Αναπτυξιακά στάδια μητρικού θηλασμού

Η ανάπτυξη του μωρού μας έρχεται σε στάδια. Κινητικά, πρώτα ελέγχει το κεφαλάκι του, έπειτα την πλατούλα του και κάθεται, έπειτα μπουσουλάει, κάνει βηματάκια, περπατάει, τρέχει. Στην επικοινωνία, αρχικά ακούει τη φωνή της μαμάς, κάνει φωνούλες, συλλαβίζει, προφέρει τις πρώτες του λεξούλες. Το παιδί που θηλάζει ωριμάζει μέσα από το θηλασμό, αναπτύσσεται νοητικά και κινητικά διαμορφώνοντας συγκεκριμένες συμπεριφορές πάνω στο στήθος της μαμάς του και ανά ηλικία. Αυτές θα περιγράψω παρακάτω:

1^ος μήνας: Το μωρό μαθαίνει να θηλάζει. Περνάει μεγάλο μέρος του χρόνου του σε ανήσυχο ύπνο. Η διάρκεια των ταισμάτων στο στήθος μπορεί να είναι μεγάλη, μία ώρα και παραπάνω. Τα γεύματα είναι συχνά, έως και 16 φορές το 24ωρο.

2^ος μήνας: Το μωρό γίνεται πιο αποτελεσματικό στο θηλασμό. Είναι πιθανό να καταπίνει συνεχόμενα στο στήθος και να τελειώνει το γεύμα του πιο γρήγορα. Μπορεί να αραιώσει τα μεσοδιαστήματα ανάμεσα στα γεύματα, ιδιαίτερα το βράδυ. Το βρέφος ηρεμεί εύκολα και αμέσως με συχνό θηλασμό. Χρειάζεται επαφή δέρμα με δέρμα με τη μητέρα ή τον πατέρα του. Χαμογελά όταν του χαμογελούν.

3^ος μήνας: Το μωρό δείχνει περισσότερο ενδιαφέρον για τα πράγματα που το περιβάλλουν. Απαντάει με φωνούλες όταν του μιλούν. Κατά το θηλασμό, μπορεί να τον διακόψει για να κοιτάξει το μπαμπά ή άλλο γνωστό πρόσωπο που έρχεται στο δωμάτιο ή για να χαμογελάσει στη μαμά του.

4^ος μήνας: Το βρέφος δείχνει αυξανόμενο ενδιαφέρον στο περιβάλλον του. Απλώνει το χέρι για να πιάσει ένα παιχνίδι και να το φέρει στο στόμα του. Μπορεί να πιάσει ενεργητικά με τα χέρια του το στήθος κατά το θηλασμό. Συνεχίζει να απολαμβάνει συχνούς θηλασμούς και να ηρεμεί με αυτούς. Διακόπτει από μόνο του το θηλασμό για να παίξει ή να κοιτάξει. Για να θηλάσει ήρεμα και καλά, μπορεί να χρειαστεί να μεταφερθεί σε δωμάτιο ήσυχο και σκοτεινό, χωρίς ερεθίσματα.

5^ος μήνας: Χαμογελάει στον καθρέφτη. Μπορεί να θέλει να θηλάσει περισσότερο ανασηκωμένο. Γραπώνει το στήθος με τα χεράκια του. Γελάει δυνατά και γαργαλιέται. Σταματά το θηλασμό για να χαμογελάσει στη μαμά του και να την κοιτάξει γλυκά ή να απαντήσει με φωνούλα.

6^ος μήνας: Του αρέσει να θηλάζει καθισμένο. «Παίζει» με τη φωνή του ή με τα σάλια του. Δείχνει αυξανόμενη επίγνωση για τα άτομα που το φροντίζουν σε σύγκριση με ξένους. Το γεύμα στο στήθος πριν τον βραδινό ύπνο κρατάει περισσότερο.

7^ος μήνας: Ξεκινάει στερεές τροφές, θηλάζει το ίδιο συχνά ή κάπως λιγότερο. Μιμείται ήχους ή κινήσεις. Μπορεί να κλαίει όταν φεύγει η μητέρα ή το άτομο που το φροντίζει. Μπορεί να θέλει να θηλάσει οποτεδήποτε και οπουδήποτε. Χρησιμοποιεί τα χεράκια του για να πιάσει το στήθος ή την άλλη θηλή.

8^ος μήνας: Γυρνάει στο όνομά του. Προσπαθεί ενεργά να φτάσει στο στήθος – για παράδειγμα, μπορεί να προσπαθεί να ανοίξει την μπλούζα της μαμάς ή να τρίβεται πάνω της.

9^ος μήνας: Απαντάει στο μη και όχι. Απολαμβάνει παιχνίδια όπως «κου πε πε» κλπ. Πολύ εύκολα αποσπάται η προσοχή του ενόσω βρίσκεται στο στήθος και διακόπτει συχνά το τάισμα. Ίσως έχει ανάγκη για συχνότερο θηλασμό την νύχτα σε σύγκριση με τους προηγούμενους μήνες.

10^ος μήνας: Αγχώνεται όποτε βλέπει νέα πρόσωπα ή βρίσκεται σε άγνωστες καταστάσεις και αποζητάει την αγκαλιά και το στήθος της μάνας του. Μπορεί να κρατάει με το ένα ή και με τα δύο χέρια το στήθος ενόσω θηλάζει.

11^ος μήνας: Ρίχνει αντικείμενα επίτηδες για να δει που πάνε και για να τα πάρει η μητέρα. Κάνει χειρονομίες όπως γειά σου. «Παίζει» με τις θηλές τις μητέρας χρησιμοποιώντας επιδέξια τα χεράκια του.

12^ος μήνας: Μπορεί να ενδιαφέρεται για βιβλιαράκια με εικόνες. Δοκιμάζει «ακροβατικά» στο θηλασμό: παίζει έχοντας τη θηλή στο στόμα του και δοκιμάζοντας ταυτόχρονα διαφορετικές στάσεις ή θέσεις.

13 – 15 μηνών: Φεύγει λίγο από τη μητέρα του για να εξερευνήσει το περιβάλλον, σύντομα όμως επιστρέφει. Καταλαβαίνει πολλά. Μπορεί να λέει τις πρώτες του λεξούλες. Μπορεί να χρησιμοποιεί το χέρι του ενόσω θηλάζει για να παίξει: βάζει το δάχτυλό του στο στόμα της μαμάς, παίζει με τα μαλλιά της, τσιμπάει ή τραβάει την άλλη θηλή, κάνει «μασάζ» με τα χεράκια του στο στήθος της μαμάς. Μπορεί να μουρμουρίζει ή να μιλάει ακαταλαβίστικα θηλάζοντας.

16 – 18 μηνών: Απομακρύνεται περισσότερο από τη μαμά αλλά βρίσκοντας δυσκολίες επιστρέφει. Δείχνει συναισθήματα και κάνει κρίσεις θυμού, αν για παράδειγμα η μαμά αρνηθεί να του δώσει στήθος. Όταν θέλει να θηλάσει, μπορεί να το εκφράζει ερχόμενο κοντά στη μαμά και χτυπώντας το θώρακά της. Εκφράζει λεκτικά την ανάγκη του για θηλασμό και μπορεί να έχει ένα συνθηματικό – μια κωδική λέξη που δίνει το σήμα στη μαμά ότι θα ήθελε να θηλάσει.

19 – 21 μηνών: Μπορεί να εκδηλώνει εκρήξεις θυμού εάν δεν γίνει το δικό του. Αντιγράφει συμπεριφορές των γονιών και καθημερινές συνήθειες. Εκφράζει τη χαρά του για το θηλασμό. Παίρνει τη μαμά από το χεράκι και την οδηγεί σε ένα αγαπημένο του σημείο για θηλασμό.

22 – 24 μηνών: Κάνει προτασούλες με δύο ή τρεις λέξεις. Μπορεί να θέλει να σηκωθεί όρθιο ενόσω θηλάζει. Παίζει θηλάζοντας, βάζει το σωματάκι του ανάποδα ή κάνει σβούρες. Μπορεί να τραγουδάει από μέσα του κατά το θηλασμό. Θηλάζει κυρίως σε περιστάσεις για συναισθηματική κάλυψη, εάν είναι άρρωστο, εάν χτυπήσει ή στενοχωρηθεί.

Άνω των 24 μηνών: Όταν του ζητείται από τη μητέρα του, έχει την υπομονή να περιμένει να θηλάσει αργότερα. Εκφράζεται όμορφα για το θηλασμό, εάν το ρωτήσεις μπορεί να στο περιγράψει ως το πιο υπέροχο πράγμα στον κόσμο! Το τάισμα πριν τον βραδινό ύπνο είναι συνήθως το τελευταίο γεύμα πριν τον αποθηλασμό.

Οι παραπάνω συμπεριφορές είναι τυπικές, αλλά αποκλίσεις υπάρχουν φυσιολογικά από παιδί σε παιδί, και στον τύπο συμπεριφοράς αλλά και στο χρόνο που αυτή θα εμφανιστεί.

Μέσα από το θηλασμό τα μωρά ωριμάζουν θαυμαστά και χαριτωμένα. Κάθε μητέρα που θήλασε για καιρό έχει στην ψυχή της πολύτιμες εικόνες και ανεκτίμητα περιστατικά ευτυχισμένων, ευρηματικών και παιχνιδιάρικων στιγμών με το παιδί στο στήθος.

Συντάκτης: Παπαβέντσης Στέλιος (Παιδίατρος, M.R.C.P.C.H., D.C.H. I.B.C.L.C. )

πηγή:healthierworld.gr

«Δεν έχω γάλα».Έιναι έτσι;

«Δεν έχω γάλα». Αυτή η φράση θα ειπωθεί σχεδόν από κάθε μητέρα που θηλάζει, κάποια στιγμή στην πορεία της γαλουχίας. Πρόκειται για μια σκέψη που θα ταλαιπωρήσει κάθε λεχώνα μία ή και αρκετές φορές. Έρευνες δείχνουν ότι η πιθανότητα η μητέρα να μην έχει πραγματικά γάλα για να θρέψει το μωρό της είναι πολύ μικρή. Στην μεγάλη πλειονότητα των περιπτώσεων, πρόκειται για ψευδή εντύπωση της μητέρας, εντύπωση που δημιουργείται από λανθασμένη ενημέρωση, λανθασμένες αντιλήψεις, ψυχολογική πίεση από τους επαγγελματίες υγείας ή το συγγενικό περιβάλλον, ανασφάλεια, μειωμένη αυτοπεποίθηση ή εμπόδια που της επιβλήθηκαν στο θηλασμό. Σε λίγες περιπτώσεις μόνο υπάρχει πραγματική μείωση στην παραγωγή μητρικού γάλακτος, αλλά και τότε η λύση δεν είναι λιγότερος, αλλά περισσότερος, συχνότερος θηλασμός, η λύση δεν είναι περισσότερο «συμπλήρωμα» ξένου γάλακτος – που αφαιρεί από τη παραγωγή γάλακτος της μαμάς -, αλλά λιγότερο και καθόλου «συμπλήρωμα». Αναλυτικότερα:

• «Το στήθος μου είναι πολύ μικρό». Το μέγεθος του στήθους δεν επηρεάζει την ικανότητα του αδένα να παράγει γάλα στην συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, αλλά αντανακλά μόνο την ποσότητα λίπους που περιέχει. Δηλαδή, γυναίκες με μικρό μέγεθος στήθους μπορεί να έχουν την ίδια ικανότητα παραγωγής γάλακτος με εκείνες με μεγάλο στήθος. Άλλοτε, η διαφορά είναι στην αποθηκευτική ικανότητα του μαστού: Υπάρχουν γυναίκες που καλύπτουν τις ανάγκες του μωρού τους με σχετικά συχνό θηλασμό και άλλες που καλύπτουν τις ανάγκες με σχετικά αραιότερα μεσοδιαστήματα ταισμάτων. Όλες όμως, εάν θηλάσουν κατά απαίτηση του μωρού τους και όχι σύμφωνα με αυθαίρετα ωράρια, θα του δώσουν την ποσότητα γάλακτος που χρειάζεται. Υπάρχουν ελάχιστες εξαιρέσεις γυναικών που έχουν παθολογικά μικρό μαστό ο οποίος δεν μεγαλώνει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της γαλουχίας και δεν μπορεί να καλύψει 100% τις ανάγκες του παιδιού.
• «Το μωρό θηλάζει πολύ συχνά, βρίσκεται συνέχεια στο στήθος». Πώς αντιλαμβανόμαστε τον πολύ συχνό θηλασμό; Υποκειμενικά, ανάλογα με το τι πιστεύουμε ότι είναι φυσιολογικό για ένα μωρό. Μια μαμά νομίζει πως θηλάζει υπερβολικά συχνά το μωρό της ανά δύο συνήθως ώρες, γιατί είχε πάντα την εντύπωση ότι τα νεογέννητα ξυπνούν για να φάνε κάθε τρεις με τέσσερις ώρες. Μια άλλη μητέρα ενημερώθηκε σωστά και έχει ρεαλιστικές προσδοκίες. Θηλάζει κάποιες φορές και συνεχόμενα, κάθε μισή με μία ώρα, αλλά δεν το θεωρεί κάτι «ανώμαλο», παθολογικό. Ακόμα κι αν πραγματικά δεν υπάρχει ακόμα αρκετό μητρικό γάλα και το μωρό απαιτεί συνέχεια θηλασμό για να το αυξήσει, αν το αφήσουμε θα το πετύχει, εφόσον η τεχνική του θηλασμού είναι καλή και το μωρό αδειάζει το στήθος.
• «Το γάλα μου φαίνεται να τελειώνει το απόγευμα». Είναι φυσιολογικό να έχουμε περισσότερους θηλασμούς το απόγευμα προς το βράδυ. Επίσης τις ώρες αυτές τα βρέφη έχουν περισσότερα πονάκια από κολικούς και είναι πιο ανήσυχα και ευερέθιστα από την κούραση που αθροίζεται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Η ανησυχία του μωρού δεν σχετίζεται συνήθως με χαμηλή παροχή γάλακτος.
• «Το μωρό μου κλαίει συνέχεια». Η πείνα δεν είναι το μόνο αίτιο κλάματος. Μήπως ζεσταίνεται; Μήπως κρυώνει; Μήπως απλά θέλει επαφή και αγκαλιά; Μήπως έχει λερωμένη πάνα; Υπάρχουν ακόμα τα δύσκολα μωρά από ταμπεραμέντο και μωρά που κλαίνε επειδή πάσχουν από κολικούς ή από κάποια πάθηση και πρέπει να τα εξετάσει ο παιδίατρος. Τέλος, τα μωρά συχνά διαισθάνονται την προσπάθειά μας να επιβάλλουμε ωράρια και περιορισμούς στο θηλασμό, με αποτέλεσμα να γκρινιάζουν αντιδραστικά περισσότερο.  Εάν ως άμεση απάντηση δώσουμε απρόσκοπτα το στήθος, η γκρίνια θα σταματήσει. Ο θηλασμός είναι θετική, μαγική εμπειρία και, ακόμα και μωρά λίγων εβδομάδων αντιλαμβάνονται τυχόν αρνητικά συναισθήματα και δυσφορία της μητέρας.
• «Δε βλέπω καθόλου σταγόνες γάλακτος στο στήθος μου όταν θηλάζω». Αυτό ποικίλει από γυναίκα σε γυναίκα και δεν σημαίνει απαραίτητα κάτι για την παραγωγή της. Δηλαδή η παρουσία σταγόνων γάλακτος στην αριστερή θηλή όταν το μωρό θηλάζει το δεξί στήθος είναι καλό σημάδι όταν υπάρχει, όμως η απουσία τους δεν είναι αναγκαστικά κακό σημάδι.
• «Δε νιώθω ποτέ το γάλα μου να «κατεβαίνει» όταν θηλάζω». Κάποιες μητέρες αισθάνονται το αντανακλαστικό έκθλιψης του γάλακτος, δηλαδή το γάλα τους να «κατεβαίνει» προς το παιδί, είτε ως κάψιμο, είτε ως γέμισμα του στήθους ή και ως πόνους στη μήτρα. Κάποιες όχι. Δεν σημαίνει τίποτα για την παραγωγή τους.
• «Όταν του δίνουμε ξένο γάλα με το μπουκάλι, το πίνει με λαχτάρα». Το μπιμπερό λειτουργεί πολύ διαφορετικά από τη ρόγα του στήθους. Όταν μπαίνει στο στόμα του παιδιού το γεμίζει με γάλα. Η ροή του είναι ελεύθερη και ο τρόπος λήψης από το παιδί παθητικός. Εκείνο υποχρεώνεται να καταπιεί. Η κατάποση φέρνει κι άλλο γάλα στο στόμα του παιδιού. Ο κύκλος επαναλαμβάνεται, δίνοντας την εντύπωση ότι το μωρό «καταβροχθίζει πεινασμένο το περιεχόμενο του μπουκαλιού» μέσα σε λίγα λεπτά. Έπειτα ίσως το βρέφος κοιμάται για πολλή ώρα «γαλήνια». Οι γονείς συμπεραίνουν λανθασμένα ότι το μωρό πραγματικά δεν έπαιρνε αρκετό γάλα από το στήθος. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι το μικρό κουράστηκε από τη γρήγορη ροή του μπουκαλιού και προσπαθεί να χωνέψει με δυσκολία το περιεχόμενό του. Θα κάνει περισσότερες ερυγές και κινήσεις δυσφορίας. Στην πορεία οι γονείς θα προσφέρουν ολοένα περισσότερα μπουκάλια στο παιδί. Αυτό τελικά θα προκαλέσει πραγματική μείωση στην παροχή γάλακτος από τη μητέρα και τελικά την πρόωρη  διακοπή του θηλασμού.
• «Τελευταία νιώθω το στήθος μου πιο μαλακό». Συμβαίνει σχεδόν πάντα έπειτα από τη διόγκωση στήθους των πρώτων ημερών. Περίπου κατά τις 3-6 εβδομάδες από τη γέννηση του παιδιού επέρχεται ένας συντονισμός ανάμεσα στη ζήτηση του μωρού και την παραγωγή γάλακτος της μητέρας. Το μόνο που δείχνει είναι ότι η παραγωγή γάλακτος άρχισε να συντονίζεται με τις ανάγκες του παιδιού. Το στήθος παίρνει το μήνυμα να φτιάχνει τόσο γάλα όσο ακριβώς χρειάζεται, χωρίς αναίτια πρηξίματα.
• «Βάζω το θήλαστρο και δε βγαίνει ούτε σταγόνα από το στήθος». Η εκάστοτε ποσότητα γάλακτος που βγαίνει με το θήλαστρο δεν είναι αντιπροσωπευτική της πραγματικής ποσότητας που υπάρχει μέσα στο στήθος. Αν δεν βγαίνει γάλα με το θήλαστρο, το πρόβλημα συνήθως βρίσκεται είτε στο ίδιο το θήλαστρο (ακατάλληλο) είτε στην έλλειψη εξοικείωσης της μητέρας με αυτό. Σωστές οδηγίες για την χρησιμοποίησή του, σε συνδυασμό με τακτική χρήση του για μερικές ημέρες, έχουν σηνήθως ως αποτέλεσμα να αυξάνεται το γάλα που βγαίνει με αυτό.
• «Το μωρό μου έτρωγε στο στήθος για πάνω από μισή ώρα. Τελευταία ξεκολλάει από αυτό μέσα σε μερικά λεπτά». Αυτό συνήθως σημαίνει ότι, μετά τις πρώτες 4-6 εβδομάδες που η γαλουχία εγκαθίσταται, το μικρό είναι πλέον πολύ αποτελεσματικό και παίρνει όσο γάλα θέλει σε λίγο χρόνο. Σκεφτείτε τα πρώτα μαθήματα χορού: στην αρχή μαθαίναμε τα βήματα και χορεύαμε αργά, με συνεχή λάθη. Μερικές εβδομάδες αργότερα όλα έρχονται φυσικά και αυτοματοποιημένα, χορεύουμε με τον παρτενέρ μας γρήγορα και άνετα. Μετά τους πρώτους μήνες της ζωής μπορεί να σημαίνει ότι το μικρό έχει μεγαλώσει, θέλει να παίξει, να κάνει και άλλα πράγματα στη ζωή του εκτός από το να τρώει. Η προσοχή του αποσπάται εύκολα με τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, είναι βιαστικό, δε προλαβαίνει, τα θέλει όλα, να γεμίσει την κοιλίτσα του και να παίξει ταυτόχρονα.
• «Το μωρό μου από εχθές τρώει πιο συχνά και για περισσότερη ώρα». Μήπως έχει έκρηξη αύξησης; Μήπως διψάει γιατί είναι καλοκαίρι; Μήπως θέλει περισσότερη παρηγοριά γιατί είναι άρρωστο; Μήπως βγάζει δοντάκια; Τα μωρά δεν τρώνε τις ίδιες ποσότητες κάθε φορά ή κάθε μέρα. Τα παραπάνω είναι ορισμένοι μόνο λόγοι που το μωρό μας μπορεί να τρώει περισσότερο για ένα χρονικό διάστημα. Αν «ακολουθήσουμε» την όρεξή του, απαντήσουμε με περισσότερο θηλασμό και το αφήσουμε εκείνο να καθορίσει τις ανάγκες του χωρίς να καταφεύγουμε αυθαίρετα σε ρολόγια, τότε δε θα φτάσουμε ποτέ σε πραγματικά μειωμένη παραγωγή μητρικού γάλακτος.
• «Το μωρό μου συνεχίζει να τρώει συχνά τη νύχτα». Ο νυχτερινός θηλασμός είναι αρχικά αναγκαίο βήμα για την εδραίωσή του. Έπειτα και καθόλο τον πρώτο χρόνο της ζωής, δύο στα τρία μωρά που θηλάζουν θέλουν στήθος και τη νύχτα. Ο νυχτερινός θηλασμός ενισχύει τη διάρκεια της γαλουχίας και είναι μια φυσιολογική κατάσταση, η οποία εξαρτάται από τις ιδιαιτερότητες του κάθε παιδιού. Πολλές φορές οι μητέρες διακόπτουν αναίτια το θηλασμό ή δίνουν ξένο γάλα, μόνο για να διαπιστώσουν με απογοήτευση ότι τα νυχτερινά ξυπνήματα συνεχίζονται αμείωτα. Η καλύτερη τακτική στο θέμα αυτό, όπως και σε άλλα, είναι να εστιάσουμε στο δικό μας παιδί και να αποφεύγουμε συγκρίσεις με άλλα παιδιά.

πηγή: peri thilasmou

Πληγωμένες θηλές

Οι πληγωμένες θηλές πονούν υπερβολικά και είναι συχνό σύμπτωμα των πρώτων ημερών του θηλασμού, καθώς είναι αποτέλεσμα της λανθασμένης τοποθέτησης του μωρού στο στήθος από την, συνήθως, άπειρη μητέρα. Χαρακτηριστικά, ο πόνος είναι φριχτός μόλις αρχίσει το μωρό να θηλάζει και μαλακώνει σε λίγα λεπτά. Ενδιάμεσα των θηλασμών δεν πονάτε.

Εάν κάτι τέτοιο συμβεί σ’ εσάς ακολουθήστε τις παρακάτω οδηγίες, απευθυνθείτε στο ιατρείο, στο κατάστημα “Περί θηλασμού” (2310-242727), στο Σύνδεσμο Θηλασμού Ελλάδας (La Leche League) ή σε Πιστοποιημένες Συμβούλους Θηλασμού και Γαλουχίας ΙBCLC και κρατήστε την πίστη σας: όσο κι αν πονάτε, όσο κι αν λείπουν ολόκληρα κομμάτια από τη θηλή σας, σε ελάχιστες μέρες θα γίνετε τελείως καλά και θα χαρείτε το μωρό και τη μητρότητα.

Στάση θηλασμού:

• Διορθώστε τη στάση του μωρού και τον τρόπο που πιάνει στο στήθος:Τοποθετήστε το μωρό στην αγκαλιά σας, κοιλιά με κοιλιά. Το κεφάλι του μωρού πρέπει να μη στρίβει σε σχέση με το σώμα του την ώρα που θηλάζει. Το στόμα του πρέπει να είναι διάπλατα ανοιχτό ώστε να αγκαλιάζει όχι μόνο τη θηλή, αλλά και τη θηλαία άλω, δηλαδή το σκούρο τμήμα γύρω από τη θηλή. Εάν πονάτε πολύ αλλά δεν έχετε ακόμη ορατές πληγές στη θηλή ή γύρω της, και μόνο αυτό το μέτρο μπορεί να σταματήσει το πρόβλημα.
• Μη βγάζετε ποτέ το μωρό από το στήθος χωρίς το σωστό χειρισμό (με το δάχτυλό σας να γλιστρήσει στο στόμα του).
• Μη χρησιμοποιείτε επιθέματα στήθους του εμπορίου.
• Μην «καθαρίζετε» τις θηλές σας με νερό, σαπούνι, οινόπνευμα, βορικό οξύ ή οποιοδήποτε άλλο σας προτείνουν. Το γάλα σας και το σάλιο του μωρού πρέπει να μείνουν στην θηλή για να την επουλώσουν.

Κάντε τα εξής:

• Αφήνετε το γάλα σας με το σάλιο του μωρού να στεγνώσει επάνω στις θηλές μετά από κάθε θηλασμό.
• Βάζετε πολύ τακτικά (κάθε 15-30 λεπτά) μητρικό γάλα στις θηλές και αφήνετε τες να στεγνώσουν στον αέρα.
• Χρησιμοποιείστε λανολίνη στις θηλές (κρέμες Purelan ή Lansinoh).
• Χρησιμοποιήστε σπαθόλαδο κάθε 1 ώρα.
• Χρησιμοποιήστε κηραλοιφή: 1 γεμάτο κουταλάκι του γλυκού κερί μέλισσας, λιωμένο σε 150 ml βιολογικό ελαιόλαδο. Η λανολίνη, το σπαθόλαδο και η κηραλοιφή δεν χρειάζεται να αφαιρεθούν από τη θηλή πριν θηλάσει το μωρό.
• Χρησιμοποιήστε φακελάκια μαύρου τσαγιού. Τα βρέχετε, τα στύβετε και τα βάζετε επάνω στις θηλές για 5 λεπτά 5-10 φορές την ημέρα. Καλό θα είναι να είστε ξαπλωμένη.
• Ειδικά αν οι πληγές είναι ορατές και μεγάλες, αγοράστε ειδικά «προστατευτικά θηλής» (Medela) ή «ανατομικές καλύπτρες στήθους» (Avent), ή φτιάξτε κάτι αντίστοιχο με δυο σουρωτήρια για τσάι.

Γενικά μέτρα:

• Μη φοράτε συνθετικά εσώρουχα και ρούχα.
• Τρώτε 3 κύρια γεύματα και 2 μικρά ενδιάμεσα π.χ. για βραδινό όχι 1 φρούτο, αλλά κανονικό γεύμα. Η δίαιτά σας πρέπει να περιλαμβάνει κρέας, λαχανικά και φρούτα.
• Μην τρώτε ζάχαρη, γλυκά και άσπρο ψωμί. Εμποδίζουν την επούλωση.
• Κοιμηθείτε το μεσημέρι και ξαπλώστε νωρίς το βράδυ.
• Αν πονάτε πολύ χρησιμοποιήστε ψευτοθηλές.
• Αν δεν αντέχετε άλλο τον πόνο, σταματήστε προσωρινά το θηλασμό. Αντλείστε το γάλα σας και δίνετε το με μπουκάλι. Η άντληση δεν πονά όσο ο θηλασμός και, με ελάχιστες εξαιρέσεις, δεν πονά καθόλου. Οι θηλές σας θα επανέλθουν πολύ σύντομα. Στη συνέχεια θα θηλάσετε χωρίς πόνο για όσο καιρό θέλετε.

Πόνος στη θηλή κατά τη διάρκεια αλλά κυρίως ενδιάμεσα των θηλασμών, που αντανακλά στο θωρακικό τοίχωμα.

Εάν εμφανίζετε τέτοιο πόνο και η θηλή σας δε φαίνεται πληγωμένη, μάλλον έχετε μυκητίαση. Ο πόνος μπορεί να αντανακλά προς το θωρακικό τοίχωμα και να αισθάνεστε σαν να σπάζουν γυαλιά μέσα στο στήθος. Η θηλή μπορεί να μην εμφανίζει καμία βλάβη ή να φαίνεται σαν «ωμό κρέας». Σε αυτή την περίπτωση, κάντε τα παρακάτω:

Μην τρώτε ζάχαρη.

Καθαρίζετε τις θηλές μετά από κάθε θηλασμό με ξυδόνερο.

Απευθυνθείτε στο Ιατρείο, στο Σύνδεσμο Θηλασμού  Ελλάδος ή σε πιστοποιημένους Συμβούλους Θηλασμού και Γαλουχίας.

ΑΝΝΑ ΠΑΤΣΟΥΡΟΥ – ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ – ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ

πηγη: peri thilsmou

Να δίνω στο μωρό μου το ένα στήθος ή και τα δύο σε κάθε γεύμα;

Aυτό είναι κάτι που προβληματίζει κατά καιρούς πολλές θηλάζουσες μητέρες. Δεν υπάρχουν γενικευμένοι απαράβατοι κανόνες, αλλά μόνο οι εξής γενικές αρχές:

1. Σαν γενική αρχή, να προσπαθώ να δίνω στο μωρό μου και τα δύο στήθη σε κάθε γεύμα.

Αυτό είναι καλό να συμβαίνει όποτε η μητέρα προσπαθεί να αυξήσει την  παραγωγή της σε γάλα, δηλαδή:

• Τις πρώτες δύο με έξι εβδομάδες από τη γέννηση του μωρού, όταν εγκαθίσταται η παραγωγή της σε γάλα. Κατά τον πρώτο καιρό, το στήθος χρειάζεται συχνό ερεθισμό από το βρέφος για να πάρει το μήνυμα και να φτιάξει περισσότερο γάλα.
• Όταν θέλουμε να κόψουμε το συμπλήρωμα με σκοπό τον αποκλειστικό θηλασμό. Απαιτείται συχνός θηλασμός, σύμφωνα με τα σημάδια πείνας του μωρού και με ερεθισμό όσο γίνεται και των δύο πλευρών.
• Όταν θέλουμε να κάνουμε επαναγαλακτισμό, όπως προηγουμένως.
• Όποτε το μωρό μας φαίνεται να έχει εκρήξεις ανάπτυξης. Υπάρχουν ημέρες που το μωρό φαίνεται να είναι πιο απαιτητικό, να πεινάει περισσότερο – τυπικά, αλλά όχι πάντα, στις δύο, έξι και δώδεκα εβδομάδες από τη γέννηση. Έρευνες δείχνουν ότι η συμπεριφορά αυτή είναι φυσιολογική και πρέπει να απαντάται από τη μητέρα με συχνότερο θηλασμό, όσο γίνεται και από τις δύο πλευρές, ώστε το στήθος να πάρει το μήνυμα και να αυξήσει την παραγωγή γάλακτος, ανταποκρινόμενο έτσι στις αυξημένες ανάγκες του βρέφους.

Στα παραπάνω χρονικά διαστήματα, η μητέρα τοποθετεί το μωρό της στο ένα στήθος με τα πρώτα σημάδια πείνας του, παρατηρεί τα σημάδια πρόσληψης γάλακτος από εκείνο (πχ καταπόσεις) και το αφήνει να σταματήσει όποτε θέλει, χωρίς χρονικούς περιορισμούς. Όταν το μωρό βγει από το στήθος χαλαρωμένο, το τοποθετεί στον ώμο για να ρευτεί, παρατηρώντας ταυτόχρονα τις αντιδράσεις του. Εάν το μωρό γίνεται πάλι ανήσυχο και ψάχνει το στήθος, το τοποθετεί στην άλλη πλευρά, μέχρι να χορτάσει. Η μητέρα μπορεί ακόμα να εφαρμόσει το switch nursing, δηλαδή να αλλάζει πολλές φορές πλευρά σε κάθε γεύμα, μέχρι το μωρό να δείξει ότι χόρτασε.

2. Σαν γενική αρχή, να προσπαθώ να δίνω στο μωρό μου ένα στήθος σε κάθε γεύμα.

Αυτό είναι καλό να συμβαίνει όποτε η μητέρα έχει εγκατεστημένη, σταθερή παραγωγή σε γάλα, δηλαδή:

• Μετά τις πρώτες δύο με έξι εβδομάδες της ζωής του μωρού, με εγκατεστημένο αποκλειστικό θηλασμό.Στόχος τώρα είναι το μωρό να απομακρύνει όσο γίνεται περισσότερο γάλα από το ένα στήθος. Αυτό γιατί το μητρικό γάλα, κατά το τέλος του γεύματος, γίνεται πολύ λιπαρό και χορταστικό. Ακόμα γιατί όσο περισσότερο αδειάσει το στήθος, τόσο πιο γρήγορη και έντονη είναι η παραγωγή γάλακτος από αυτό. Κι εδώ βέβαια δεν υπάρχουν απαράβατοι κανόνες, αλλά αφήνουμε κάθε φορά το μωρό να καθορίσει τι χρειάζεται. Εάν δεν φαίνεται κάποια στιγμή να μένει ικανοποιημένο από το ένα στήθος, θα προσφέρουμε και το άλλο.
• Όποτε νιώθουμε ότι κάνει μη θρεπτικό θηλασμό, δηλαδή όταν καταφεύγει στο στήθος αν και χορτάτο, επειδή έχει κολικούς, πόνο στα δοντάκια του ή είναι άρρωστο. Σε αυτές τις περιστάσεις προσπαθούμε να απαντούμε στην συχνή ζήτηση του μωρού με συχνούς θηλασμούς, προσέχοντας όμως να μην αλλάζουμε συνέχεια πλευρές. Τοποθετούμε το μωρό στην ίδια πλευρά κάθε φορά που επιθυμεί να επιστρέψει στη μαμά για τουλάχιστον μία με δύο ώρες.
• Όταν η μητέρα εμφανίζει υπερπαραγωγή γάλακτος. Σε αυτήν την περίπτωση και πολύ συνοπτικά, η μητέρα έχει σημάδια άφθονης παραγωγής γάλακτος – το γάλα ρέει – , το μωρό ίσως υποφέρει από έντονους κολικούς ή κάνει πολύ συχνά και πράσινα κακά. Χρειάζεται να περιοριστεί ήπια και σταδιακά η μητρική παραγωγή με block feeding, δηλαδή με τάισμα από τη μια μεριά για τουλάχιστον μία με τρεις ώρες.
• Όταν θέλουμε να απογαλακτίσουμε σταδιακά

Στο στάδιο του σταδιακού απογαλακτισμού, όταν η μητέρα προσπαθεί να αποθηλάσει, είναι χρήσιμο να μην ερεθίζεται υπέρμετρα η παραγωγή της σε γάλα με συχνές εναλλαγές στήθους. Επομένως είναι προτιμότερο να προσφέρει ένα στήθος τη φορά και να μην αλλάζει πλευρά για αρκετές ώρες.

Θα πρέπει να τονίσω τα εξής:

Η οδηγία το μωρό να παίρνει το ένα στήθος μέχρι να «αδειάσει» από γάλα είναι μύθος. Έρευνες δείχνουν ότι, στην πραγματικότητα, το στήθος της λεχώνας δεν αδειάζει ποτέ, αλλά πάντα μένει μετά το φαγητό του μωρού τουλάχιστον το 30% του γάλακτος κάθε στιγμή. Αντίθετα, είναι πιο σωστό να παροτρύνουμε τη λεχώνα να προσφέρει το ένα στήθος μέχρι να το αισθανθεί ελαφρύτερο και το μωρό να δείξει σημάδια κορεσμού.

Το απόλυτο κριτήριο για το αν θηλάζουμε σωστά είναι τα σημάδια του μωρού και όχι τεχνητοί πολλές φορές κανόνες από ειδικούς και μη. Φαίνεται το βρέφος να χορταίνει; Ένα άλλο κριτήριο είναι να μην υπάρχει στάση γάλακτος στον άλλο μαστό και πρήξιμο του στήθους. Εάν μια θηλάζουσα μητέρα έλαβε οδηγία να ταΐζει το μωρό της από τη μια μεριά για τουλάχιστον δύο ώρες, με συνέπεια το άλλο στήθος να πρήζεται, θα πρέπει να προσέξει ώστε να απομακρύνει το γάλα που λιμνάζει και από την άλλη πλευρά, με το παιδί, με το χέρι ή με θήλαστρο.

Η συντριπτική πλειονότητα των γυναικών αναφέρουν σημαντικές διαφορές στην παραγωγή γάλακτος από τη μια πλευρά στην άλλη. Αυτό είναι εντελώς φυσιολογικό. Δεν είναι σπάνιο μια λεχώνα να ταΐζει από το πιο «γεμάτο» δεξί στήθος το μωρό της σε ένα γεύμα, ενώ λίγες ώρες αργότερα, στο επόμενο γεύμα, να ξεκινά από την πλευρά του συνήθως πιο άδειου αριστερού στήθους, προσφέροντας στη συνέχεια στο ίδιο γεύμα και το δεξί.

Αυτές οι διαφορές είναι φυσιολογικές, χρειάζεται όμως προσοχή να υπάρχει σχεδόν ίσος ερεθισμός των δύο πλευρών κατά τη διάρκεια του 24ωρου. Διαφορετικά, εάν το στήθος που φαίνεται το παιδί να προτιμά προσφέρεται ολοένα και περισσότερο εις βάρος του λιγότερο παραγωγικού, ο τρόπος που λειτουργεί η γαλουχία – ο νόμος της ζήτησης και προσφοράς – θα οδηγήσει σε ουσιαστικό αποθηλασμό από τη μια πλευρά. Υπάρχουν μητέρες που οδηγήθηκαν από λανθασμένες ενέργειες σε θηλασμό αποκλειστικά της μιας πλευράς, με συνέπεια να κινδυνεύουν με πρόωρο αποθηλασμό. Η φύση έχει προβλέψει να υπάρχει αυτή η ποικιλία των δύο πλευρών, ώστε τυχόν προβλήματα στο ένα στήθος να μην οδηγούν σε διακοπή της γαλουχίας.

Στο θηλασμό δεν υπάρχει μία γενικευμένη οδηγία για όλες τις γυναίκες, αλλά τα πράγματα εξατομικεύονται για την συγκεκριμένη δυάδα μητέρας- βρέφους που έχουμε μπροστά μας. Εάν ο θηλασμός πηγαίνει καλά, χωρίς προβλήματα, και το μωρό είναι υγιέστατο, προσλαμβάνοντας βάρος, μικρή σημασία έχει εάν χρησιμοποιείται μία πλευρά ανά γεύμα ή εάν το μωρό λαμβάνει το τελευταίο, λιπαρό γάλα. Οι παραπάνω οδηγίες έχουν μεγαλύτερη σπουδαιότητα εάν προκύπτουν προβλήματα στο θηλασμό, όχι στις φυσιολογικές καταστάσεις.

Έρευνα του 2006 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Pediatrics και αφορούσε υγιή βρέφη που θήλαζαν αποκλειστικά έδειξε ότι κάποιες μητέρες δίνουν ένα στήθος τη φορά σε κάθε γεύμα. Λιγότερες δίνουν πάντα και τα δύο στο παιδί. Η πλειοψηφία προσφέρει άλλοτε ένα μόνο στήθος, άλλοτε και τα δύο, ανάλογα με την όρεξη του μωρού. Όλες αυτές οι παραλλαγές αποτελούν φυσιολογικές πρακτικές. Υπάρχουν τεράστιες διαφορές και παραλλαγές στα θέματα θηλασμού από μητέρα σε μητέρα και από παιδί σε παιδί, σωστό είναι ό,τι βολεύει και αναίτιες, άκαμπτες παρεμβάσεις βλάπτουν αντί να ωφελούν.

Στέλιος Παπαβέντσης – Παιδίατρος – Σύμβουλος μητρικού θηλασμού – MRCPCH DCH IBCLC 2010

πηγή: peri thilasmou

Αντενδείξεις μητρικού θηλασμου: Ποιές ειναι πραγματικά;

Οι περιπτώσεις όπου ο μητρικός θηλασμός θα πρέπει να αποφεύγεται είναι εξαιρετικά σπάνιες. Παρόλα αυτά πολλοί πιστεύουν λανθασμένα ότι ο μητρικός θηλασμός θα πρέπει να διακόπτεται σε πολλές περιπτώσεις. Ας ξεκαθαρίσουμε λοιπόν λίγο το τοπίο…

Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Εταιρεία Παιδιατρικής, οι απόλυτες αντενδείξεις για το μητρικό θηλασμό είναι οι ακόλουθες:

• Bρέφη με ομόζυγο γαλακτοζαιμία (σπάνιο μεταβολικό νόσημα)

• Μητέρες που λαμβάνουν:
  • ραδιενεργά ισότοπα για θεραπευτικούς ή διαγνωστικούς λόγους
  • χημειοθεραπευτικές ουσίες και κυτταροστατικά
  • ναρκωτικές ουσίες

• Mητέρες που πάσχουν από:
  • ΑIDS: Στις χώρες του Τρίτου Κόσμου, όπου ο κίνδυνος θανάτου από ασιτία ή άλλες λοιμώξεις σε περιπτώσεις χορήγησης υποκατάστατων μητρικού γάλατος είναι υψηλός, προτείνεται η συνέχιση του μητρικού θηλασμού. Στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες προτείνεται η αποφυγή του θηλασμού στις μητέρες που πάσχουν. Παρόλα αυτά ο κίνδυνος μετάδοσης μέσω του μητρικού γάλατος δε φαίνεται να είναι πολύ μεγάλος, σε πολλές μελέτες αναφέρεται μικρότερος του 5%, ενώ τελευταία έχει βρεθεί ότι έχει σχέση με το ιικό φορτίο και τον αριθμό των λεμφοκυττάρων CD4. Επίσης, η παστερίωση του μητρικού γάλατος φαίνεται να αδρανοποιεί τον ιό. Πρόσφατα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δημοσίευσε οδηγίες για τη χορήγηση αντι-ιικής θεραπείας στις θηλάζουσες μητέρες προκειμένου να ελαττωθεί ο κίνδυνος μετάδοσης στο βρέφος. Διαφαίνεται ότι οι συστάσεις όσον αφορά το μητρικό θηλασμό θα αλλάξουν μελλοντικά, καθώς γίνεται προσπάθεια να σταθμίσει κανείς τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού με τον κίνδυνο νοσηρότητας και θνητότητας από την αποφυγή του θηλασμού.
  • Ενεργό φυματίωση χωρίς θεραπεία: Εφόσον διαπιστωθεί ενεργός φυματίωση στη μητέρα, μπορεί να ξεκινήσει θεραπεία και παράλληλα να αντλεί το γάλα και να το δίνει κάποιος τρίτος. Θα πρέπει να απομονωθεί η μητέρα από το παιδί για δύο εβδομάδες, αλλά το μητρικό γάλα είναι ασφαλές. Μετά από δύο εβδομάδες θεραπείας η μητέρα μπορεί να συνεχίσει με ασφάλεια να θηλάζει, συνεχίζοντας τη θεραπεία.
  • Ενεργό ερπητική λοίμωξη στο μαστό: Ενεργός νόσος σε άλλες περιοχές του σώματος δεν αποτελεί αντένδειξη, καθώς μπορούν να καλύπτονται και η μητέρα να πλένει τα χέρια προτού θηλάσει το μωρό.
  • HTLV-I/II ορο-θετικές μητέρες.

Αντίθετα με ό,τι πολλοί πιστεύουν, ο θηλασμός ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ στις ακόλουθες καταστάσεις:

• Φορεία ηπατίτιδας Β ή C: Το βρέφος πρέπει να εμβολιαστεί άμεσα και ο θηλασμός επιτρέπεται.

• Κυτταρομεγαλοϊός: Αποτελεί από τις πιο συχνές συγγενείς λοιμώξεις των νεογνών. Όταν η λοίμωξη συμβεί στην εγκυμοσύνη περίπου τα μισά έμβρυα μολύνονται και το 10% εμφανίζουν συμπτώματα. Σε αντίθεση με τα τελειόμηνα νεογνά, τα πρόωρα βρέφη που είναι οροαρνητικά, κινδυνεύουν να μολυνθούν και να εμφανίσουν σοβαρή νόσο. Η παστερίωση του μητρικού γάλατος φαίνεται να αδρανοποιεί τον ιό. Συνήθως όμως προτιμάται να χορηγείται μητρικό γάλα τράπεζας από οροαρνητικούς δότες.

• Πυρετός ή λοίμωξη της μητέρας: Εκτός από τις ιογενείς λοιμώξεις που αναφέρθηκαν προηγουμένως ως αντενδείξεις, στις άλλες περιπτώσεις ο θηλασμός επιτρέπεται. Συνήθως το βρέφος θα περάσει ήπια τη λοίμωξη της μητέρας γιατί προστατεύεται από τα αντισώματα. Εξάλλου όταν διαπιστωθεί η λοίμωξη στη μητέρα, τα περισσότερα βρέφη έχουν ήδη εκτεθεί, καθώς συνήθως πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων στη μητέρα προηγείται μία περίοδος επώασης της νόσου, που είναι μεταδοτική. Η μητέρα, καλό θα είναι να πλένει καλά τα χέρια με αντισηπτικό και να φορά μάσκα, εφόσον έχει και έντονα συμπτώματα από το αναπνευστικό (βήχα, ρινική καταρροή).

• Μαστίτιδα: Ο θηλασμός θα πρέπει να ενθαρρύνεται γιατί αποτελεί και θεραπεία. Δυστυχώς σε πολλές περιπτώσεις διακόπτεται, και τότε αυξάνεται ο κίνδυνος επιπλοκών, όπως το απόστημα.

• Νεογνικός ίκτερος: Θα πρέπει να ξεκαθαριστεί αν το μωρό θηλάζει ικανοποιητικά και αν η μητέρα έχει επαρκή παραγωγή. Το μητρικό γάλα βοηθά στον αποβολή της χολερυθρίνης από τον οργανισμό του μωρού, καθώς οδηγεί σε αυξημένο αριθμό κενώσεων. Στις περιπτώσεις παρατεινόμενου ικτέρου, δεν χρειάζεται η προσωρινή διακοπή του θηλασμού για να διαπιστωθεί αν θα υποχωρήσει.

• Προωρότητα: Η μητέρα θα πρέπει να ενθαρρύνεται να ξεκινήσει τακτικές αντλήσεις  από νωρίς, με νοσοκομειακό διπλό ηλεκτρικό θήλαστρο, προκειμένου να διατηρήσει επαρκή παραγωγή μητρικού γάλατος. Όταν το βρέφος ωριμάσει, αρχικά σιτίζεται με το μητρικό γάλα με εναλλακτικούς τρόπους και σταδιακά και κατάλληλη υποστήριξη στο στήθος.

• Πολύδυμος κύηση: Μητέρες με δίδυμα ή και περισσότερα μωρά μπορούν να θηλάσουν αποκλειστικά, απλά χρειάζονται μία επιπλέον βοήθεια. Έχει αναφερθεί ότι ακόμη και πεντάδυμα κατάφεραν να θηλάσουν αποκλειστικά!

• Κάπνισμα: Η μητέρα θα πρέπει να ενθαρρύνεται να περιορίσει τον αριθμό των τσιγάρων και να αποφεύγει να καπνίσει μέσα στο σπίτι. Πάντως το κάπνισμα δεν αποτελεί αντένδειξη. Τα μωρά των μητέρων που καπνίζουν και θηλάζουν προστατεύονται σε μεγάλο βαθμό από τα προβλήματα υγείας που προκαλεί το τσιγάρο στα βρέφη, και έχει βρεθεί ότι έχουν λιγότερα προβλήματα υγείας από τα βρέφη των οποίων οι μητέρες καπνίζουν και δε θηλάζουν.

• Επεμβάσεις πλαστικής στο μαστό: Ίσως οι μητέρες χρειαστούν κάποια εκτίμηση από πιστοποιημένο σύμβουλο γαλουχίας, σε περίπτωση που αντιμετωπίζουν προβλήματα ανεπαρκούς παραγωγής γάλατος.

• Φάρμακα: Πολλά φάρμακα είναι συμβατά με το θηλασμό, ή υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές συμβατές. Θα πρέπει οι μητέρες να απευθύνονται σε πιστοποιημένους συμβούλους γαλουχίας προκειμένου να ξεκαθαρίσουν αν μπορούν να πάρουν κάποια φάρμακα.

• Περιστασιακή χρήση αλκοόλ: Η συχνή κατανάλωση αλκοόλ ελαττώνει την παραγωγή του μητρικού γάλατος και μπορεί να επηρεάσει το βρέφος. Περιστασιακή χρήση επιτρέπεται, απλά προτείνεται η αποφυγή του θηλασμού για τις επόμενες 2-4 ώρες.

• Ανατομικές δυσμορφίες όπως λαγόχειλος/λυκόστομα, κοντός χαλινός γλώσσας. Στις περιπτώσεις αυτές ο θηλασμός μπορεί να παρουσιάσει μερικές πρακτικές δυσκολίες και χρειάζεται επιπλέον υποστήριξη. Η μητέρα θα πρέπει να ζητήσει βοήθεια για το πώς να τοποθετήσει το μωρό μέχρι να αποκατασταθεί χειρουργικά η βλάβη.

• Χρόνια προβλήματα υγείας της μητέρας: Προβλήματα υγείας όπως καρδιοπάθειες, υπέρταση, διαβήτης, κατάθλιψη, επιληψία, σκλήρυνση κατά πλάκας και άλλα δεν αποτελούν αντενδείξεις για το μητρικό θηλασμό. Στις περισσότερες περιπτώσεις χρειάζεται εντατική υποστήριξη και στενή παρακολούθηση της μητέρας και του βρέφους, και εξατομικευμένη προσέγγιση από ομάδα έμπειρων επαγγελματιών υγείας (ιατροί ανάλογης ειδικότητας, φυσιοθεραπευτές, νοσηλεύτριες κ.λ.π) και πιστοποιημένους συμβούλους γαλουχίας.

Βιβλιογραφία

Strategies for breastfeeding success. Keister D, Roberts K, Werner SL. Am Fam Physician. 2008 ;78:225-232.
Breastfeeding and the use of human milk. Pediatrics 2005;115;496-506
ILCA. Core Curriculum for Lactation Consultant Practice. Edited by Mannel R, Martens PJ, Walker M. (2^nd edition).
Breastfeeding and Human Lactation. Riordan J (3^rd edition)

Βασιλική Δανηλάτου, MD, PhD, IBCLC
Ιατρός Αιματολόγος,
Πιστοποιημένη Σύμβουλος Γαλουχίας
www.lactation.gr

 

πηγή: Περι θηλασμού

Κατάχρηση Ειδικών Γαλάτων-Μητρικός Θηλασμός

Στο 48ο Πανελλήνιο Παιδιατρικό Συνέδριο τονίσθηκαν τα εξής, από τον Καθηγητή κ. Κωνσταντόπουλο και την Αναπληρώτρια Διευθύντρια Παιδιατρικής κ.Μαλλιαρού:

Σουηδέζες… τείνουν να γίνουν οι ελληνίδες μητέρες στο θέμα του μητρικού θηλασμού. Όλο και περισσότερες, κάθε χρόνο, νέες μαμάδες αναγνωρίζουν τα οφέλη του μητρικού γάλακτος και αποφασίζουν να θηλάσουν τα μωρά τους για τουλάχιστον έξι μήνες. Εννέα στα δέκα ελληνόπουλα θηλάζουν από έναν έως έξι μήνες, και έξι στα δέκα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Στη σκανδιναβική χώρα οι γυναίκες θηλάζουν τα μωρά τους σε πολύ μεγάλο ποσοστό. Βλέποντας το προβάδισμα του μητρικού θηλασμού οι εταιρείες παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων αρχίζουν να ρίχνουν το βάρος στα ειδικά γάλατα (αντιαλλεργικά, ελεύθερα λακτόζης, αντι-αναγωγικά) στοχεύοντας στην ανακοπή του ρεύματος και στη μεταστροφή των γονιών προς το έτοιμο βρεφικό γάλα.

Όπως ανέφερε ο Καθηγητής κ. Κωνσταντόπουλος, τα οφέλη του μητρικού θηλασμού τόσο για το βρέφος, όσο και για την μητέρα δεν συγκρίνονται με αυτά του ξένου γάλατος. «Το μητρικό γάλα», σημείωσε, «θωρακίζει την άμυνα του οργανισμού του νεογνού». Μελέτες έχουν δείξει ότι ο συστηματικός θηλασμός περιορίζει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης λοιμώξεων και αλλεργικών αντιδράσεων στα παιδιά. Επίσης, συμβάλει στη ψυχική και σωματική τους ανάπτυξη. Τα παιδιά που θηλάζουν, αντιμετωπίζουν ως ενήλικοι μικρότερο κίνδυνο να γίνουν παχύσαρκοι, να εκδηλώσουν διαβήτη, ακόμη και ορισμένες μορφές καρκίνου.

Στοιχεία που ανέφερε δείχνουν ότι η ετήσια κατανάλωση γαλάτων σε σκόνη, κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής ενός παιδιού, ανέρχεται περίπου σε 1.500.000 μονάδες και των ειδικών γαλάτων σε 1.700.000 μονάδες, τη στιγμή που δεν θα ‘πρεπε να υπερβαίνουν τις 30.000 – 75.000 μονάδες. «Η τρομακτική κατάχρηση των ειδικών γαλάτων οφείλεται στον έμμεσο τρόπο πίεσης που ασκούν οι εταιρείες όταν το παιδί παρουσιάσει 2 – 3 διάρροιες και άλλες τόσες αναγωγές», εξήγησε ο Καθηγητής κ. Κωνσταντόπουλος.

Ο Καθηγητής κ. Κωνσταντόπουλος πρότεινε:

α) Να μην υπάρχουν γάλατα στα Μαιευτήρια (π.χ.Γερμανία) και όσες μέρες το μωρό είναι στο Μαιευτήριο να μπαίνει στο στήθος η να δίδεται ζαχαρό-νερο ή υποκατάστατα διαλείμματα με λίγο λεύκωμα και ηλεκτρολύτες , όχι όμως γάλα αγελάδος.

β) Για να δοθεί ειδικό γάλα, η συνταγή του παιδιάτρου να συνοδεύεται με γνωμάτευση και αντίγραφο εξετάσεων που επιβεβαιώνει τη διάγνωση.

Στη συνέχεια η κ. Μαλλιαρού συνέστησε ότι τα ειδικά γάλατα θα πρέπει να χορηγούνται ΜΟΝΟ στις πιο κάτω καταστάσεις:

Α. ΓΑΛΑΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΛΑΚΤΟΖΗΣ(FL)

• Ενδείκνυνται για την ανεπάρκεια λακτάσης που συνήθως προκαλείται από φλεγμονώδεις καταστάσεις του εντέρου, όπως είναι η οξεία γαστρεντερίτιδα.
• Η χρήση τους είναι πολύ περιορισμένη.

Πότε θα δοθεί γάλα FL?

• Διάρροια που παρατείνεται πέραν των 10 ημερών.
• Δεν θα το χορηγήσουμε πέραν των 3-4 εβδομάδων.
• Αποφεύγεται η χρήση του για μεγάλο χρονικό διάστημα, διότι η λακτόζη βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου.
• Δεν χρησιμοποιείται σε ασθενείς με αλλεργία στην πρωτεΐνη του γάλακτος αγελάδος.

Β. ΓΑΛΑΤΑ ΣΟΓΙΑΣ

Δεν πρέπει να χορηγούνται σε:

• Πρόωρα βρέφη με βάρος <1.800g.
• Βρέφη για την πρόληψη των κολικών ή της αλλεργίας.
• Αλλεργία στο γάλα της αγελάδας, διότι έχουν διασταυρούμενη αλλεργία με το γάλα αγελάδας.

Υπάρχει προβληματισμός με τα γάλατα σόγιας διότι περιέχουν μεγάλα ποσά φυτοοιστρογόνων και ισοφλαβονών. Οι ουσίες αυτές ανιχνεύονται σε υψηλές τιμές στο πλάσμα των βρεφών που τρέφονται με γάλα σόγιας και η δράση τους δεν είναι πλήρως ξεκαθαρισμένη.

Γ. ΑΝΤΙΑΝΑΓΩΓΙΚΑ (AR)

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) δεν είναι νόσημα! Δεν χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε την ΓΟΠ.

Γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος:

• απώλεια βάρους ασθματική βρογχίτιδα,
• άπνοια
• ΑLΤΕs (Apparent Life-Threatening Events)
• οισοφαγίτιδα

Γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσο έχει μόνον ένα μικρό ποσοστό βρεφών και βέβαια το ποσοστό αυτό μικραίνει αν το βρέφος είναι αποκλειστικώς θηλάζον.

Τα αντιαναγωγικά γάλατα (AR) περιέχουν χαρουπάλευρο ή αμυλοπεκτίνη ή άμυλο καλαμποκιού.

• Δεν βελτιώνουν την 24ωρη καταγραφή του οισοφαγικού pH (Reflex Index Score).
• Αυξάνουν την διάρκεια των παλινδρομικών επεισοδίων, λόγω της πυκνότητας τους, με αποτέλεσμα ο οισοφάγος να εκτίθεται περισσότερη ώρα στο όξινο γαστρικό περιεχόμενο.
• Επιδεινώνουν το βήχα που προκαλεί η ΓΟΠ και την ευερεθιστότητα του βρέφους.

Για τους λόγους αυτούς αντενδείκνυνται σε:

• οισοφαγίτιδα
• ασθματική βρογχίτιδα

Τα αντιαναγωγικά (AR) γάλατα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ποτέ όταν συνυπάρχει βήχας, διότι υπάρχει φόβος εισρόφησης.

Πότε θα χρησιμοποιήσουμε τα αντιαναγωγικά (AR) γάλατα;

Η μόνη ένδειξη χρήσης των αντιαναγωγικών γαλάτων κατά την (Ευρωπαϊκή Εταιρεία Διατροφής) είναι σε:

• βρέφος με πολλαπλούς εμέτους, οι οποίοι του προκαλούν απώλεια ή στασιμότητα βάρους
• άπνοια ή σύνδρομο ΑLTE , τα οποία πολύ σπάνια συνδέονται με την ΓΟΠ (αν αποδειχθεί από τον έλεγχο ότι η ΓΟΠ τα προκαλεί).

Παρενέργειες των αντιαναγωγικών (AR) γαλάτων

• Τα αντιαναγωγικά σύμφωνα με τελευταίες έρευνες, πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή διότι σε την παρατεταμένη χρήση αναφέρεται δυσαπορρόφηση ιχνοστοιχείων, σιδήρου και ασβεστίου.
• Το χαρουπάλευρο προκαλεί διάρροια σε μερικά βρέφη.
• Το άμυλο καλαμποκιού προκαλεί δυσκοιλιότητα.

Δ. ΥΠΟΑΛΛΕΡΓΙΚΑ ΓΑΛΑΤΑ

• μερικώς υδρολυμένα (ΑΗ)
• εκτενώς υδρολυμένα (Peptide, Alfare, Almiron Pepti)
• στοιχειακά γάλατα (Neocate, Nutri-Junior)

Τα εκτενώς υδρολυμένα και τα στοιχειακά θα πρέπει να δίδονται επί διαπιστωμένης αλλεργίας στο γάλα αγελάδας.

Γάλατα μερικής υδρόλυσης (ΗΑ)

• Παρασκευάσθηκαν αρχικά για την αντιμετώπιση της αλλεργίας στο γάλα αγελάδας.
• Σύμφωνα με καινούργιες μελέτες, δεν πρέπει να χρσιμοποιούνται σε βρέφη με τροφική αλλεργία, διότι τα πεπτίδια μακράς αλύσου είναι επίσης αλλεργιογόνα.
• Ο μόνος ρόλος τους είναι στην πρόληψη της αλλεργίας σε βρέφη υψηλού κινδύνου (δηλαδή με οικογενειακό ιστορικό αλλεργίας).

ESPAGΗAN 1999 και AAP 2000

Συγκεκριμένα: Εάν το νεογνό δεν μπορεί να θηλάσει τη μητέρα του και υπάρχει ιστορικό ατοπίας στην οικογένεια (πχ. αδελφός με ασθματική βρογχίτιδα) πρέπει να δοθεί στο νεογνό γάλα μερικής υδρόλυσης (ΗΑ).

Πώς μπορεί να περιορισθεί η κατάχρηση των ειδικών γαλάτων;

Η χρήση και κατάχρηση των ειδικών γαλάτων θα περιορισθεί όταν:

• Ο μητρικός θηλασμός θα ξαναβρεί τη θέση που πρέπει να έχει στη διατροφή των βρεφών.
• Ο ασκών παιδίατρος ασχοληθεί με το να διδάξει τη μητέρα τις απλές συμβουλές που θα την βοηθήσουν στο σωστό τάισμα του βρέφους και θα αποτρέψουν εκδηλώσεις από το πεπτικό σύστημα.
• Ο ασκών παιδίατρος συνταγογραφεί τα ειδικά γάλατα αυστηρά βάσει των ειδικών ενδείξεων τους.

 

πηγή: Ελληνική Παιδιατρική Εταιρία

ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΑΥΞΗΣΩ ΤΟ ΓΑΛΑ ΜΟΥ;

H παραγωγή γάλακτος ακολουθεί πιστά το νόμο της ζήτησης και της προσφοράς: όσο πιο πολύ θηλάζετε και αν χρειαστεί αντλείτε, τόσο πιο πολύ γάλα παράγετε. Εάν το πιστέψετε, το θέλετε πολύ και κάνετε την προσπάθεια, κατά πάσα πιθανότητα θα τα καταφέρετε.

Χρειάζεται να αυξήσετε το γάλα σας:

1. Εάν έχετε ένα νεογέννητο ή πρόωρο μωρό που νοσηλεύεται και δεν καλύπτετε πλήρως τις ανάγκες του με την άντληση που κάνετε έως τώρα.

Για το μωρό που νοσηλεύεται κάντε τα παρακάτω:

• Αντλήστε ανά 3 ώρες την ημέρα για 30 λεπτά τη φορά, και τη νύχτα μια φορά μετά από 6 ώρες ύπνου.
• Πάρτε μαγιά μπύρας. 10 χάπια, 4 φορές την ημέρα, για 7 ημέρες.
• Πίνετε άφθονα υγρά, δηλαδή τουλάχιστον 3 λίτρα νερό το 24ωρο.
• Πιείτε τσάι από μάραθο, 6 κούπες την ημέρα.
• Τρώτε 3 κύρια μεγάλα γεύματα και 2 ενδιάμεσα. Δεν θα παχύνετε.
• Οργανωθείτε με τρόπο τέτοιο ώστε να ασχολείστε μόνο με την άντληση και τις επισκέψεις στο μωρό που νοσηλεύεται.

1. Εάν το νεογέννητο μωρό σας κάνει τσίσα λιγότερο από 6 φορές το 24ωρο και κακά λιγότερο από 4 κουτ. σούπας το 24ωρο.
2. Εάν το μωρό σας αυξάνει το βάρος του λιγότερο από 400 γραμμάρια το μήνα, κατά τους πρώτους 3 μήνες της ζωής του.
3. Εάν δίνετε στο μωρό συμπλήρωμα με ξένο γάλα και θέλετε να περάσετε σε αποκλειστικό θηλασμό.

Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, κάντε τα παρακάτω:

• Θηλάζετε το μωρό πολλές ώρες, όσο δηλαδή ζητά, χωρίς να δίνετε καθόλου πιπίλα. Αν το μωρό σας δεν ξυπνά μόνο του ξυπνήστε το εσείς, γδύστε το και βρέξτε λίγο το προσωπάκι του, για να ξυπνήσει και να φάει. Κατά τη διάρκεια της ημέρας θηλάστε ανά 2 ώρες από την έναρξη του προηγούμενου γεύματος. Τη νύχτα θηλάστε ανά 3 ώρες από την έναρξη του προηγούμενου γεύματος.
• Πάρτε μαγιά μπύρας. 10 χάπια, 4 φορές την ημέρα, για 7 ημέρες.
• Πίνετε άφθονα υγρά, δηλαδή τουλάχιστον 3 λίτρα νερό το 24ωρο.
• Πιείτε τσάι από μάραθο, 6 κούπες την ημέρα.
• Τρώτε 3 κύρια μεγάλα γεύματα και 2 ενδιάμεσα, δε θα παχύνετε.
• Εάν είστε λεχώνα, προσπαθήστε να μην ασχολείστε με τίποτα άλλο εκτός από το μωρό.
• Κάποιες φορές εκτός των συχνότερων γευμάτων στο στήθος και τη διακοπή της πιπίλας, χρειάζεται να αντλήσετε. Για την άντληση χρησιμοποιήστε μόνο ηλεκτρικές αντλίες των εταιριών που εξειδικεύονται στα προϊόντα θηλασμού, δηλαδή Medela, Ameda και Avent. Οι άλλες αντλίες δεν είναι αρκετά αποτελεσματικές στη διέγερση της γαλουχίας και την παραγωγή γάλακτος και ενίοτε προκαλούν πόνο στις θηλές.
• Αντλείστε γάλα 4-6 φορές το 24ωρο, και οπωσδήποτε γύρω στις 10 το πρωί, στις 2 το μεσημέρι, στις 8 το βράδυ και μια φορά κατά τη διάρκεια της νύχτας, μεταξύ 3-5πμ., για 20 λεπτά τουλάχιστον κάθε φορά. Δίνετε το γάλα σας αμέσως μετά στο μωρό.
• Προσπαθήστε να αντλείτε όσο πιο συχνά γίνεται και θα έχετε οπωσδήποτε αποτέλεσμα.
• Αντλείστε γάλα σε κάθε ευκαιρία, ακόμη κι αν δεν έχετε αρκετό χρόνο, μόνο για να ερεθίσετε την παραγωγή γάλακτος.

Διακόπτοντας το συμπλήρωμα

Εάν δίνετε ξένο γάλα, αρχίστε να μειώνετε την ποσότητα ως εξής: προσφέρετε στο μωρό 30γρ. λιγότερο ξένο γάλα, ανά γεύμα, ανά 3 ημέρες, θηλάζοντας ενδιάμεσα κάθε φορά που το μωρό σας αναζητά με τα χείλη του ή κλαίει. Μη δίνετε πιπίλα.

Αννα Πατσούρου – Παιδίατρος – Σύμβουλος Μητρικού Θηλασμού IBCLC

πηγή: http://www.perithilasmou.gr/

Τι είναι φυσιολογικό στη βρεφική διατροφή

Το 2006 δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Pediatrics μια πολύ σημαντική έρευνα από την Αυστραλία. Κάθε επαγγελματίας υγείας που έρχεται σε επαφή με θηλάζουσες μητέρες θα έπρεπε να την έχει διαβάσει και κατανοήσει σε βάθος. Δείχνει πώς ακριβώς να περιμένουμε την συμπεριφορά ενός φυσιολογικού βρέφους που θηλάζει. Τι είναι φυσιολογικό στη βρεφική διατροφή; Πότε ένας επαγγελματίας υγείας μας αγχώνει αναίτια και πότε πρέπει πραγματικά να ανησυχήσουμε; Οι γονείς θα πρέπει να ενημερώνονται για τα συμπεράσματά της έρευνας αυτής ήδη από την περίοδο της εγκυμοσύνης.

Μελετήθηκαν 71 μητέρες με υγιή βρέφη από ενός έως έξι μηνών που θήλαζαν αποκλειστικά. Τα μωρά αυτά μεγάλωναν φυσιολογικά, ωρίμαζαν μια χαρά στην ψυχοκινητική τους ανάπτυξη και δεν είχαν προβλήματα υγείας. Η μελέτη προσέφερε απαντήσεις στα παρακάτω ερωτήματα:

Πόσο συχνά είναι φυσιολογικό να θηλάζει ένα μωρό;

Τα μωρά θηλάζουν κατά μέσο όρο 8 με 14 φορές την ημέρα, δηλαδή κάθε μία με τρεις ώρες. Η ποικιλία όμως είναι τεράστια από μωρό σε μωρό: κάποια ζητούν το στήθος της μαμάς μόνο 6 φορές την ημέρα, κάποια άλλα 18, όλα όμως είναι φυσιολογικά και υγιέστατα. Το μεσοδιάστημα από τον ένα θηλασμό στον άλλο είναι κατά μέσο όρο δύο ώρες, με εύρος από 4 λεπτά σε 10 ώρες. Ανεξάρτητα της συχνότητας θηλασμού όλα είναι υγιή και φυσιολογικά. Η συχνότητα θηλασμού έχει να κάνει με το παιδί και δεν αλλάζει με την ηλικία: δε θηλάζει δηλαδή πιο αραιά στους έξι μήνες από ό,τι στον ένα μήνα. Μάλιστα οι απαιτήσεις του μωρού και τα ταίσματά του, από την ώρα που θα εγκατασταθεί ο θηλασμός μέχρι την εισαγωγή των πρώτων στερεών τροφών στο τέλος των έξι μηνών, είναι σταθερές και μη αυξανόμενες. Πιο απλά το βρέφος τεσσάρων μηνών δεν πεινάει απαραίτητα περισσότερο από εκείνο των τεσσάρων εβδομάδων.

Πόση ώρα είναι φυσιολογικό για ένα μωρό να μένει στο στήθος της μάνας του;

Τα βρέφη μένουν στο ένα στήθος κατά μέσο όρο για 15-20 λεπτά. Ωστόσο η ποικιλία είναι μεγάλη: άλλα ικανοποιούνται μέσα σε 5 λεπτά, άλλα χρειάζονται μια ώρα για να ταιστούν. Όλα είναι φυσιολογικά. Σε κάθε γεύμα η ποσότητα γάλακτος ποικίλει από 10 γραμμάρια σε 240 γραμμάρια, αναλόγως με τις ανάγκες του παιδιού. Δηλαδή τα μωρά δεν τρώνε στάνταρ ποσότητες, όπως μας έχει συνηθίσει η λογική των μπιμπερό, αλλά η όρεξή τους μεταβάλλεται συνεχώς ανάλογα με τη διάθεση, τις εκρήξεις ανάπτυξης, την ώρα της ημέρας, τη ζέστη κλπ. Μπορεί να θέλουν να πάρουν λίγο γαλατάκι ίσα-ίσα για να ξεδιψάσουν, ενώ άλλοτε κάθονται για πολύ ώρα στο στήθος και χορταίνουν. Άνθρωποι είναι, όχι ρομπότ!

Είναι φυσιολογικό να υπάρχει διαφορά από στήθος σε στήθος της γυναίκας;

Εντελώς! Σχεδόν πάντα οι γυναίκες εμφανίζουν διαφορά στην παραγωγή γάλακτος από στήθος σε στήθος, με το δεξί να βγάζει συχνότερα περισσότερο γάλα. Αυτό είναι κάτι το φυσιολογικό, αναμενόμενο, δεν πρέπει να μας αγχώνει αλλά και δεν πρέπει να μας οδηγεί να μη βάζουμε το παιδί στο στήθος που βγάζει λιγότερο, πράγμα που θα οδηγήσει σε θηλασμό αποκλειστικά από ένα στήθος και επακόλουθο κίνδυνο πρώιμου αποθηλασμού.

Ποιο είναι το σωστό, να δίνεται ένα στήθος τη φορά σε κάθε γεύμα ή και τα δύο;

Η σύντομη απάντηση είναι ότι όλα είναι σωστά. Κάποιες μητέρες δίνουν ένα στήθος τη φορά σε κάθε γεύμα. Λιγότερες δίνουν πάντα και τα δύο στο παιδί. Η πλειοψηφία προσφέρει άλλοτε ένα μόνο στήθος, άλλοτε και τα δύο, ανάλογα με την όρεξη του μωρού. Όλες αυτές οι παραλλαγές αποτελούν φυσιολογικές πρακτικές. Συχνά, κατά την εγκατάσταση της γαλουχίας ή σε περιόδους που θέλουμε να αυξήσουμε την παραγωγή μας σε μητρικό γάλα, είναι καλό να προσφέρουμε όσο γίνεται και τα δύο στήθη. Άλλοτε πάλι, αν τα ταίσματα είναι πολύ συχνά και το μωρό δεν προλαβαίνει να πάρει το τελευταίο παχύ, λιπαρό γάλα, επιλέγουμε να δίνουμε ένα στήθος τη φορά. Στις συνηθισμένες πάντως καταστάσεις, το καλύτερο είναι αυτό που λειτουργεί καλύτερα για την συγκεκριμένη λεχώνα και το συγκεκριμένο μωρό, χωρίς να επιβάλλονται αυθαίρετα άκαμπτοι κανόνες.

Είναι φυσιολογικό ένα μωρό κάποιες φορές να βρίσκεται συνέχεια στο στήθος σα να είναι κολλημένο;

Εντελώς φυσιολογικό. Μερικά μωρά, ιδιαίτερα κατά τον πρώτο καιρό, περνούν κάποιες ώρες της ημέρας, συνήθως απογευματινές, συνέχεια στο στήθος. Αυτoί είναι οι μαραθώνιοι θηλασμοί που εξαρτώνται από το παιδί (όρεξη, κολικούς, δοντάκια κλπ) και αποτελούν φυσιολογική συμπεριφορά, η οποία δεν πρέπει να μας αγχώνει.

Είναι φυσιολογικό το μωρό να θηλάζει τη νύχτα;

Σύμφωνα με την έρευνα, δύο στα τρία φυσιολογικά μωρά θηλάζουν τη νύχτα, μία και περισσότερες φορές. Αυτό έχει να κάνει με το κάθε παιδί και όχι με το γάλα της μαμάς. Η συνήθεια δεν αλλάζει κατά τους πρώτους έξι μήνες της ζωής, δηλαδή μωρά που χρειάζονται φαγητό τη νύχτα στον πρώτο μήνα πιθανά συνεχίζουν να το επιθυμούν στους έξι μήνες. Δεν «ωριμάζει» δηλαδή το μωρό όπως λανθασμένα πιστεύεται, δεν είναι αναμενόμενο να κοιμάται όλο το βράδυ έπειτα από τους πρώτους μήνες. Τι προσφέρει ο νυχτερινός θηλασμός; Πάρα πολλά. Στα αρχικά στάδια που μαμά και μωρό μαθαίνουν το θηλασμό είναι υπερπολύτιμος για την εδραίωση της γαλουχίας. Αλλά και αργότερα, τα νυχτερινά γεύματα τούς προσφέρουν το 20% των θερμίδων που χρειάζονται σε ένα 24ωρο. Τα νυχτερινά γεύματα είναι συνήθως τα πιο ήσυχα και μεγάλα από όλο το 24ωρο. Τη νύχτα οι ορμόνες που σχετίζονται με το θηλασμό, όπως η προλακτίνη και η αυξητική ορμόνη, βγαίνουν στο αίμα στα πιο υψηλά τους επίπεδα. Τα ανθρώπινα μωρά είναι σχεδιασμένα από τη φύση να βρίσκονται συνεχώς κοντά στη μητέρα τους, μέρα ή νύχτα, και να τρώνε συχνά, ελεύθερα και ανεμπόδιστα.

Θα προκαλέσω κάποιο πρόβλημα εάν επιβάλλω ωράριο αραιών ταισμάτων στο παιδί μου;

Πιθανόν ναι. Μωρά που ταίζονται σε αραιά, μεγάλα μεσοδιαστήματα παίρνουν λιγότερο λίπος από το μητρικό γάλα. Όσο πιο πολύ αδειάσει το στήθος με συχνούς θηλασμούς τόσο πιο παχύ, θρεπτικό γάλα δίνεται στο παιδί για να μεγαλώσει. Αυθαίρετα ωράρια μπορεί να μειώσουν την παραγωγή γάλακτος της μαμάς. Σύντομα θα διαπιστωθεί ότι το μωρό δεν παίρνει βάρος, θα ενοχοποιηθεί ο θηλασμός και θα ξεκινήσουν τα μπουκάλια. Επιπλέον, στους πρώτους μήνες της ζωής είναι θεμελιώδες για την ψυχική υγεία του παιδιού μας να ακούμε τις ανάγκες του και να συντονιζόμαστε άμεσα, χωρίς όρους, στα σημάδια και τη «γλώσσα» του, διαφορετικά σπάει η βασική προσκόλληση στη μάνα του, η εμπιστοσύνη του προς τον εξωτερικό κόσμο και τραυματίζεται το αίσθημα ασφάλειάς του.

Οι γυναίκες που θηλάζουν πολύ συχνά τα παιδιά τους δεν έχουν αρκετό γάλα;

Συνήθως όχι. Γυναίκες που θηλάζουν πολύ συχνά τα μωρά τους δε σημαίνει ότι δεν έχουν γάλα. Μέσα σε ένα 24ωρο, παρά τα μικρά και συχνά γεύματα, παράγουν συνολικά την σωστή ποσότητα γάλακτος για να μεγαλώσει το παιδί τους, ίδια με εκείνη που παράγει σε ένα 24ωρο μια άλλη γυναίκα που θηλάζει το μικρό της με αραιά και μεγάλα γεύματα. Τα διαφορετικά μοτίβα συχνότητας έχουν να κάνουν με το συγκεκριμένο παιδί και με την αποθηκευτική ικανότητα του στήθους, οδηγούν ωστόσο στο ίδιο, φυσιολογικό αποτέλεσμα ενός παιδιού που μεγαλώνει μια χαρά

Πόσο φυσιολογικά είναι  γενικά τα «πρέπει» και οι κανόνες, ως προς τη βρεφική διατροφή;

Κανένα παιδί δεν επιδεικνύει ίδια συμπεριφορά στο φαγητό με ένα άλλο. Τα παιδιά διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους, είτε πρόκειται για αδερφάκια, είτε για δίδυμα, είτε για παιδιά φίλων. Το εύρος του φυσιολογικού είναι τεράστιο και το συμπέρασμα είναι ότι πρέπει να ακούμε το δικό μας παιδί και τα σημάδια που εκείνο μας δίνει.

Πηγή: Kent J et al. Volume and frequency of breastfeeding and fat content of breastmilk throughout the day. Pediatrics, 2006, 117(3): e387–392.

Παπαβέντσης Στέλιος (Παιδίατρος, M.R.C.P.C.H., D.C.H. I.B.C.L.C. )

Θηλασμός πέραν των έξι μηνών: ανεκτίμητος και αναντικατάστατος

Η Ελληνίδα που συνεχίζει να θηλάζει το 18 μηνών παιδί της έρχεται συχνά αντιμέτωπη με εχθρικές τοποθετήσεις από επαγγελματίες υγείας και από τον κοινωνικό της περίγυρο. «Μα το θηλάζεις ακόμα;», «το γάλα σου δεν προσφέρει πλέον τίποτα στο παιδί», «το κακομαθαίνεις» και πόσα άλλα.

Η επιστημονική αλήθεια βρίσκεται πολύ μακριά από τις παραπάνω πλανεμένες γνώμες. Η επιστημονική αλήθεια δεν έχει καμία σχέση με αυτές τις απαρχαιωμένες κοινωνικές αντιλήψεις που έχουν παγιωθεί στο μυαλό των περισσότερων γιατρών και γονιών, παρά τις αναρίθμητες σύγχρονες επιστημονικές αποδείξεις που τις αναιρούν. Η επιστημονική αλήθεια έχει να κάνει με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, σύμφωνα με τον οποίο: « Τα βρέφη συνιστάται να θηλάζουν αποκλειστικά για έξι μήνες, έπειτα να δοκιμάζουν στερεές τροφές συνεχίζοντας παράλληλα να θηλάζουν τη μάνα τους για τουλάχιστον δύο χρόνια ή για όσο επιθυμούν μητέρα και παιδί, χωρίς ανάγκη επιβολής κάποιου ανώτερου ορίου στη διάρκεια του θηλασμού». Η επιστημονική αλήθεια σήμερα έχει να κάνει με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Αμερικανικής Παιδιατρικής Ακαδημίας, σύμφωνα με την οποία: « Τα βρέφη συνιστάται να θηλάζουν αποκλειστικά για έξι μήνες, έπειτα να δοκιμάζουν στερεές τροφές συνεχίζοντας παράλληλα το θηλασμό για τουλάχιστον ένα χρόνο ή για όσο χρονικό διάστημα επιθυμούν μητέρα και παιδί.

Υπάρχουν δέκα λόγοι για τους οποίους ο μητρικός θηλασμός συνεχίζει να είναι ανεκτίμητος και αναντικατάστατος για ένα παιδί άνω των έξι μηνών:

1. Ο θηλασμός μετά τους έξι μήνες της ζωής του μωρού προστατεύει ακόμα περισσότερο μητέρα και παιδί από χρόνια σωματικά και ψυχικά νοσήματα.

Όλες οι ευεργετικές επιδράσεις του μητρικού θηλασμού είναι δοσοεξαρτώμενες. Πιο απλά, ένα παιδί που θήλασε για δώδεκα μήνες έχει μικρότερο κίνδυνο να πάθει σακχαρώδη διαβήτη σε σχέση με ένα άλλο που θήλασε για έξι μήνες. Μια μητέρα που θηλάζει το δύο χρονών κοριτσάκι της προστατεύεται πληρέστερα από τον καρκίνο μαστού σε σύγκριση με εκείνη που σταμάτησε τη γαλουχία στους έξι μήνες. Το ίδιο ισχύει για το δείκτη νοημοσύνης του παιδιού, για τη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, για τη λευχαιμία και το λέμφωμα, για την παχυσαρκία, τη χοληστερίνη, το άσθμα, τις αλλεργίες, τη δυσανεξία στη γλουτένη, την υγεία των δοντιών, την σωστή διαμόρφωση του προσώπου, το συναισθηματικό δέσιμο με τους γονείς, τον καρκίνο των ωοθηκών στη μητέρα, την παχυσαρκία της μητέρας, το μεταβολικό προφίλ της μητέρας και για πολλές άλλες καταστάσεις.

Τα νήπια που θηλάζουν είναι υγιή παιδιά με γερά δόντια, χωρίς τερηδόνα, που γίνονται πολύ ανεξάρτητα, συναισθηματικά ασφαλή, έξυπνα νήπια  και φτιάχνουν πλήρεις σχέσεις με άλλους ανθρώπους.

2. O θηλασμός μετά τους έξι μήνες συμβάλλει σημαντικά στη θρέψη του παιδιού.

Ο θηλασμός κατά το δεύτερο χρόνο της ζωής – πρόσληψη μητρικού γάλακτος κατά μέσο όρο 450ml την ημέρα με ελεύθερο, ανεμπόδιστο θηλασμό κατά απαίτηση του παιδιού– προσφέρει στο παιδί, μεταξύ άλλων, το 30% της απαιτούμενης ενέργειας, το 45% των πρωτεινών που χρειάζεται, το 35% των απαιτήσεων σε ασβέστιο, το 75% των αναγκών σε βιταμίνη Α, το 95% της βιταμίνης Β12 και το 60% της αναγκαίας ποσότητας βιταμίνης C. Το γάλα της μαμάς γίνεται σταδιακά λιγότερο σε ποσότητα αλλά πιο παχύ και χορταστικό. Είναι πολύ πλούσιο σε ωφέλιμα λιπαρά, ουσίες εντελώς απαραίτητες για τη ραγδαία ανάπτυξη του εγκεφάλου κατά τη νηπιακή ηλικία. Μπορεί να μας φαίνεται ότι το μητρικό γάλα είναι πλέον «λίγο», τα φαινόμενα όμως απατούν. Περιέχει κατά μέσο όρο 50% περισσότερο λίπος, ενώ υπάρχουν γεύματα που η περιεκτικότητά του σε λίπος φτάνει το 28% – σαν ένα πολύ παχύ τυρί! Συγκρίνετέ το με τα επεξεργασμένα γάλατα αγελάδας για βρέφη για αντίστοιχη ηλικία, που περιέχουν κυρίως κορεσμένα λιπαρά σε συγκέντρωση έως  3%. Τα μωρά έως δύο ετών πρέπει να παίρνουν μεγάλες ποσότητες λιπαρών και περιορισμός σε λιπαρά δικαιολογείται μόνο μετά τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής τους.

Το μωρό μετά τους έξι μήνες χρειάζεται να γνωρίσει σταδιακά τις στερεές τροφές. Ο θηλασμός δεν αντικαθιστά τα καινούργια τρόφιμα, το φαγητό του μωρού, αλλά το συμπληρώνει. Πολλοί γονείς δεν κατανοούν ότι ο απογαλακτισμός δεν σημαίνει αποθηλασμό, αλλά σταδιακή αύξηση της πρόσληψης τροφών πέραν των γαλακτοκομικών με σταδιακή μείωση της πρόσληψης μητρικού γάλακτος. Το ξένο γάλα δεύτερης βρεφικής ηλικίας δεν είναι καθόλου απαραίτητο για το εννέα μηνών βρέφος που τρώει κατά τη διάρκεια της ημέρας κρεατάκι, πατατούλα και μπρόκολο, θηλάζοντας τις υπόλοιπες ώρες. Το φρέσκο αγελαδινό γάλα όπως και τα γαλακτοκομικά γενικότερα είναι ένα χρήσιμο – αλλά όχι κυρίαρχο – κομμάτι σε μια μεγαλύτερη ποικιλία τροφίμων για το 18 μηνών παιδί που κατά τα άλλα συνεχίζει να θηλάζει τη μάνα του.

«Μα είναι μέρες που ο ενός έτους Άκης θηλάζει συνέχεια χωρίς να τρώει τίποτα». Εντελώς φυσιολογικό. Κάθε γονιός που έχει εμπειρία από βρέφη και νήπια γνωρίζει το στοιχειώδες, ότι η όρεξή τους δεν είναι καθόλου σταθερή, ότι συχνά επιστρέφουν στο γάλα, είτε είναι μητρικό είτε ξένο, όποτε αρρωστήσουν, βγάλουν δοντάκια, αισθανθούν άσχημα. Μετά από λίγες ημέρες συνήθως τρώνε παραπάνω από το συνηθισμένο, αναπληρώνοντας τα γεύματα που έχασαν κατά τη διάρκεια της αρρώστιας τους.

3. Ο θηλασμός μετά τους έξι μήνες συνεχίζει να χτίζει την άμυνα του παιδιού.

Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ανώριμο κατά τα πρώτα τρία με τέσσερα χρόνια της ζωής. Το γάλα της μαμάς προσφέρει τις κατάλληλες ορμόνες, ένζυμα, αυξητικούς παράγοντες, αντιφλεγμονώδεις ουσίες, αντισώματα και λεμφοκύτταρα για να συμπληρώσει την άμυνα του νηπίου και να δώσει ώθηση στην ωρίμανσή της.

4. Ο θηλασμός μετά τους έξι μήνες προστατεύει άμεσα από τις λοιμώξεις της προσχολικής ηλικίας.

Ο παρθένος οργανισμός του παιδιού εκτίθεται ξαφνικά σε χιλιάδες ιούς, μικρόβια και άλλους βλαπτικούς παράγοντες. Η μητέρα εκτίθεται στο ίδιο περιβάλλον, αντιδρά άμεσα και πληρέστερα σε σύγκριση με το παιδί παράγοντας αντισώματα, τα οποία και προσφέρει στο παιδί της μέσα από το γάλα της. Το γάλα της μαμάς μετά τους πρώτους έξι μήνες εμφανίζει αυξημένες ποσότητες από ένα ισχυρό ένζυμο, τη λυσοζύμη, η οποία καταστρέφει, σκοτώνει τα μικρόβια. Ο θηλασμός αποτελεί σημαντική ασπίδα προστασίας για το νήπιο που πηγαίνει για πρώτη φορά στον παιδικό σταθμό, για το παιδί που έρχεται συνεχώς σε επαφή με τα μικρόβια που φέρνουν στο σπίτι τα μεγαλύτερα αδερφάκια του. Είναι αποδεδειγμένο ότι τα παιδιά που θηλάζουν μακροχρόνια αρρωσταίνουν πολύ πιο σπάνια και λιγότερο σοβαρά.

5. Ο θηλασμός μετά τους έξι μήνες προσφέρει άμεση συναισθηματική κάλυψη στο μικρό παιδί που ανοίγεται στον άγνωστο κόσμο.

Όλη η προσχολική ηλικία προχωράει με δυο βήματα μπροστά, προς τον απέραντο έξω κόσμο, τον γεμάτο προκλήσεις και κινδύνους, ακολουθούμενα από ένα βήμα πίσω, προς την ασφάλεια του γνωστού και μικρού κόσμου της μαμάς και του σπιτιού. Κάθε φορά που ένα μικρό παιδί χτυπάει, έχει πυρετό, αλλάζει ξαφνικά περιβάλλον, αναστατώνεται για οποιονδήποτε λόγο, χρειάζεται μια άμεση επαναφορά στον γνωστό κόσμο της ασφάλειας. Το στήθος της μάνας προσφέρει μια θαυμαστή φωλιά, το παιδί δεν αφήνεται να κλάψει τόσο όσο να ραγίσει ο εσωτερικός του κόσμος. Οι σύγχρονες δυτικές αντιλήψεις απαρνούνται αυτόν τον πολύ σημαντικό ρόλο του στήθους. Το παιδί που κλαίει πρέπει να «μάθει» να παρηγορείται μόνο του, να αφήνεται να κλαίει, να γίνει «ανεξάρτητο», με άλλα λόγια να απελπίζεται, κλείνεται στον εαυτό του, να ιδρυματοποιείται.

6. Ο θηλασμός μετά τους έξι μήνες κάνει πιο εύκολη την έναρξη στερεών τροφών και την εγκατάσταση πλούσιου διαιτολογίου.

Η γεύση του μητρικού γάλακτος είναι διαφορετική, ανάλογα με το τι κατανάλωσε η μητέρα κάθε φορά. Αλλάζει από γεύμα σε γεύμα, από μέρα σε μέρα, από μήνα σε μήνα. Το μικρό λαμβάνει πλούσια ερεθίσματα και έτσι δέχεται καινούργιες τροφές πιο εύκολα. Πριν ακόμη δοκιμάσει το πραγματικό σκόρδο, το μαιντανό, το βασιλικό, τα έχει ήδη γευτεί και συνηθίσει μέσα από το γαλατάκι της μαμάς του. Αν η μητέρα τρέφεται υγειινά, το μωρό θα αποδεχθεί τις υγειινές τροφές. Ταυτόχρονα, επειδή η πράξη του θηλασμού αφήνει την πρωτοβουλία στο μωρό, σε αντίθεση με ό,τι γίνεται με τη διατροφή με μπιμπερό, το παιδί που συνεχίζει να θηλάζει έχει μάθει να «ακούει» τα ένστικτά του, την πείνα και τη δίψα του, να παίρνει πρωτοβουλία και να καθορίζει το ίδιο τις ανάγκες του σε τροφή. Έτσι γίνεται ανεξάρτητο στο φαγητό πιο γρήγορα και μας απασχολεί στη διατροφή του πολύ λιγότερο. Τα πρώτα δύο χρόνια της ζωής έχουν βρεθεί κρίσιμα για τη διαμόρφωση των διατροφικών μας προτιμήσεων. Αλλαγές επέρχονται δύσκολα μετά την ηλικία αυτή εάν ένα μωρό συνήθισε σε φαγητό τύπου «φαστ φουντ» όπως οι γευστικά μονότονες βρεφικές κρέμες, οι γλυκαντικές ουσίες, τα επεξεργασμένα τρόφιμα, τα γευστικά μονότονα, ίδια και απαράλλακτα ξένα γάλατα για βρέφη.

7. Ο θηλασμός μετά τους έξι μήνες δίνει περαιτέρω ώθηση στην ψυχοκινητική ανάπτυξη του παιδιού.

Το γάλα της μαμάς μετά τους πρώτους έξι μήνες περιέχει σε αυξημένες ποσότητες χοληστερόλη, σεροτονίνη και ωφέλιμα λιπαρά. Η χοληστερόλη αποτελεί απαραίτητο συστατικό του ραγδαία αυξανόμενου εγκεφάλου, δομικό υλικό στις μεμβράνες των νευρικών κυττάρων. Βρίσκεται στο ξένο γάλα αγελάδας σε πολύ μικρές ποσότητες. Η σεροτονίνη είναι ορμόνη που ως νευροδιαβιβαστής παίζει σπουδαίο ρόλο στην ωρίμανση του εγκεφάλου. Έλλειψή της αυξάνει προβλήματα όπως η υπερκινητικότητα και η ελλειμματική προσοχή. Λείπει εντελώς από τα ξένα γάλατα δεύτερης και τρίτης βρεφικής ηλικίας. Τα πολυακόρεστα λιπαρά θεωρούνται βασικής σημασίας για τη νοημοσύνη. Ακόμα και τα πολυακόρεστα λιπαρά με τα οποία έχουν εμπλουτιστεί ξένα γάλατα τελευταίας γενιάς είναι αμφιλεγόμενο κατά πόσο είναι ίδια ποιοτικά με εκείνα του μητρικού γάλακτος, κατά πόσο φτάνουν στον εγκέφαλο και ασκούν οποιαδήποτε θετική επίδραση. Η πραγματικότητα είναι ότι κάθε επιπλέον μήνας μητρικού θηλασμού αντανακλά θετικά στο δείκτη νοημοσύνης του μικρού παιδιού.

8. Ο μακροχρόνιος θηλασμός δημιουργεί παιδιά πιο ασφαλή και ανεξάρτητα σε βάθος χρόνου.

Η πρώιμη ανεξαρτητοποίηση των βρεφών έχει αρνητικό αντίκτυπο μακροπρόθεσμα. Το παιδί κάτω των δύο ετών που αφήνεται να κλαίει, που δεν το παίρνουν αγκαλιά για να μην το «κακομάθουν», έχει μια βασική ανάγκη, αυτήν της επαφής. Αν η παροδική ανάγκη του ικανοποιηθεί, περνάει. Αν η ανάγκη του – να θηλάσει και να έχει τη μαμά κοντά του για παράδειγμα – δεν ικανοποιηθεί, χώνεται βαθιά στο υποσυνείδητο, υποβόσκει και κάποια στιγμή στη διάρκεια της παιδικής ή και εφηβικής ηλικίας εκδηλώνεται με παθολογικό τρόπο. Προσπαθώντας να απομακρύνουμε όσο γίνεται το μωρό μας και να το πιέσουμε να γίνει ανεξάρτητο πριν εκείνο νιώσει έτοιμο, οδηγούμαστε στο αντίθετο αποτέλεσμα: δημιουργούμε ένα εξαρτημένο παιδί, με συναισθηματικές ανασφάλειες, με κενά και παλινδρομήσεις. Αντίθετα, το νήπιο δυόμιση ετών που καταφεύγει στο στήθος μετά τον παιδικό σταθμό και αποφασίζει εκείνο πότε θα σταματήσει το θηλασμό είναι πιο σίγουρο ότι θα γίνει ένα παιδί κοινωνικό, με πλούσιο συναισθηματικό κόσμο, ασφαλές και με αυτοπεποίθηση.

9. Ο μακροχρόνιος θηλασμός προσφέρει ανείπωτη απόλαυση στη μητέρα και το παιδί.

Προτελευταίο μα όχι λιγότερο σημαντικό! Δεν είναι ντροπή να νιώθεις πλήρωση επειδή είσαι μάνα και συνεχίζεις να θηλάζεις το παιδί σου! Στις μέρες μας έχουμε αντιστρέψει την πραγματικότητα και απαρνούμαστε τα αυτονόητα. Η μητέρα παίρνει ευχαρίστηση από το θηλασμό, αθροίζει εμπειρίες τόσο δυνατές που δύσκολα μπορεί να τις περιγράψει με λέξεις. Σύμφωνα με έρευνες αυτός είναι ο σημαντικότερος λόγος που δίνουν οι μητέρες για την συνέχιση της γαλουχίας στη νηπιακή ηλικία. Η απόλαυση της μητέρας δεν είναι κάτι κακό, αντιθέτως θα έπρεπε να προβάλλεται ως επιχείρημα υπέρ του θηλασμού. Δε γίνονται όλα μόνο για το καλό του παιδιού. Είναι απίστευτη η χαρά να δίνεις ό,τι έχεις για το παιδί σου, εκείνο να παίζει και να γελάει στο στήθος σου! Η γυναίκα νιώθει πραγματικά ολοκληρωμένη, συναισθηματικά απογειωμένη, ο πατέρας τυχερός πλάι της. Το μικρό παρηγορεί τη μητέρα μέσα από το θηλασμό στον ίδιο βαθμό που η μητέρα παρηγορεί εκείνο. Η γυναίκα νιώθει πιο δυνατή, με μεγαλύτερη υπομονή, μεταμορφώνεται με το μακροχρόνιο θηλασμό, γίνεται πιο δεκτική, πιο προσαρμόσιμη, εμποτισμένη για μήνες με τις ορμόνες της αγάπης. Τη βοηθά να αφουγκράζεται το νήπιό της, να το προστατεύει, να επικοινωνεί βαθιά μαζί του. Είναι  εκλεκτό δώρο για τη μητέρα και τον πατέρα, όσο και για το παιδί. Δυστυχώς τα στεγανά και οι αρνητικές νοοτροπίες του κόσμου σχετικά με το μακροχρόνιο θηλασμό αποτρέπουν πολλές από τις οικογένειες που τον ενστερνίζονται να εκφραστούν για αυτόν ανοιχτά και να μεταδώσουν στην συνήθη οικογένεια των μπιμπερό την ευλογία του θηλασμού ως πράξης χαράς και παιχνιδιού.

10. O μακροχρόνιος θηλασμός δημιουργεί φαινόμενο ντόμινο, οδηγώντας άλλες οικογένειες, αλλά και τις νέες γενιές, στο θηλασμό.

Η γυναίκα που θηλάζει το πρώτο της παιδί τείνει να θηλάσει το δεύτερο για περισσότερο καιρό, το τρίτο για ακόμα περισσότερο κλπ. Η αλλαγή στη νοοτροπία διαφημίζει τη γαλουχία και δίνει το παράδειγμα, το πρότυπο σε άλλες μητέρες ώστε να επιλέξουν το θηλασμό, να ανταπεξέλθουν στις αρχικές δυσκολίες και να βιώσουν και αυτές το θαύμα της γαλουχίας και της παρατεταμένης γαλουχίας. Τα μεγαλύτερα παιδιά που θηλάζουν εμποτίζονται γλυκά με την εμπειρία και δημιουργούν την επόμενη γενιά απόλυτα εξοικειωμένων με το θηλασμό γονιών.

Τα παραπάνω επιστημονικά δεδομένα παραμένουν άγνωστα στη μέση ελληνική οικογένεια, αλλά δυστυχώς και στο μεγαλύτερο κομμάτι των επαγγελματιών που ασχολούνται με μικρά παιδιά. Η ευθύνη ανήκει στην πολιτεία, στο σύστημα υγείας και τους φορείς του. Αν ένα κοριτσάκι δεκαπέντε μηνών μιλάει ήδη φτιάχνοντας μικρές προτάσεις, πολλοί θα αποδώσουν την εξυπνάδα του στο φύλο του, αρκετοί στα γονίδια από τους έξυπνους γονείς του, άλλοι στα ερεθίσματα που παίρνει από το μεγαλύτερο αδερφάκι της, ελάχιστοι όμως θα αποδώσουν την εξυπνάδα της στο γεγονός ότι θήλασε αποκλειστικά για έξι μήνες και συνεχίζει έως σήμερα να απολαμβάνει το στήθος της μαμάς. Κι όμως αυτή τυχαίνει να είναι η πιο πιθανή επιστημονική εξήγηση για την αλματώδη ψυχοκινητική της ανάπτυξη.

Παπαβέντσης Στέλιος (Παιδίατρος, M.R.C.P.C.H., D.C.H. I.B.C.L.C. )

πηγή: healthierworld,  φωτο Poster του 1930

Ο θηλασμός δεν είναι μόνο για τη θρέψη

Η κυρίαρχη κουλτούρα του μπιμπερό μας έχει μάθει να σκεφτόμαστε τη φροντίδα του μωρού ως απλή θρέψη – τάισμα. Όταν μια μητέρα θηλάζει το δεκαοκτώ μηνών αγόρι της, οι φίλες της την αποδοκιμάζουν λέγοντας: «το γάλα σου δεν προσφέρει πια τίποτα στο παιδί» ή ότι «είναι πολύ μεγάλος για να θηλάζει» ή «πάλι θα φάει;». Πίσω από αυτές τις τοποθετήσεις κρύβεται η λανθασμένη εντύπωση ότι ο θηλασμός αφορά μόνο το γάλα και από εκείνο μόνο τα θρεπτικά του συστατικά. Το να μικραίνει κανείς το θηλασμό στις πρωτείνες και το λίπος του μητρικού γάλακτος είναι σα να μικραίνει τον έρωτα στη συνουσία και τα σπερματοζωάρια.

Η γαλουχία δεν είναι μόνο φαγητό όπως θέλουν να μας κάνουν να πιστεύουμε οι εχθροί της και υπέρμαχοι των μπιμπερό. Το στήθος της μαμάς για ένα μωρό είναι το πρώτο και ιδανικότερο αντικείμενο εισαγωγής του στην εξωτερική πραγματικότητα. Το βρέφος σχηματίζει τον κόσμο και τον εαυτό του μέσα από αυτό. Εδώ πρόκειται για την ψυχική και συναισθηματική ωρίμανση του καινούργιου ανθρώπου, όχι απλώς για την περιεκτικότητα σε προβιοτικά. Ο θηλασμός παίζει τουλάχιστον έξι, εξίσου σημαντικούς ρόλους:

1. Το ρόλο της ενυδάτωσης. Το μητρικό γάλα είναι το νερό για το βρέφος, κυρίαρχα για τους πρώτους έξι μήνες αλλά και αργότερα. Περιέχει 90% νερό, επαρκεί πλήρως για την ενυδάτωση του μωρού, ακόμα και σε συνθήκες καύσωνα. Είναι η βρύση όπου το μωρό θα ξεδιψάσει όταν ιδρώσει αφού παίξει, όταν ζεσταθεί ένα μεσημέρι καλοκαιριού. Όποτε ζεσταίνεται ζητά το στήθος της μάνας συχνότερα κι εκείνη, λόγω της αυξημένης συχνότητας, προσφέρει το αραιό, γεμάτο νερό και σάκχαρα (σαν καρπούζι!) πρώτο γάλα της!
2. Το ρόλο της θρέψης. Προσφέρει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία για τους πρώτους έξι μήνες. Διατηρεί σημαντικό ρόλο στη θρέψη του παιδιού κι έπειτα, όταν καλύπτει το 30-40% των θερμιδικών αναγκών του μωρού έως ενός έτους, το 20-30% των θερμιδικών αναγκών του νηπίου ενός με δύο ετών. Αποτελεί φαγητό ανώτερης ποιότητας από οποιοδήποτε επεξεργασμένο γάλα αγελάδας για βρέφη (ΕΓΑΒ), γιατί όλα τα συστατικά του είναι εύπεπτα, χρήσιμα και σε ισορροπία μεταξύ τους, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στο ΕΓΑΒ.
3. Το ρόλο της άμυνας. Θωρακίζει το μωρό με αντισώματα, κύτταρα, αντιφλεγμονώδεις παράγοντες, ένζυμα όπως η λυσοζύμη καθόλη τη διάρκεια της γαλουχίας και όχι μόνο για τους πρώτους μήνες της. Όποτε στη δυάδα μητέρας-βρέφους περνάει ένας ιός, όποτε υπάρχουν σημάδια κρυολογήματος, το μωράκι ζητά το στήθος περισσότερο, δεν ενδιαφέρεται για άλλο φαγητό. Αυτό είναι φυσιολογικό και εντελώς επιθυμητό, για τι η φύση προνοεί ώστε το μικρό να παραμείνει ενυδατωμένο για το διάστημα της αρρώστιας του, λαμβάνοντας παράλληλα βοήθεια για να την καταπολεμήσει.
4. Το ρόλο της προαγωγής της ανάπτυξης του παιδιού. Το γάλα της μητέρας είναι γεμάτο από αυξητικούς παράγοντες και ορμόνες που συμπληρώνουν με φυσιολογικό τρόπο τα ανώριμα συστήματα του βρέφους και τα ωθούν σε μια ταχύτερη και πληρέστερη ανάπτυξη. Το μωρό που θηλάζει ωριμάζει σε όλους τους τομείς (γαστρεντερικό, νευρικό σύστημα, κινητικό, ομιλία κλπ) με τρόπο εντυπωσιακό, σε σύγκριση με εκείνο που πίνει ΕΓΑΒ. Πουθενά δε φαίνεται η διαφορά πιο έντονα από τη διανοητική ανάπτυξη όπου, ήδη από την ηλικία των έξι μηνών, τα βρέφη που πίνουν μπουκάλι έχουν πιθανότητα για χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης κατά πέντε μονάδες σε μέσο όρο.
5. Το ρόλο της συναισθηματικής κάλυψης, της παρηγοριάς. Η πράξη του θηλασμού έχει ίση σημασία με το μητρικό γάλα αυτό καθ’ εαυτό. Η φύση προέβλεψε το ανθρώπινο μικρό να παρηγορείται στο στήθος της μάνας του όταν χτυπήσει, όταν φοβηθεί, όταν νοσηλευθεί στο νοσοκομείο και αρρωστήσει, ή και όταν βαριέται. Μητέρα και βρέφος φτιάχνουν μια δυάδα δεμένη, αρμονική, σε συνδιαλλαγή και συνεχή αλληλεπίδραση. Το πιπίλισμα στο στήθος, ο μη θρεπτικός θηλασμός, έχει μεγάλη σημασία και δεν είναι κάτι αχρείαστο. Ίσα-ίσα είναι κάτι πολύ επιθυμητό. Αρχικά, όσο εγκαθίσταται η γαλουχία, βοηθά τη μητέρα να κατεβάζει περισσότερο γάλα. Καλύπτει τις συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού κάθε στιγμή, προσφέρει ασφάλεια και δίνει το καλύτερο στοματικό ερέθισμα κατά την περίοδο της έντονης ενασχόλησης του βρέφους με την περιοχή του στόματος. Αντίθετα, αχρείαστη και επιβλαβής για την υγεία είναι η τεχνητή συνήθεια της πιπίλας με την οποία οι γονείς στο δυτικό κόσμο προσπαθούν να υποκαταστήσουν μια από τις φυσιολογικές λειτουργίες του μητρικού θηλασμού. Καμία πιπίλα δε θα προσφέρει ποτέ τη μητρότητα και την αγάπη της θηλής της μαμάς.
6. Το ρόλο του παιχνιδιού. Το μωρό παίζει με χαρά στο στήθος της μητέρας του! Στους τρεις μήνες της ζωής του, σταματάει το πιπίλισμα για να χαμογελάσει στη μαμά του. Στους έξι μήνες, παίζει παίρνοντας και αφήνοντας κάθε τόσο τη ρόγα από τον έλεγχό του. Στους εννιά μήνες, χρησιμοποιεί τα χεράκια του για να παίξει με τις θηλές. Στους δώδεκα μήνες, βάζει τα πόδια του στο στέρνο της μαμάς, κάνει κυριολεκτικά ακροβατικά με τη ρόγα στο στόμα. Στους δεκαοκτώ μήνες, πιπιλίζει ταίζοντας ταυτόχρονα με τα δάχτυλά του το στόμα της μαμάς ή βάζοντας το παιχνίδι- γατούλα από την άλλη μεριά για να θηλάσει και εκείνο! Πρόκειται για παιχνίδι πολύ καλύτερο και ωφελιμότερο από το πιο ακριβό παιχνίδι της αγοράς, παιχνίδι ευτυχίας με το βρέφος να ελέγχει τις κινήσεις των χεριών του, να επικοινωνεί θαυμαστά, να συντονίζει τα θέλω του και την έκφρασή τους. Έχετε παρατηρήσει ένα νήπιο που θηλάζει τη μητέρα του; Παίρνει τη ρόγα στο στόμα τραγουδώντας ταυτόχρονα. Βγαίνει έξω, τη χαιδεύει με το χεράκι του απαλά. Κοιτάζει τη μαμά ρίχνοντάς της ένα χαμόγελο. Ξαναρχίζει το πιπίλισμα με το μάτι στραμμένο στην τηλεόραση. Αλλάζει στάση στριφογυρίζοντας. Ένα ατέλειωτο παιχνίδι πάνω στο στήθος με συνεχή αλληλεπίδραση, βαθιά συναισθηματική κάλυψη, επικοινωνία και κατάλληλα ερεθίσματα.

Από όλους αυτούς τους ρόλους, η συζήτηση για τη βρεφική διατροφή υποβιβάζεται εσκεμμένα σε έναν: αυτόν της θρέψης. Είναι η μόνη λειτουργία που προσφέρει και το ξένο γάλα, πάντα όμως υποδεέστερα, μη επαρκώς. Τα ΕΓΑΒ δεν προσφέρουν – παρά τις όποιες προσπάθειες – άμυνα, δεν προσφέρουν στο παιδί ανάπτυξη , δεν προσφέρουν τόσο ιδανική συναισθηματική κάλυψη, δεν προσφέρουν ερέθισμα για παιχνίδι. Συχνά οδηγούν σε καταναγκαστική ενασχόληση του παιδιού με το φαγητό, σε μονότονο άδειασμα των μπιμπερό. Δεν υπάρχει κανένα σοβαρό υποκατάστατο για τις περισσότερες από τις ισότιμες λειτουργίες του μητρικού θηλασμού. Όποτε το βρέφος ζητάει στήθος δεν το κάνει μόνο για να τραφεί. Δεν υπάρχει τίποτε εσφαλμένο στο μη θρεπτικό θηλασμό. Αντίθετα, κανένας επιβαλλόμενος περιορισμός στην συχνότητα θηλασμού, σε οποιαδήποτε ηλικία, δεν έχει βάση σε επιστημονικά και φυσιολογικά δεδομένα.

Δυστυχώς είναι πολλές οι μητέρες που, λόγω της κουλτούρας του μπιμπερό, προβληματίζονται και αισθάνονται ένοχες με το θηλασμό – πιπίλισμα. «Μα γιατί θέλει πάλι, δεν είναι ώρα του να φάει», «με χρησιμοποιεί ως πιπίλα, τι να κάνω;», «όταν πονάνε τα δοντάκια του δεν τρώει τίποτα και θέλει μόνο στήθος, τι να κάνω;» και τόσα άλλα.. Η αλήθεια είναι ότι οι μητέρες που θηλάζουν δε θα έπρεπε να νιώθουν ενοχές για το γεγονός ότι καλύπτουν πλήρως τις φυσιολογικές ανάγκες του παιδιού τους, αλλά υπερηφάνεια για όσα ανεκτίμητα του προσφέρουν κάθε στιγμή.

Παπαβέντσης Στέλιος (Παιδίατρος, M.R.C.P.C.H., D.C.H. I.B.C.L.C. )

πηγή: healthnews.gr

H μοναδικότητα του μητρικού γάλακτος

Γιατί ο μητρικός θηλασμός είναι ανυπέρβλητος; Γιατί δε θα φτιαχτεί ποτέ επεξεργασμένο γάλα αγελάδας για βρέφη που να μοιάζει έστω στο ελάχιστο στο μητρικό; Μία από τις παραμέτρους που καθορίζουν την ανωτερότητα του μητρικού γάλακτος είναι η μοναδικότητά του σε κάθε χωροχρονική στιγμή.

Το μητρικό γάλα έχει ένα θαυμαστό τρόπο να εξατομικεύεται κάθε φορά σε κάθε παιδί και να αλλάζει, ανάλογα με την περίσταση, πάντα προς το μέγιστο δυνατό όφελος για την υγεία του μωρού. Το επεξεργασμένο γάλα αγελάδας για βρέφη παραμένει ίδιο για κάθε παιδί, για κάθε μέρα σε διάστημα έξι ή δώδεκα μηνών. Το ξένο γάλα αποτελεί μονότονο φαστ-φουντ, σε σύγκριση με την αξεπέραστη ποικιλία του μητρικού. Συγκεκριμένα, το μητρικό γάλα είναι εντελώς διαφορετικό σε σύσταση και ιδιότητες:

1. Από παιδί σε παιδί.

Κάθε μαμά παράγει διαφορετικό γάλα και η ποικιλία της σύστασης από γυναίκα σε γυναίκα είναι μεγάλη. Στους επιστήμονες είναι από καιρό γνωστή η τεράστια ποικιλία από γυναίκα σε γυναίκα στα ποσοστά λιπαρών, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία κλπ. Η συγκεκριμένη διαφοροποίηση υπηρετεί και «ταιριάζει» στις ανάγκες του συγκεκριμένου παιδιού.

2. Από παιδί σε παιδί της ίδιας μητέρας.

Το γάλα της πρωτοτόκου διαφέρει από εκείνο της πολυτόκου. Διαφορές στη σύσταση μητρικού γάλακτος έχουν ανιχνευθεί ακόμα και σε δίδυμα, ανάλογα με τις ανάγκες του καθενός!

3. Ανάλογα με το φύλο του παιδιού.

Έχει βρεθεί ότι μητέρες που έχουν αγοράκι παράγουν γάλα με 25% περισσότερη ενέργεια σε σύγκριση με εκείνες που έχουν κοριτσάκι, προφανώς για να ικανοποιηθούν μεγαλύτερες ανάγκες!

4. Ανάλογα με την ηλικία του μωρού.

Το γάλα της μητέρας που γέννησε πρόωρα έχει έξτρα πρωτείνες, θερμίδες, λίπος, μέταλλα και ιχνοστοιχεία, όπως και αμυντικούς και αυξητικούς παράγοντες, ώστε να υποστηρίξει το πρόωρο.

Το πρωτόγαλα, δηλαδή το γάλα των πρώτων ημερών, είναι στην ουσία ένα ισχυρό εμβόλιο γεμάτο κύτταρα, αντισώματα, ορμόνες και ένζυμα για το εύθραυστο παιδί που έρχεται στον κόσμο.

Μετά τους πρώτους έξι μήνες της ζωής το γάλα της μαμάς γίνεται μεν λιγότερο σε ποσότητα, είναι περισσότερο όμως χορταστικό – τουλάχιστον κατά 50%, περιέχοντας λίπος που μπορεί να φτάνει κάποιες φορές και το 28%!

Το γάλα του μακροχρόνιου θηλασμού προσφέρει συμπυκνωμένη ενέργεια, σταθερή ποσότητα αντισωμάτων, περισσότερη καζείνη για να δημιουργεί αίσθημα κορεσμού στο παιδί, μεγάλες ποσότητες σε βιταμίνες όπως η βιταμίνη C και η Β12, όπως και πολύτιμους αυξητικούς παράγοντες για τον εγκέφαλο, όπως η χοληστερόλη και η σεροτονίνη που λείπουν ή βρίσκονται σε ελάχιστα ποσά στα γάλατα του εμπορίου.

5. Ανάλογα με αυτά που τρώει η μητέρα.

Το βρέφος που θηλάζει απολαμβάνει ποικιλία στη γεύση της τροφής του, ανάλογα με το φαγητό που κατανάλωσε η μητέρα την κάθε φορά. Πιο απλά, το μητρικό γάλα έχει γεύση από σκόρδο, αν η μαμά έφαγε σκόρδο ή πράσο αν η μαμά έφαγε πράσο! Εκτίθεται σε γεύσεις διαφορετικών τροφών που περνούν στο μητρικό γάλα και μπορεί να συνηθίσει ευκολότερα τη στερεά τροφή όταν, κατά τους έξι μήνες της ζωής, έρθει η ώρα να τη δοκιμάσει. Αντίθετα με την λανθασμένη κοινή αντίληψη, ο μητρικός θηλασμός είναι το απαραίτητο συμπλήρωμα κατά την έναρξη στερεών τροφών, δεν αντικαθιστά τις κρέμες και δεν πρέπει να αντικαθίσταται από ξένο γάλα. Τα μωρά που θήλασαν τρώνε φαγητό από το τραπέζι της οικογένειας και τείνουν να μην «κολλάνε» σε βρεφικές κρέμες και αλεσμένα.

6. Ανάλογα με την ώρα της ημέρας.

Το γάλα της μητέρας τείνει να έχει περισσότερο όγκο το πρωί, πιο πολλή λακτόζη και νερό. Όσο προχωράει η ημέρα προς το βράδυ το γάλα λιγοστεύει σε ποσότητα, αλλά και συγκεντρώνει περισσότερο λίπος.

Το βράδυ το μητρικό γάλα εμφανίζει σημαντικά ποσά μελατονίνης, μιας ορμόνης του σώματος που φέρνει ύπνο! Περιλαμβάνει επίσης σημαντικές ποσότητες φυσικών οπιοειδών του σώματος που ηρεμούν το μωράκι.

7. Από στήθος σε στήθος της ίδιας μητέρας.

Σχεδόν όλες οι λεχώνες διαπιστώνουν διαφορά στην παραγωγή γάλακτος ανάμεσα στο δεξί και αριστερό στήθος, με το δεξί να βγάζει συνήθως – αλλά όχι πάντα – περισσότερο. Μια ακόμα ιδιαιτερότητα που αυξάνει την ποικιλία στη φυσιολογική βρεφική διατροφή! Ένα μωρό ενός έτους διασκεδάζει επιλέγοντας κάθε φορά το στήθος που επιθυμεί και συχνά πηγαίνοντας από το ένα στο άλλο εν είδη παιχνιδιού!

8. Κατά τη διάρκεια του ίδιου γεύματος.

Μόλις το μωρό πιάσει τη θηλή και ξεκινήσει να τρώει, το γάλα της μαμάς είναι υδαρές και γλυκό. Όσο προχωράει το γεύμα του οι τελευταίες ρουφηξιές γίνονται χορταστικές, γεμάτες λίπος!

9. Ανάλογα με την εποχή του χρόνου.

Το καλοκαίρι, για να ανταπεξέλθει στη ζέστη, το μωρό θηλάζει πιο συχνά τη μητέρα του. Με τον τρόπο αυτό παίρνει περισσότερο από το πρώτο γάλα, στην αρχή του γεύματος, το οποίο, όπως είπαμε πριν, είναι πιο υδαρές. Το χειμώνα αντίθετα, τα γεύματά του στο στήθος τείνουν να είναι πιο μεγάλης διάρκειας και αραιότερα, επομένως με περισσότερο λίπος και λιγότερο νερό.

10. Όταν το μωρό κρυολογήσει.

Κάθε φορά που το παιδί παθαίνει μια λοίμωξη, έκθεση στο συγκεκριμένο ιο ή μικρόβιο υπάρχει ταυτόχρονα και για τη μητέρα, επειδή ζει στο ίδιο περιβάλλον. Η μητέρα καταπολεμά τη λοίμωξη καλύτερα, δεν εκδηλώνει συμπτώματα ή εκδηλώνει ελάχιστα, φτιάχνει γρήγορα ειδικά αντισώματα και παράγοντες άμυνας, οι οποίοι φτάνουν στο παιδί μέσα από το γάλα της. Κάθε φορά που το μωρό αρρωσταίνει το μητρικό γάλα ανταποκρίνεται με αλλαγές στη σύστασή του και γεμίζει με προστασία.

Τα παραπάνω συνιστούν δέκα λόγους για τους οποίους καμία εταιρία στον κόσμο δε θα καταφέρει ποτέ να «μιμηθεί» το ανθρώπινο γάλα. Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει ένα γάλα της μαμάς αλλά χιλιάδες, εκατομμύρια. Η έννοια του στάνταρ ανθρώπινου γάλακτος είναι ανύπαρκτη. Το να προσπαθήσεις να παράγεις κάτι που μοιάζει με το μέσο όρο από εκατομμύρια διαφορετικά πράγματα αποτελεί ματαιότητα και πλάνη.  Κάθε συγκεκριμένη μητέρα βρίσκεται σε συνεχή χημική επικοινωνία με το συγκεκριμένο μωρό της, που καθορίζει με δυναμικό τρόπο την εκάστοτε σύσταση του γάλακτος που θα προσφέρει στο μωρό. Το μητρικό γάλα είναι ένα δυναμικό, ζωντανό υγρό, όχι νεκρό και στατικό όπως είναι η χημική σούπα – συνοθύλευμα του επεξεργασμένου γάλακτος για βρέφη.

Παπαβέντσης Στέλιος (Παιδίατρος, M.R.C.P.C.H., D.C.H. I.B.C.L.C. )

πηγή: healthierworld.gr

To φάρμακο της αγκαλιάς και επαφής για τα βρέφη

Αν το σκεφτείτε, πρέπει να είναι τρομακτική η εμπειρία για ένα νεογνό που μέχρι πριν λίγες στιγμές ήταν στη ζεστή λίμνη της μήτρας και ξαφνικά βρίσκεται έκθετο στον κρύο αέρα. Από την ασφάλεια της εμβρυικής στάσης, τώρα δεν ξέρει πώς να χειριστεί τα χεριά και τα πόδια του, νιώθει άβολα με τις άπειρες δυνατότητες που ανοίγονται για το σώμα του. Είναι η σωματική επαφή με τη μητέρα – και τον πατερά – που δίνει στο μικρό αυτό άνθρωπο μια γεύση από την παλιά αίσθηση, της σιγουριάς, της ζεστασιάς και της ασφάλειας στην κοιλία της μάμας. Αυτό το άγγιγμα σώμα με σώμα θα είναι το κυριότερο μέσο για το συναισθηματικό δέσιμο με τους γονείς του αλλά και το πρώτο του σχολειό, στο όποιο θα μάθει διαφορετικούς τρόπους αφής, μυρωδιές και απλές αντιδράσεις σε ερεθίσματα.

Οι επιστημονικές ενδείξεις για το φάρμακο της σωματικής επαφής στην κρίσιμη βρεφική περίοδο αυξάνονται ολοένα : Αν το μωρό τοποθετηθεί στο στήθος της μάνας τις πρώτες 1-2 ώρες μετά τη γέννηση, – σε αντίθεση με τις αναχρονιστικές πρακτικές απομάκρυνσης του βρέφους που επιβιώνουν ακόμα σε διάφορα μαιευτήρια της χωράς μας – , η επίδραση στη σχέση μάνας-παιδιού φαίνεται να είναι μακροπρόθεσμα ευεργετική. Μωρά που δεν αφήνονται να κλαίνε απαρηγόρητα αλλά απολαμβάνουν συχνά αγκαλιά, χάδι και απάντηση στο κλάμα τους αναπτύσσονται καλύτερα ψυχοκινητικά και έχουν λιγότερα προβλήματα συμπεριφοράς η συναισθηματικά αργότερα. Το βρέφος στους πρώτους έξι μήνες της ζωής πιστεύεται ότι δεν έχει την ικανότητα να μανιπιουλαρει τους γονείς του. Μη φοβάστε ότι θα το κακομάθετε. Είναι άλλη κατάσταση το βρέφος μερικών εβδομάδων που κλαίει και πρέπει να παρηγορηθεί άμεσα και άλλη το δυο χρονών νήπιο που γκρινιάζει για να το βγάλετε βόλτα. Στην πρώτη ηλικία, καθήκον του γονέα είναι να κάνει εμφανή την παρουσία του με αγκαλιά και επαφή, στη δεύτερη, καθήκον του είναι να θύσει όρια και να διδάξει βασική πειθαρχία στο νήπιο.

Κάποιοι θεωρούν ότι τα μωρά πρέπει να μπαίνουν σε πρόγραμμα ρουτίνας και πειθαρχία από την αρχή – τάισμα και ύπνο με το ρόλοι. Οι αντιλήψεις αυτές είναι πλέον επιστημονικά ξεπερασμένες και οδυνηρές για τον ψυχισμό του βρέφους. Αντιλήψεις να αφήνεται να σπαράζει στο κλάμα μέσα στο κρεβάτι του, οι σύγχρονη παιδοψυχολογία αναγνωρίζει τη σημασία που έχει για την ομαλή ψυχοκινητική ωρίμανση του βρέφους η άμεση και αδιαπραγμάτευτη απόκριση των γονέων στις ανάγκες του. Δώστε όσες αγκαλιές χρειάζεται, τουλάχιστον για τους πρώτους έξι μήνες της ζωής του.

Μια παλιά πατροπαράδοτη πρακτική, το φάσκιωμα, φαίνεται να κερδίζει και παλιά έδαφος στις μέρες μας και υποστηρίζεται από σύγχρονες έρευνες. Το μωρό τυλίγεται σφιχτά με την κουβερτούλα του, χεράκια και ποδαράκια ηρεμούν, όλα γίνονται πιο ήσυχα και ζεστά. Τα μωρά πιθανόν αισθάνονται τον ασφαλή περιορισμό της μήτρας και απαλλάσσονται από την ενόχληση των ακούσιων κινήσεων και της ξαφνικής ελευθερίας που έχουν τα χεριά και τα πόδια τους, την οποία δυσκολεύονται να διαχειριστούν. Το σκεπτικό της πρακτικής αυτής φαίνεται καταρχήν σωστό και από τη δική μου εμπειρία είναι κάτι που μπορεί να βοηθήσει ακόμα και το βρέφος με κολικούς. Βεβαία χρειάζεται κι εδώ μετρό και σύνεση: το φάσκιωμα δε θα φέρει αποτέλεσμα σε ένα μωρό που πεινάσει και κλαίει, αλλά μάλλον θα διατηρήσει ήσυχο αυτό που είναι ήδη ηρεμούν. Επίσης, δε μπορεί να μένει το μωρό φασκιωμένο όλη τη μέρα, διαφορετικά θα μείνει χωρίς ερεθίσματα και θα μείνει πίσω στην ψυχοκινητική του εξέλιξη.

Μια άλλη πρακτική που γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής στη Δυτική Ευρώπη είναι ο υφασμάτινος μαρσιππος (sling) και είναι από αιώνες διαδεδομένη σε μη Δυτικούς πολιτισμούς (Αφρική, Ασία, Αμαζόνιο). Στο εμπόριο μπορεί να βρει κάνεις διαφορετικούς τύπους sling για όλες τις ανάγκες και χρήσεις, μερικά πραγματικά υπέροχα. Αν χρησιμοποιηθούν σωστά, προσφέρουν ζεστασιά και σωματική επαφή στο μωρό, δυνατότητα να θηλάζει όταν θέλει και να βλέπει τον κόσμο από ψηλά εισπράττοντας ερεθίσματα από το περιβάλλον γύρω του. Για το γονέα είναι ένας πιο εύκολος τρόπος μεταφοράς, σε σύγκριση με το παραδοσιακό καρότσι και του λύνει τα χεριά, επιτρέποντας να ασχολείται απερίσκεπτα με δουλείες του σπιτιού, να γράφει η να εργάζεται. Μπορεί ακόμα να βοηθήσει πολύ στην επαφή και το συναισθηματικό δέσιμο με τον πατερά, ενώ κάνει πιο πραγματοποιήσιμες τις βόλτες εκτός σπιτιού, από τους πρώτους μήνες της ζωής. Πολλές έγκυες γυναίκες θα βεβαιώσουν ότι, όταν το μωρό είναι ακόμα στην κοιλία, σταματά να κλωτσήσει και φαίνεται ηρεμούν όταν η έγκυος κινείται και περιπατάει, ενώ ζωηρεύει όταν αυτή ξαπλώσει. Η γλυκιά κίνηση μέσα στη ζεστή αγκαλιά της μήτρας φαίνεται πως νανουρίζει το έμβρυο. Όταν βγει στον κόσμο, αποζητά φυσικά ότι το παρηγορούσε πριν: ηρεμεί στην αγκαλιά μας, όταν νιώθει το σώμα μας, όταν κουνιέται ελαφρά. Αντίθετα, τρομοκρατείται και κλαίει μέσα σε ένα σκοτεινό σιωπηλό δωμάτιο, πάνω σε ένα σκληρό στρώμα. Ο μαρσιππος μπορεί να προσφέρει αυτήν τη φυσική συνεχεία. Μελέτες δείχνουν ότι τα μωρά που κουβαλιούνται σε μαρσιππο από τους γονείς τους είναι περισσότερο χρόνο σε ήρεμη εγρήγορση και κλαίνε λιγότερο. Η ήρεμη εγρήγορση είναι η πιο επιθυμητή ψυχική κατάσταση του νεογνού, καθώς σε αυτήν απορροφά τον κόσμο με μάτια διάπλατα ανοιχτό και μαθαίνει πιο γρήγορα. Σε διαρκή σωματική επαφή, το βρέφος απαλύνει τις εσωτερικές του ενοχλήσεις, περιορίζει τις άσκοπες κινήσεις χεριών και ποδιών και ανοίγει τις πόρτες στον έξω κόσμο. Ίσως δε να γίνεται και εξυπνοτερο.Ειμαι σίγουρος ότι θα ήταν καλό να χρησιμοποιούσαν περισσότερο αυτές τις ευκολίες οι Έλληνες γονείς.

Είναι πιο υγιεινό να βγαίνουν στον έξω κόσμο γονείς και βρέφη από το να κλείνονται για μήνες μέσα σε τέσσερις τοίχους, όπως συμβαίνει ακόμα στην Ελλάδα. Τα μωρά είναι ευτυχία που μοιράζεται κάνεις με ολοένα τον κόσμο και οι λοιμώξεις έρχονται από την πολλή κλεισούρα και απομόνωση, όχι από τον καθαρό εξωτερικό αέρα και την δύναμη ανανέωσης που προσφέρει η βόλτα..

Το ρεπερτόριο της αφής είναι απεριόριστο. Διαλέξτε την κατάλληλη στιγμή, όταν το μωρό είναι χάλαρο, ηρεμούν, αμέσως πριν ή μεταφοράς τον ύπνο, μεταφοράς το μπάνιο ή σε οποιαδήποτε κατάσταση ήρεμης εγρήγορσης. Απαλό χάδι, κυκλικές ή γραμμικές κινήσεις, ανεπαίσθητα αγγίγματα, η ανάσα σας στο λαμιακό του, φυσήματα, ευγενικά φιλία, παιχνίδι με τα μαλλάκια του. Βαλτέ μια ήσυχη μουσική στο υπόβαθρο. Όλα αυτά με το ‘αυτί’ της ψυχής σας στημένο στις απαντήσεις του, στις αντιδράσεις του, για να βρείτε τι του αρέσει, τι το κουράζει την κάθε στιγμή. Συνήθη αγαπημένα σημεία για παιχνίδι στο σωματάκι του είναι ο λαιμός, το σημείο ανάμεσα στα μάτια, οι κρόταφοι, η κοιλίτσα. Πιο ευαίσθητα σημεία η περιοχή γύρω από το στόμα, τα χεριά, η γεννητική περιοχή και οι πατούσες, στα οποία τα υπερβολικά ερεθίσματα μάλλον πρέπει να αποφεύγονται.

Δυστυχώς πολλά μωρά, ακόμα και στις μέρες μας, ξεκινούν τη ζωής σε ένα κλίμα συναισθηματικής παραμέλησης και αισθητηριακής αποστέρησης, στο όνομα παλιών και ξεπερασμένων αντιλήψεων για άκαμπτη ρουτίνας και σκληραγώγηση. Από τη γέννηση ακόμα, απομακρύνονται από τη μανά και περιορίζονται στο κρεβατάκι ενός ψυχρού θαλάμου. Στο σπιτιού δίνεται έμφαση στην ικανοποίηση των σωματικών τους αναγκών (τάισμα, αλλαγή πάνας) και απομονώνονται από ήμερων ακόμα στο παιδικό τους δωμάτιο. Βιώνουν την σύγκρουση ανάμεσα στο ζεστό περιβάλλον της μήτρας και το ψυχρού τάισμα με το ρόλοι, το κλάμα χωρίς άμεση απόκριση που ακόλουθη. Τα χείλια τους βρίσκουν παρηγοριά στη βλαβερή λύση της πιπιλάς. Αφήνονται στο κρεβατάκι τους χωρίς ερεθίσματα. Ακόμα και εκτός σπιτιού, μετακινούνται στο ωραίο μοναχικό καβούκι του καροτσιού τους. Όλα αυτά για να μην ‘κακομαθαίνουν’ τα ιδία σε πολλή αγκαλιά και για να μη χρειαστούν να αλλάξουν τρόπος ζωής οι γονείς τους. Αποστερημένα μωρά που θα οδηγηθούν με μαθηματική ακρίβεια σε χίλια δυο προβλήματα συναισθηματικά και συμπεριφοράς στο απώτερο μέλλον.

Στέλιος Παπαβέντσης

Παιδίατρος MRCPCH DCH IBCLC

www.pediatros-thes.gr

Θηλασμός και Νοημοσύνη

Σε μια μελέτη από τη Δανία που δημοσιεύθηκε το 2002 στο έγκυρο ιατρικό περιοδικό JAMA, επιστήμονες  παρακολούθησαν ένα δείγμα 3253 ανθρώπων που γεννήθηκαν στην Κοπεγχάγη μεταξύ 1959 και 1961. Τους χώρισαν σε ομάδες ανάλογα με το πόσο καιρό θήλασαν. Όταν ενηλικιώθηκαν, σε ηλικία από 18 έως 27 ετών,  εξετάστηκε με συγκεκριμένες επιστημονικές κλίμακες o δείκτης ευφυίας τους.

Αποκλείστηκαν με στατιστικό τρόπο παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα της μελέτης, όπως η κοινωνικο-οικομονική τους κατάσταση, το επίπεδο εκπαίδευσης που έλαβαν, το ύψος, η ηλικία και η πρόσληψη βάρους της μητέρας τους κατά την εγκυμοσύνη, το κάπνισμα της μητέρας, ο αριθμός των κυήσεων, το βάρος και μήκος γέννησης, επιπλοκές στην κύηση και τον τοκετό.

Μετά την προσαρμογή για αυτούς τους παράγοντες, οι ερευνητές βρήκαν ότι όσοι θήλασαν για λιγότερο από ένα μήνα είχαν δείκτη ευφυίας 99.4 κατά μέσο όρο. Αν θήλασαν για 3 μήνες το ΙQ τους ανέβαινε στο 101.7 κατά μέσο όρο, στους 6 μήνες θηλασμού στο 102.3, ενώ στους 9 μήνες θηλασμού στο 106, δηλαδή σχεδόν 7 μονάδες παραπάνω από όσους θήλασαν από καθόλου έως ελάχιστα! Τα ευρήματά τους ήταν τα ίδια και σημαντικά σε δύο διαφορετικά δείγματα ανθρώπων και με δύο διαφορετικά τεστ ευφυίας.

H ιατρική είναι αβέβαιη επιστήμη. Η γνώση της προχωράει μέσα από επιστημονικές έρευνες που χρησιμοποιούν την στατιστική. Όταν ψάχνουμε να βρούμε τι φταίει που εμφανίζεται κάποια συγκεκριμένη ασθένεια, οι έρευνες προσπαθούν να εξακριβώσουν παράγοντες που δρουν προστατευτικά ή που αυξάνουν τον κίνδυνο για την εμφάνιση αυτής της ασθένειας. Πολύ σπάνια ανευρίσκεται μία και μόνο αιτία που προκάλεσε την αρρώστια ενός ανθρώπου; Στις περισσότερες περιπτώσεις η αιτιολογία είναι πολυπαραγοντική. Αυτό σημαίνει για παράδειγμα ότι ο καρκίνος του μαστού μιας γυναίκας φυσικά και δεν αποδίδεται αποκλειστικά στο μη θηλασμό, αλλά ο μη θηλασμός μπορεί να συνέβαλλε, σε διαφορετικό βαθμό ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του κάθε ατόμου, στην ανάπτυξη του καρκίνου; μαζί με άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες όπως η πρώιμη εμμηνόπαυση, η κληρονομικότητα, η μη τεκνοποίηση, η διατροφή της γυναίκας, το κάπνισμα, η απουσία προληπτικού ελέγχου και άλλοι παράγοντες.

Όταν οι σύγχρονες έρευνες συμπεραίνουν πως ο μη θηλασμός των βρεφών οδηγεί σε μια στατιστική μείωση του δείκτη νοημοσύνης κατά τρεις με πέντε μονάδες, αυτό φυσικά και δε σημαίνει ότι κάθε παιδί που δε θήλασε έχει χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης σε συγκριση με καθε παιδί που θήλασε για έξι μήνες. Θα υπάρξουν μωρά που δε θήλασαν και βρίσκονται υψηλότερα στην κλίμακα σε σχέση με κάποια άλλα μωρά που θήλασαν για δύο χρόνια, γιατί η νοητική ανάπτυξη διαμορφώνεται και από πολλούς άλλους παράγοντες, όπως η κληρονομικότητα, η υπόλοιπη διατροφή, τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, η κοινωνικο-οικονομική κατάσταση.

Θα υπάρξουν αντίστοιχα και πολλά παιδιά που θήλασαν αλλά δεν τα κατάφέρνουν αργότερα στο σχολείο, σε συγκριση με κάποια άλλα που έπιναν μόνο ξένο γάλα ως βρέφη. Αν όμως πάρει κανείς χίλια παιδιά που δε θήλασαν ποτέ, άλλα χίλια παιδιά που θήλασαν μακροπρόθεσμα, αποκλείσει με στατιστικό τρόπο άλλους σημαντικούς παράγοντες που επιδρούν στη νοημοσύνη, υποβάλλει όλα αυτά τα παιδιά στο τεστ νοημοσύνης και υπολογίσει το μέσο αποτέλεσμα της κάθε ομάδας, θα βρεί διαφορές: εκείνα που θήλασαν θα έχουν κατά μέσο όρο δείκτη νοημοσύνης υψηλότερο κατά μερικές μονάδες. Ο μακροχρόνιος θηλασμός λοιπόν δρα ως προστατευτικός παράγοντας αυξάνοντας την πιθανότητα ένα συγκεκριμένο παιδί να πάει καλύτερα νοητικά. Αντίθετα η αποκλειστική διατροφή με ξένο γάλα στα βρέφη δρα ως παράγοντας κινδύνου που αυξάνει την πιθανότητα, η νοητική ανάπτυξη ενός συγκεκριμένου παιδιού να είναι χειρότερη από αυτή που θα μπορούσε να ήταν χωρίς τον επιβαρυντικό παράγοντα του μπιμπερό.

Πολλές φορές αντιδρούμε αμυντικά και ανεκδοτολογικά στο άκουσμα συμπερασμάτων επιστημονικών μελετών: «Μα η γιαγιά μου θήλασε για χρόνια όλα τα παιδιά της κι όμως έπασχε από αρτηριακή υπέρταση στα πενήντα της», ή «η γειτόνισσα δε θήλασε ποτέ, είναι ογδόντα χρονών και υγιέστατη, σε αντίθεση με τη θεία μου που θήλασε τα παιδιά της και έπαθε καρκίνο μαστού στα εξήντα της», ή «το μωρό της ξαδέρφης μου, παρό,τι θήλασε αποκλειστικά, έπαθε πνευμονία και μπήκε στο νοσοκομείο». Δεν είναι θέμα ατομικών ιστοριών. Για την ανθρώπινη μοίρα και τον παράγοντα του τυχαίου δε μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Μια μητέρα μπορεί να θηλάσει με ζήλο και πίστη το παιδί της και εκείνο, δύο χρόνια αργότερα, να αναπτύξει ένα σπάνιο σύνδρομο επιληψίας που το οδηγεί σε διανοητική καθυστέρηση.

Η γαλουχία δε θα μπορούσε να κάνει τίποτα για αυτήν την εξέλιξη. Όπως όμως είναι σημαντικό να μην καπνίζουμε, ώστε να μην σπρώξουμε την κακή μας τύχη και φύγουμε πρώιμα από αυτήν τη ζωή, έτσι και ο θηλασμός είναι μια επιλογή που μας δίνει τη δύναμη να διαμορφώσουμε προς το καλύτερο το μέλλον του παιδιού μας – τουλάχιστον εκείνο το κομμάτι που έχουμε τη δυνατότητα να αλλάξουμε με τις ενέργειες μας.

Πηγή: Mortensen EL et al. The association between duration of breastfeeding and adult intelligence. JAMA 2002;287(18):2365-2371.

Συντάκτης: Παπαβέντσης Στέλιος (Παιδίατρος, M.R.C.P.C.H., D.C.H. I.B.C.L.C. )  πηγή:healthierworld.gr

Πώς λειτουργεί ο μητρικός θηλασμός;

Ακούμε συχνά μητέρες που σταματούν το θηλασμό να λένε ότι δεν είχαν άλλο γάλα ή ότι το γάλα τους δε ήταν καλό για το παιδί τους. Πόσο αληθεύουν αυτά επιστημονικά; Πως λειτουργεί τελικά ο μητρικός θηλασμός;

Σε γενικές γραμμές για τη γαλουχία απαραίτητα είναι τρία πράγματα: οι ορμόνες, το στήθος και η απομάκρυνση του γάλακτος από αυτό.
Η πρώτη προυπόθεση, οι ορμόνες – προλακτίνη, ωκυτοκίνη – παράγονται από το ορμονικό κέντρο του εγκεφάλου που λέγεται υπόφυση. Σοβαρές διαταραχές στις ορμόνες της γαλουχίας είναι σπανιότατες και αφορούν λιγότερο από το 1% των γυναικών. Άρα, στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, το γάλα της μαμάς δεν σταματάει ξαφνικά και ανεξήγητα γιατί κάτι συνέβη με τις ορμόνες της.

Η δεύτερη προυπόθεση είναι το στήθος της μαμάς. Αυτό περιέχει λίπος και τον αδένα που εκκρίνει το γάλα. Η τεράστια πλειοψηφία των γυναικών έχουν φυσιολογικό όγκο του αδένα και έχουν την ικανότητα να θηλάσουν το μικρό τους. Το μέγεθος του στήθους έχει κυρίως να κάνει με την ποσότητα λίπους που περιέχεται σε αυτό. Άλλωστε ο αδένας αναπτύσσεται συνεχώς κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ενώ με τη γαλουχία ωριμάζει και γίνεται ολοένα και πιο παραγωγικός.

Άρα το μικρό μέγεθος του στήθους πολλών γυναικών πριν την εγκυμοσύνη ή και πριν τον τοκετό δεν σημαίνει συνήθως και ανικανότητα να παράγουν γάλα. Ακόμα και γυναίκες με ιδιαίτερα μικρό στήθος μπορούν να θρέψουν, μερικώς ή πλήρως, το μωρό τους, εφόσον αφήσουν από τη γέννηση ελεύθερη την πρόσβαση του παιδιού σε αυτό και το θηλάσουν συχνά και με σωστή τεχνική.
Η γαλουχία αποτυγχάνει στη μεγάλη πλειονότητα των γυναικών γιατί δεν απομακρύνεται το μητρικό γάλα από το στήθος.

Η τρίτη προυπόθεση για την παραγωγή του μητρικού γάλακτος είναι και η πιο σημαντική. Όσο πιο πολύ γάλα βγάλει το παιδί – ή το θήλαστρο – τόσο πιο πολύ γάλα θα παραχθεί.
Το στήθος δεν είναι απλή αποθήκη γάλακτος αλλά ζωντανός αδένας που υπακούει στο νόμο της ζήτησης και της προσφοράς. Όταν το μωρό αδειάζει τακτικά τον αδένα, τα κύτταρα που παράγουν το γάλα παίρνουν εντολή να δουλέψουν περισσότερο. Αντίθετα, όταν το στήθος δεν αδειάζει και το γάλα λιμνάζει μέσα στον αδένα, τα κύτταρα αυτά παίρνουν εντολή να σταματήσουν τη λειτουργία τους.

Όσο περισσότερο γάλα απομακρύνεται από το στήθος τόσο περισσότερο γάλα παράγεται. Ο μαστός της γυναίκας δεν είναι ουροδόχος κύστη για να γεμίζει απλώς και να αδειάζει, αλλά αδένας, εργοστάσιο που φτιάχνει κάθε στιγμή γάλα ανάλογα με τη ζήτηση από το μωρό. Όποτε το στήθος είναι γεμάτο γάλα, ο ρυθμός παραγωγής του μειώνεται; Όποτε αδειάζει πλήρως ο ρυθμός παραγωγής γίνεται μέγιστος!

Στην αρχή, υπό την επίδραση των ορμονών, η μητέρα προσφέρει στο παιδί μικρές ποσότητες από το πολύτιμο πρωτόγαλα, καμία σταγόνα του οποίου δεν πρέπει να πηγαίνει χαμένη. Έπειτα, τρεις με τέσσερις ημέρες από τη γέννηση του παιδιού, οι ίδιες ορμόνες οδηγούν το στήθος της μαμάς σε διόγκωση, πρήξιμο. Από εκεί και έπειτα, ο κύριος ρυθμιστής είναι το παιδί. Αν αυτό θηλάσει συχνά και αποτελεσματικά, η γαλουχία θα συνεχιστεί.Οι ορμόνες παίζουν πλέον δευτερεύοντα ρόλο.

Κατά τις πρώτες έξι εβδομάδες της ζωής του μωρού εδραιώνεται η γαλουχία και συντονίζεται η παράγωγη γάλακτος της μητέρας με τις ανάγκες του μωρού. Από τη μια βρίσκεται η παραγωγή της μαμάς σε γάλα, από την άλλη οι ανάγκες του μωρού. Αν το μωρό είναι λαίμαργο, θα απαιτήσει περισσότερο: θα κλαίει από πείνα, θα θέλει να βρίσκεται πολλές ώρες στο στήθος. Αν δεν επιβληθούν εμπόδια σε αυτήν τη ζήτηση – με αυθαίρετα ωράρια φαγητού, συγκεκριμένη ώρα σε κάθε στήθος κλπ – , το μωρό τελικά θα πάρει περισσότερο γάλα γιατί το στήθος της μαμάς θα προσαρμοστεί στις ανάγκες του.

Σε άλλες περιπτώσεις, η παραγωγή της μαμάς είναι μεγάλη, περισσότερη από αυτή που χρειάζεται το παιδί. Με τον καιρό το στήθος της μαμάς «υπακούει» στις λιγότερες ανάγκες του μωρού, μειώνει την παραγωγή γάλακτος και επέρχεται μια ισορροπία. Ο θηλασμός κατά την κρίσιμη πρώτη περίοδο πρέπει να είναι ανεμπόδιστος, χωρίς πρόγραμμα, με το μωρό εάν χρειάζεται «κολλημένο στο στήθος», σύμφωνα με τις απαιτήσεις του, με μόνη προυπόθεση ότι το παιδί τοποθετείται και πιάνει σωστά τη θηλή, καταπίνει γάλα και το απομακρύνει.

Μετά τις πρώτες έξι εβδομάδες, εφόσον όλα έχουν γίνει σωστά, φυσικά, χωρίς επιβαλλόμενες παρεμβολές και εμπόδια, μαμά και βρέφος καταλήγουν σε ένα θαυμαστό συντονισμό: η μαμά προσφέρει ακριβώς τόσο γάλα όσο το παιδί χρειάζεται. Σε αυτήν τη φάση πολλές μητέρες ανησυχούν ότι το γάλα τους μειώθηκε. «Μα το στήθος μου μοιάζει άδειο..». Στην πραγματικότητα το στήθος πρέπει να είναι άδειο από εδώ και στο εξής, να μην εμφανίζει αναίτια πρηξίματα που δεν συμβαδίζουν με την όρεξη του παιδιού. Όσο πιο άδειο είναι μετά το φαγητό του παιδιού τόσο το καλύτερο: τα κύτταρα θα λάβουν το σήμα να το ξαναγεμίσουν γρηγορότερα.

Πόσο βοηθάει να γνωρίζουμε πως λειτουργεί ο θηλασμός; Πάρα πολύ. Καθ’όλη τη διάρκεια της γαλουχίας είναι πιθανό να πέσουμε ξαφνικά σε παγίδες και κακοτοπιές. Μόνο με βαθιά επίγνωση του νόμου της ζήτησης και προσφοράς μπορούμε να αντιδράσουμε σωστά σε αυτές. Για παράδειγμα, το τριών μηνών μωρό σας τις τελευταίες μέρες δείχνει ότι πεινάει περισσότερο, θέλει να θηλάζει κάθε δύο ώρες από κάθε τρεις ώρες που ήταν την προηγούμενη εβδομάδα και πιο συχνά τη νύχτα. Τι κάνετε; Αν δε γνωρίζετε τα παραπάνω, συμπεραίνετε ότι το γάλα σας δε φτάνει και του δίνετε συμπλήρωμα.

Το μωρό σας έχει μια φυσιολογική έκρηξη ανάπτυξης, θέλει απλώς να μεγαλώσει απότομα, χορταίνει την έξτρα πείνα του με το συμπλήρωμα που του δίνετε. Το στήθος όμως δεν ερεθίζεται επιπλέον, μένει στην προηγούμενη κατάσταση, δεν συντονίζεται με τις αυξημένες ανάγκες του μωρού. Μια εβδομάδα αργότερα το συμπλήρωμα ξένου γάλακτος έχει πλέον κυρίαρχο ρόλο και η δική σας παραγωγή σε γάλα έχει μείνει σημαντικά πίσω. Χωρίς λόγο και αιτία θα αποθηλάσετε σύντομα, μόνο και μόνο γιατί δεν ακολουθήσατε τη ζήτηση του μωρού σας.

Ας δούμε ένα αντίθετο παράδειγμα. Το μωρό σας έπαθε βρογχιολίτιδα και δεν τρώει καλά. Η ανάσα του είναι βαριά και χρειάζεται νοσηλεία με ορό στο νοσοκομείο για δύο ημέρες. Τι κάνετε; Το μωρό πρέπει για όσο μπορεί να πηγαίνει στο στήθος. Η παραγωγή σας σε γάλα πρέπει να διατηρηθεί με χρήση θηλάστρου. Αν δεν το κάνετε, το στήθος σας θα μείνει ανερέθιστο για μέρες, θα μαζευτεί γάλα και θα δοθεί σήμα να μη φτιάχνεται άλλο. Τρεις ημέρες αργότερα το μωρό σας είναι και πάλι ζωηρό, ζητάει το γάλα σας που είναι όμως λίγο πια. Κάθεται όλη μέρα στο στήθος χωρίς να χορταίνει, εσείς δεν αντέχετε, του δίνετε συμπλήρωμα και σύντομα αποθηλάζετε.

Τις περισσότερες φορές η απάντηση στη λανθασμένη διαπίστωση «δεν είχα γάλα» είναι «δεν είχες γιατί δεν έβαλες, όσο και όταν έπρεπε, το παιδί σου στο στήθος, ή γιατί δε ζήτησες κατάλληλη βοήθεια όταν το μωρό σου δεν ήξερε ή δε μπορούσε να το απομακρύνει αποτελεσματικά από το μαστό».

Παπαβέντσης Στέλιος (Παιδίατρος,  I.B.C.L.C. )

Η ΣΩΣΤΗ ΑΝΤΛΙΑ ΓΙΑ ΜΕΝΑ

	ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΠΡΟΣ ΕΝΟΙΚΙΑΣΗ	ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΔΙΠΛΗΣ ΑΝΤΛΗΣΗΣ	ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΜΟΝΗΣ ΑΝΤΛΗΣΗΣ	ΧΕΙΡΟΚΙΝΗΤΟ
ΠΕΡΙΣΤΑΣΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ
Ημιαπασχόληση ή Έξοδος χωρίς το μωρό			ΜΙΝΙ ELECTRIC Ή SWING (MEDELA), ISIS IQ (AVENT)	HARMONY (MEDELA), ISIS (AVENT), AMEDA ONE HAND BREAST PUMP
ΣΥΧΝΗ ΧΡΗΣΗ
Πλήρης απασχόληση		PUMP IN STYLE ADVANCED Ή ΜΙΝΙ ELECTRIC PLUS (ΜΕDELA) Ή LACTALINE (AMEDA)
ΙΑΤΡΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ
Πρόωρο μωρό ή μωρό που νοσηλεύεται	SYMPHONY Ή LACTINA (MEDELA)
Χαμηλή παραγωγή γάλακτος	SYMPHONY Ή LACTINA (MEDELA)	MINI ELECTRIC PLUS (MEDELA) Ή LACTALINE (AMEDA)	SWING (MEDELA), ISIS IQ (AVENT)
Επίπεδες ή εισέχουσες θηλές				HARMONY (MEDELA), ISIS (AVENT), AMEDA ONE HAND BREAST PUMP
Πέτρωμα			ΜΙΝΙ ELECTRIC Ή SWING (MEDELA), ISIS IQ (AVENT)	HARMONY (MEDELA), ISIS (AVENT), AMEDA ONE HAND BREAST PUMP
Φραγμένοι πόροι ή Μαστίτιδα			ΜΙΝΙ ELECTRIC Ή SWING (MEDELA), ISIS IQ (AVENT)	HARMONY (MEDELA), ISIS (AVENT), AMEDA ONE HAND BREAST PUMP
Πληγωμένες θηλές			ΜΙΝΙ ELECTRIC Ή SWING (MEDELA), ISIS IQ (AVENT)	HARMONY (MEDELA), ISIS (AVENT), ONE HAND BREAST PUMP (AMEDA)

Πηγή: Περί θηλασμού