχε κι εκείνο ανάγκη να βρίσκεται στην αγκαλιά σας και να θηλάζει πολύ συχνά. Δείξτε του φωτογραφίες από την βρεφική του ηλικία.

Βρείτε ένα μέρος στον καναπέ (ή οπουδήποτε νομίζετε), όπου θα μπορείτε  και εσείς να θηλάζετε άνετα το μωράκι σας αλλά και το αδερφάκι να μπορεί να κουρνιάζει κοντά σας, ή να παίζει μόνο του ή και μαζί σας (να μπορείτε π.χ να διαβάσετε ένα βιβλίο μαζί του ενώ παράλληλα θηλάζετε, να δείτε μια ταινία, να παίξετε με ένα παιχνίδι του).

Αν χρησιμοποιήσετε ένα sling, θα μπορείτε επίσης να θηλάζετε και εν κινήση αν  είναι απαραίτητο  και να μην καθηλώνεστε σε ένα σημείο. Οταν το μωρό κοιμάται, δώστε την αμέριστη προσοχή σας στο μεγαλύτερο αδερφάκι. Δειξτε του την αγάπη και την προσοχή σας όσο περισσότερο μπορείτε και θα είναι λιγότερο πιθανόν εκείνο  να έχει  μια «επείγουσα ανάγκη» ή να σας ζητάει  επίμονα ακριβώς την ώρα που εσείς θα πρέπει να καλύψετε τις ανάγκες του μικρότερου μωρού σας…..

«Η αγάπη της μητέρας μεγαλώνει με κάθε νέα γέννα. Με κάθε νέο παιδί, αναζωπυρώνεται και η αγάπη για όλη την οικογένεια» Womanly Art Of Breastfeeding.

Οι ιδιαιτερότητες της παιδικής ψυχής και τα καλοπροαίρετα λάθη των γονιών.

Ο Ψυχικός κόσμος του παιδιού

του Νικήτα Καυκιού www.psyche.gr/psyidiaiterotites.htm

Το μικρό παιδί ζει σε ένα δικό του παιδικό κόσμο. Σκέπτεται, αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει όλα όσα συμβαίνουν με διαφορετικό τρόπο από ότι οι μεγάλοι. Δίνει ένα ιδιότυπο-παιδικό νόημα στην πραγματικότητα που το περιβάλλει.
Για να μπορέσουμε να επικοινωνήσουμε δημιουργικά με το παιδί οφείλουμε να καταλάβουμε όσο μας είναι δυνατόν τον τρόπο που σκέπτεται και αισθάνεται τον κόσμο. Να δούμε με τα δικά του μάτια και να ακούσουμε με τα δικά του αυτιά.
Στην προσπάθειά μας αυτή μπορούν να μας βοηθήσουν σημαντικά κάποιες επιστημονικές μελέτες που προσεγγίζουν τα εξελικτικά στάδια της νοητικής και ψυχοσυναισθηματικής ανάπτυξης του παιδιού.

– Ο Jean Piajet μελέτησε πειραματικά και περιέγραψε αναλυτικά τα στα στάδια της νοητικής ανάπτυξης του παιδιού. Τα συγγράμματά του μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον τρόπο που σκέπτεται το παιδί ανάλογα με την ηλικία του.
Νεογέννητο:
Τους πρώτες μήνες της ζωής του το βρέφος μαθαίνει ότι:
Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στον εαυτό του και τον κόσμο.
Τα αντικείμενα είναι ξεχωριστά από το χώρο στον οποίο βρίσκονται.
Τα αντικείμενα υπάρχουν ακόμα και όταν δεν τα βλέπει ή δεν τα αγγίζει. Τα αντικείμενα μένουν ίδια ακόμη και όταν αλλάζουν τόπο ή κατεύθυνση.
4-12 μηνών:
Καταλαβαίνει τις σχέσεις αιτίας αποτελέσματος. Αν χτυπήσω το τούμπανο θα ακούσω μπουμ.
Μετά τον πρώτο χρόνο:
Επεκτείνει την εμπειρία του και πειραματίζεται χτυπώντας όλα τα αντικείμενα επίτηδες για να ακούσει το θόρυβο που θα κάνουν.
Μετά από τον δεύτερο χρόνο:
Σκέπτεται με σύμβολα. Το πιρούνι γίνεται αεροπλάνο ή αυτοκίνητο. Αρχίζει να καταλαβαίνει την έννοια του χρόνου. Τι σημαίνει παρελθόν και μέλλον. Καταλαβαίνει τι σημαίνει η μαμά θα γυρίσει σε λίγο.
Μέχρι τα επτά περίπου χρόνια το παιδί είναι τελείως εγωκεντρικό. Τα βλέπει όλα από τη δική του σκοπιά δεν μπορεί να πάρει υπόψη του κάτι διαφορετικό από αυτό που το ίδιο μπορεί να βλέπει ή να αισθάνεται. Για παράδειγμα το παιδί κοιτώντας ένα κάντρο που εσύ δεν μπορείς να δεις από τη θέση που βρίσκεσαι μπορεί να σε ρωτήσει αν σου αρέσει πιστεύοντας ότι και εσύ βλέπεις αυτό που εκείνο βλέπει.
Ακόμη εστιάζει σε ένα πράγμα κάθε φορά και δεν μπορεί να παίρνει υπόψη του ταυτόχρονα δύο όψεις ενός γεγονότος ή μιας κατάστασης. Για παράδειγμα το παιδί μπορεί να πει δεν ζω στην Κρήτη αλλά στα Χανιά ή αν του δείξεις ένα ρόφημα σοκολάτα σε ψηλό ποτήρι και ένα ρόφημα σε χαμηλό ποτήρι αλλά πλατύ με μεγαλύτερη χωρητικότητα το παιδί θα προτιμήσει το ψηλό ποτήρι.

– Ο ψυχαναλυτής Eric Erikson περιγράφει τα στάδια της ψυχολογικής ανάπτυξης του ανθρώπου και συσχετίζει αυτό που πρέπει να πετύχει το παιδί σε κάθε συγκεκριμένο στάδιο της ανάπτυξής του με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της μετέπειτα προσωπικότητας του.

– Σύμφωνα με τον Erikson στα πρώτα δύο χρόνια της ζωής του το παιδί που δέχεται τη φροντίδα και την αγάπη των γονιών του αναπτύσσει αισθήματα εμπιστοσύνης, ασφάλειας και αισιοδοξίας που θα το συνοδεύουν σε ολόκληρη τη ζωή του. Αν δεν πάρει αρκετή αγάπη, προσοχή και ερεθίσματα το παιδί δεν θα εμπιστεύεται τον εαυτό του και τους άλλους και αντί να ενεργεί δυναμικά θα αποσύρεται νοιώθοντας αβεβαιότητα.
– Από δύο μέχρι τριάμισι χρονών το παιδί μαθαίνει να κάνει κάποια πράγματα από μόνο του χωρίς να πρέπει να εξαρτάται πάντοτε από τους άλλους. Αναπτύσσει ένα είδος πεισματάρικης ανεξαρτησίας. Επιμένει να γίνει το δικό του, εκδηλώνει νευρικά ξεσπάσματα και αρνητισμό. Από αυτό το στάδιο της ανάπτυξής του θα εξαρτηθεί το αν θα μπορέσει να γίνει αυτόνομο αναπτύσσοντας την αυτοεκτίμησή του ή αν μεγαλώνοντας θα αισθάνεται ανασφάλεια και ντροπή. Αν οι γονείς δεν επιτρέψουν στο παιδί να ενεργεί ελεύθερα ώστε να μαθαίνει μέσα από τις αποτυχίες του τότε το παιδί θα αμφιβάλλει για τις ικανότητές του και ως ενήλικας είναι πολύ πιθανόν να θέλει πάντα να στηρίζεται σε κάποιον άλλο και να αναζητά σχέσεις εξάρτησης.
–Από τα 3,5 μέχρι την πρώτη τάξη του δημοτικού το παιδί αναπτύσσει τη φαντασία του, μαθαίνει να συνεργάζεται με τους γύρω του, να παίρνει πρωτοβουλίες, να καθοδηγεί αλλά και να καθοδηγείται από τους άλλους. Αν όμως κυριαρχεί μέσα του η ενοχή περιθωριοποιείται, εξαρτάται υπερβολικά από τους ενήλικες, αισθάνεται φόβο και δεν αναπτύσσει επαρκώς την ικανότητά του για παιχνίδι και τη φαντασία του. Όταν ένα παιδί προσχολικής ηλικίας ακούει από το περιβάλλον του ή αισθάνεται ότι αυτό που κάνει είναι κακό αναπτύσσει μέσα του ενοχικά συναισθήματα που θα το συνοδεύουν στη μετέπειτα ζωή του.

---

Τα συνηθισμένα λάθη των γονιών.

Οι περισσότεροι γονείς αγνοούν τις ιδιαιτερότητες της παιδικής ψυχής και κάτω από την πίεση του άγχους που τραυματίζει την καθημερινότητά τους συμπεριφέρονται με τρόπους που δεν βοηθούν την ομαλή, ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού.

Πάρ’ το μέσα δεν αντέχω άλλο.
Το παιδί δεν έχει τη δυνατότητα να μπει στη θέση σου, να νοιώσει τα αισθήματά σου και να σε καταλάβει. Περιμένει από εσένα να ικανοποιήσεις τις δικές του ανάγκες. Αν είσαι κουρασμένος, εξαντλημένος ή νευριασμένος το παιδί δεν μπορεί να σε βοηθήσει. Προσπάθησε να οργανώσεις με τέτοιο τρόπο τις δουλειές σου ώστε να έχεις το χρόνο και τη διάθεση να παίξεις μαζί του. Αφιέρωσέ του ποιοτικό χρόνο. Δείχνε του αγάπη, άγγιζέ το, παίξε μαζί του. Αν δεν κουραστείς βοηθώντας το να παίξει δημιουργικά θα εκνευριστείς από την φασαρία και την αταξία του. Η αδιαφορία όπως και η υπερπροστασία των μεγάλων ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τις αταξίες και την επιθετική συμπεριφορά των παιδιών.

Δε με νοιάζει τι κάνουν τα άλλα παιδάκια εσύ θα είσαι στην αγκαλίτσα μου.
Άστο να ζήσει, να είναι ο εαυτός του, να πειραματιστεί. Όταν βγάλεις το παιδί βόλτα σε ένα χώρο για παιχνίδι επέτρεψέ του να κινηθεί ελεύθερα και να αυτενεργήσει. Αν δεν κινδυνέψει δεν θα μάθει. Εξήγησε στο παιδί ότι είναι καλό να απομακρύνεται από κοντά σου και ότι είναι αναπόφευκτο να πέφτει ή να χτυπά ή να συγκρούεται με τα άλλα παιδάκια. Πρόσεχε το από απόσταση και μην επεμβαίνεις συνέχεια για να το προστατεύεις από τους επικείμενους κινδύνους. Το παιδί που αναγκαστικά κάθεται ήσυχα δεν ωφελείται και δεν ωριμάζει. Παρότρυνέ το να ασχολείται όσο περισσότερο γίνεται με δημιουργικές δραστηριότητες.

Δεν πειράζει ας’ το να το χαλάσει.
Το παιδί χρειάζεται σταθερά όρια. Όπως του βάζεις όρια για να διαφυλάξεις τη σωματική του ακεραιότητα το παιδί χρειάζεται όρια στη συμπεριφορά για να μπορέσει να προσαρμοσθεί στην κοινωνική ζωή. Αν δεν μάθει να συντονίζεται στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος θα έχει πάντοτε στη μετέπειτα ζωή του δυσκολίες προσαρμογής. Χρειάζεται σταθερότητα στα όρια αρκεί η επιβολή των κανόνων να μη φθείρει τη σχέση αγάπης μέσα από συνεχείς συγκρούσεις.

Μου έτυχε δουλειά ρε παιδάκι μου δε μπορώ.
Να είσαι συνεπής με τις υποσχέσεις σου. Το παιδί έχει μεγάλη ανάγκη να διαπιστώνει ότι υπάρχει μια τάξη στο περιβάλλον του και ότι μπορεί να εμπιστεύεται τους άλλους. Αν δεν τηρείς το λόγο σου το παιδί ζει σε ένα άτακτο περιβάλλον που δεν μπορεί να εμπιστευτεί. Δημιουργούνται μέσα του αισθήματα ανασφάλειας και επιπλέον μαθαίνει να είναι το ίδιο ανεύθυνο.

Γιαννάκη ο μπαμπάς με απατάει με τη Νονά.
Μην φορτώνεις το παιδί με τα δικά σου προβλήματα. Το παιδί δεν είναι φίλος σου παρά το ότι είναι σημαντικό να έχεις φιλικές σχέσεις μαζί του. Το παιδί δεν ωφελείται με το να μαθαίνει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζεις στις διαπροσωπικές σου σχέσεις και τις επαγγελματικές σου δραστηριότητες. Το κριτήριο για το αν είναι σωστό να πεις κάτι στο παιδί δεν είναι το να ξελαφρώσεις εξωτερικεύοντας αυτό που συμβαίνει μέσα σου αλλά το να ωφεληθεί το παιδί από την επικοινωνία σας.

Όχι έτσι ρε βλάκα…κοίτα πως το κάνει το κοριτσάκι.
Μη ξεχνάς ότι δεν θα σου άρεσε να συγκρίνουν τις επιδόσεις σου με τις επιδόσεις των άλλων και μάλιστα για να σου υπογραμμίσουν ότι δεν τα καταφέρνεις όσο οι άλλοι. Το παιδί δεν θα βελτιώσει τη συμπεριφορά του μέσα από την σύγκριση, απλά θα μειώσει την εμπιστοσύνη που έχει στον εαυτό του. Μη ξεχνάς ότι κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του χαρίσματα και αξιοποιεί τις δυνατότητές του στο βαθμό που μπορεί. Αντί να συγκρίνω το παιδί μου με άλλα παιδιά είναι προτιμότερο να ενισχύω κάθε φορά αυτό που μπορεί να πετύχει. Στηρίζω τις προσπάθειες του παιδιού χωρίς να περιμένω να ικανοποιήσει τις προσδοκίες μου.

Μου τη δίνει να το βγάζω βόλτα.
Φρόντισε να παίζει πολύ κάθε μέρα. Δώσε ραντεβού με γονείς που έχουν παιδιά στην ίδια ηλικία με το δικό σου ώστε να συναντηθείτε για να παίξουν. Μην τρέχεις συνεχώς πίσω από το παιδί για να το προσέχεις. Η υπερπροστατευτική σου διάθεση σε κουράζει περισσότερο από τις αταξίες του παιδιού. Πήγαινε το παιδί να παίξει σε χώρους που του παρέχουν κάποια στοιχειώδη ασφάλεια και είναι ειδικά διαμορφωμένοι για παιχνίδι. Αν πας με το παιδί σε κάποιο χώρο που αρέσει μόνο σ’ εσένα το πιθανότερο είναι να περάσεις άσχημα. Αν το παιδί δεν μπορέσει να βρει κάποια ενδιαφέρουσα απασχόληση θα σε βασανίσει με τη γκρίνια και τις αταξίες του.

Ρίξ’ του για να μάθει.
Το ξύλο δεν βγήκε από τον παράδεισο. Το ξύλο εκφράζει τη δική μας κόλαση. Συνήθως δεν χτυπάμε για να παιδαγωγήσουμε αλλά για να εκφράσουμε την αναστάτωση και το θυμό μας. Κανείς δεν γίνεται καλύτερος με τη βία. Το ξύλο δεν εμπνέει σεβασμό αλλά φόβο. Ακόμη και όταν είναι αποτελεσματικό έχει πολλές παρενέργειες. Τραυματίζει την αυτοπεποίθηση, διαταράσσει τις προσωπικές σχέσεις, διδάσκει τη βία και όχι τον αυτοέλεγχο. Όταν χτυπήσεις το παιδί προσπάθησε να αποδεχτείς ειρηνικά το λάθος σου. Συγχώρεσε τον εαυτό σου και προσπάθησε να βρεις τρόπους εκφόρτισης και χαλάρωσης. Αν σου έχει γίνει συνήθεια να χτυπάς το παιδί σου και νοιώθεις να μην ελέγχεις τα νεύρα σου αυτό σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν βαθύτερες αλλαγές στις συνθήκες διαβίωσής σου.

Δεν είμαι σωστή μάνα (πατέρας).
Πως είναι δυνατόν να φέρομαι με τόσο άσκημο τρόπο στο παιδί μου ενώ το αγαπώ τόσο πολύ;
Αν συμπεριφέρεσαι με άσχημο τρόπο στο παιδί και δεν μπορείς να συγκρατήσεις τα νεύρα σου. Αν του μιλάς άσχημα, είσαι συνεχώς εκνευρισμένος και έχεις βίαιες εκρήξεις θυμού μη προσπαθείς να αλλάξεις με το ζόρι τη συμπεριφορά σου. Η προσπάθειες σου να συγκρατηθείς θα αποτύχουν και νοιώσεις περισσότερες ενοχές. Για να μην θυμώνεις πρέπει να μπορείς να διαμορφώσεις μια πιο όμορφη καθημερινότητα. Αντί να κατηγορείς τον εαυτό σου χρειάζεται να προσπαθήσεις να αλλάξεις τον τρόπο της ζωής σου. Ίσως χρειάζεται να ξεκουράζεσαι περισσότερο, να βρεις ελεύθερο χρόνο, να βελτιώσεις την επικοινωνία με τον (την) σύζυγο ή να αναζητήσεις νόημα ζωής σε δημιουργικές δραστηριότητες έξω από το σπίτι. Οι ατομικές μας προσπάθειες δεν μπορούν να φέρουν αποτέλεσμα κάτω από δυσβάσταχτες συνθήκες. Όταν δεν είμαστε ευχαριστημένοι από τη ζωή μας είναι δύσκολο να εφαρμόζουμε τους σωστούς κανόνες της παιδαγωγικής που θα θέλαμε.

Βάλτου πιπέρι στο στόμα.
Το παιδί βρίζει για να προκαλέσει το ενδιαφέρον σου ή γιατί έμαθε να εκφράζει με άσχημες λέξεις τα αρνητικά του αισθήματα. Προσπάθησε να διατηρήσεις την ψυχραιμία σου. Αν κάποτε γέλασες με τη βρισιά που είπε τώρα δεν ωφελεί να θυμώνεις. Μάθε του να χρησιμοποιεί εναλλακτικές λέξεις με ουδέτερο φορτίο ως βρισιές. (π.χ. το λαγό σου, πίσω Κίτσο). Οι βρισιές δεν βλάπτουν τόσο το παιδί όσο οι συνεχείς και έντονες επιπλήξεις.

Όλο ψέματα λες.
Όταν είναι πολύ μικρό δεν λέει ψέματα με τον τρόπο που το κάνει κάποιος μεγάλος απλά καλλιεργεί τη φαντασία του. Το μικρό παιδί δεν έχει την πρόθεση να αποκρύψει την αλήθεια για να εξαπατήσει τους άλλους. Απλά δυσκολεύεται ακόμη να διαχωρίσει το φανταστικό από το πραγματικό. Έτσι συχνά δεν λέει τα πράγματα έτσι όπως είναι αλλά έτσι όπως θα ήθελε να είναι ή όπως θα φοβόταν ότι θα μπορούσε να είναι. Εξήγησέ του ευγενικά ότι όταν λέει «ψέματα» οι άλλοι δεν θα το πιστεύουν ακόμη και όταν λέει αλήθεια και δεν θα το εμπιστεύονται. Επιβράβευσέ το όταν λέει την αλήθεια και μην δίνεις προσοχή και ενδιαφέρον στα ψέματα.

Φύγε θα το χαλάσεις. Άσε να το φτιάξω εγώ.
Μη ζητάς από το παιδί να κάνει τα πράγματα όπως εσύ. Χρειάζονται πολλές δοκιμές και πολλά λάθη για να μάθει το παιδί να κάνει κάτι σωστά. Επιβράβευσε την προσπάθεια του παιδιού ακόμα και όταν αποτυγχάνει. Απόφευγε να του λες μη, σταμάτα, όχι, δεν μπορείς, δεν ξέρεις. Ενίσχυσε τις πρωτοβουλίες του. Είναι προτιμότερο να κάνει κάτι με λάθος τρόπο παρά να μην τολμά να δοκιμάσει τις ικανότητές του. Ενώ είναι πιο εύκολο και πιο ασφαλές να κάνεις κάτι από μόνο σου είναι προτιμότερο να ζητήσεις από το παιδί να σε βοηθήσει για να μπορέσεις να το ενισχύσεις.

Δεν είναι καταπληκτικό το καινούργιο μας μωράκι;
Ένα νέο μωρό στην οικογένεια είναι πάντα μια απειλή για το μεγαλύτερο παιδί διότι το εκθρονίζει και γίνεται αυτό το κέντρο της προσοχής των μεγάλων. Σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχουμε όλο τον απαραίτητο χρόνο για να καλλιεργήσουμε στο μεγαλύτερο παιδί αισθήματα αγάπης και συμπάθειας για το μωρό που πρόκειται να γεννηθεί. Μετά τη γέννηση του μωρού είναι καλύτερα να αποφεύγουμε τα πολλά καλά λόγια για το μικρό μπροστά στο μεγάλο. Είναι σημαντικό να υπογραμμίζουμε συχνά την αγάπη και την εκτίμησή μας στο μεγαλύτερο παιδί και να το παροτρύνουμε ευγενικά να συμβάλλει ενεργά στην φροντίδα του μωρού. Τέλος θα μας βοηθήσει να έχουμε πάντοτε υπόψη μας ότι το μεγαλύτερο παιδί είναι μεν μεγαλύτερο αλλά δεν προϋποθέτει την ωριμότητα του ενήλικα συνεπώς δεν έχει αυτό την ευθύνη για κάθε σύγκρουση ή αταξία που αφορά και στα δύο παιδιά.

Σταμάτα να χτυπιέσαι.
Μην το αφήνεις να χτυπιέται δείχνοντας αδιαφορία. Μην το δέρνεις. Μην του κάνεις το χατίρι. Μη ζητάς τη λύση μέσα από επίμονο διάλογο. Μείνε ήρεμος, πάρε το αγκαλιά, πήγαινε το σε ένα ήσυχο μέρος και με αγάπη εξήγησέ του ότι μόλις νιώσει καλύτερα μπορεί να σηκωθεί. Προσπάθησε να καταλάβεις τι έγινε. Εξήγησέ του αργότερα ότι αυτός δεν ήταν ο καλύτερος τρόπος για να διαμαρτύρεται και πως αν επαναληφθεί θα έχει συνέπειες.

Που έχεις το μυαλό σου;
Το παιδί δεν μπορεί να είναι προσεκτικό όποτε εμείς θέλουμε και στο βαθμό που το θέλουμε. Όταν το αναγκάζουμε να κάνει πράγματα που δεν το ενδιαφέρουν είναι φυσικό να μη προσέχει και να αφαιρείται. Συχνά αυτό που είναι σημαντικό για το παιδί είναι ασήμαντο για τους μεγάλους και αυτό που είναι σημαντικό για τους μεγάλους είναι ασήμαντο για το παιδί.

Σταμάτα τα κλάματα.
Είναι φυσικό ένα μικρό παιδί να χρησιμοποιεί το κλάμα σαν όπλο για να πετύχει το στόχο του. Επέτρεψε στο παιδί να κλάψει όσο θέλει. Μην επιμένεις να σταματήσει αμέσως το κλάμα του. Βεβαίωσε το παιδί ότι το αγαπάς. Εξήγησέ του με σαφήνεια ότι δεν πρόκειται να γίνει αυτό που θέλει. Προσπάθησε να του αποσπάσεις την προσοχή με κάτι άλλο που το ενδιαφέρει. Θύμισέ του ότι ενώ είναι αλήθεια ότι το αγαπάς δεν πρόκειται να υποχωρήσεις.

Κάτσε σε ένα μέρος επιτέλους.
Ένα άτακτο παιδί είναι εξίσου καλό με ένα ήσυχο παιδί. Μερικά φυσιολογικά παιδιά αισθάνονται την ανάγκη να είναι συνεχώς σε κίνηση. Δεν επιλέγουν επίτηδες αυτή τη συμπεριφορά αλλά συγκεκριμένες νευρο-ορμονικές λειτουργίες του σώματος σε συνδυασμό με καταπιεστικές συνθήκες του περιβάλλοντος τα εξωθούν στην υπερκινητικότητα. Τα παιδιά αυτά που διαθέτουν περισσή ενεργητικότητα χρειάζονται κατάλληλο χώρο και άφθονο χρόνο για να εκτονωθούν. Είναι μάταιο και ανώφελο να απαιτούμαι από ένα παιδί γεμάτο ζωτικότητα να παραμένει ήσυχο μέσα στο διαμέρισμα. Ενώ συνήθως πιστεύουμε ότι μια έως δύο ώρες παιχνίδι σε ανοιχτό χώρο είναι αρκετό για το παιδί στην πραγματικότητα μια έως δύο ώρες μέσα στο διαμέρισμα, ιδιαίτερα όταν ο καιρός είναι καλός, είναι ήδη πολύ για το παιδί. Το φυσικό περιβάλλον για τον άνθρωπο είναι η φύση και όχι οι στενοί χώροι των διαμερισμάτων.